TÜRKİYE ELEKTRİK-ELEKTRONİK SEKTÖRÜNÜN REKABETÇİLİĞİ VE ÜRÜN HARİTALAMASI YÖNTEMİYLE ANALİZİ

Yıl 2024, , 114 - 130, 30.10.2024

Hamza Çeştepe , Sezin Şıklı

https://doi.org/10.17130/ijmeb.1500428

Öz

Elektrik-elektronik sektörü günümüzde teknolojik gelişmelerin yoğun olarak yaşandığı, yüksek katma değer yaratan, üretim ve istihdama önemli katkı sağlayan sektörlerden biridir. Elektronik-elektronik sektörü cari dengenin sağlanmasında yüksek teknolojili ürün ihracatına ağırlık vermesi gereken Türkiye için de önemli bir sektördür. Bu çalışmada, Türkiye elektrik-elektronik sektörünün rekabetçiliği, Balassa ve Vollrath tarafından geliştirilen endeksler kullanılarak 46 alt sektör itibariyle ortaya konulmuştur. Bunun yanında, Açıklanmış Simetrik Karşılaştırmalı Üstünlükler ve Ticaret Dengesi Endeksi değerleri hesaplanarak sektörün ürün haritalaması yapılmıştır. Endekslerin hesaplanmasında WITS (Dünya Entegre Ticaret Çözümü) veri tabanından elde edilen 2012-2023 dönemi dış ticaret verileri kullanılmıştır. Yapılan hesaplamalar sonucunda, Türkiye’nin beş alt sektörde karşılaştırmalı üstünlüğe sahip net ihracatçı ve üç alt sektörde karşılaştırmalı üstünlüğe sahip net ithalatçı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Geriye kalan 38 alt sektörde ise Türkiye, karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olmayan net ithalatçı konumundadır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Elektrik-Elektronik Sektörü, Rekabetçilik, Ürün Haritalaması

THE COMPETITIVENESS OF TÜRKİYE'S ELECTRICAL-ELECTRONICS SECTOR AND ANALYSIS BY PRODUCT MAPPING METHOD

Öz

The electrical-electronics sector is one of the sectors where technological developments are intensively experienced, creating high added value and contributing significantly to production and employment. The electronics-electronics sector is also an important sector for Türkiye, which needs to emphasize the export of high-tech products in order to maintain the current account balance. In this study, the competitiveness of the Türkiye’s electrical-electronics sector is analyzed in terms of 46 sub-sectors using the indices developed by Balassa and Vollrath. In addition, product mapping of the sector is conducted by calculating the values of the Revealed Symmetric Comparative Advantage Index and the Trade Balance Index. Foreign trade data for the 2012-2023 period obtained from the WITS (World Integrated Trade Solution) database were used to calculate the indices. As a result of the calculations, it is concluded that Türkiye is a net exporter with a comparative advantage in five sub-sectors and a net importer with a comparative advantage in three sub-sectors. In the remaining 38 sub-sectors, Türkiye is a net importer with no comparative advantage.

Anahtar Kelimeler

Turkey's Electrical-Elektronics Sector, Competitiveness, Product Mapping

Kaynakça

• Bağcı, E. (2016). Türkiye’nin imalat sanayi sektörünün uluslararası rekabet gücü analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 73-92.
• Bahar, O., & Alp, C. (2023). Rekabet gücü elde etmede etkili olan faktörler stratejiler ve son gelişmeler. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 2-29.
• Balassa, B. (1965). Trade liberalization and revealed comparative advantage. The Manchester School, 33(2), 99-123.
• Başkol, M. O., & Bektaş, S. (2020). Türkiye imalat sanayinin teknolojik yapısının rekabet gücü üzerine bir analiz. TESAM Akademi Dergisi, 7(2), 331-356.
• Bhattacharyya, R. (2012). Revealed comparative advantage and competitiveness: A case study for India in horticultural products. Journal of European Economy, 11, 22-37.
• Bulu, M., Eraslan, İ.H., & Kaya, H. (2006). Türk elektronik sektörünün rekabetçilik analizi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 49-66.
• Bulut, E., & Şahan, Ö. (2020), Türk tarım ürünlerinin rekabetçi gücü ve Türkiye tarım sektöründe devlet destekleri, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(4), 2916-2930
• Çınar, Y. (2010). Türkiye ile AB üyesi ülkelerin elektrik üretim sektörlerinin etkinlik ve verimlilik analizi: 2000-2006 dönemi için uluslararası bir karşılaştırma. Sosyoekonomi, 12(12), 93-136.
• Dumrul, Y., & Kılıçarslan, Z. (2022). BRICS ülkelerinin hizmet ticaretinde açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükleri. Fiscaoeconomia, 6(1), 99-117.
• Erdoğan, E. (2014). Türk elektronik sektörünün 2000-2012 dönemi için uluslararası rekabet gücünün incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Eroğlu, Ö., & Özdamar G. (2006). Türk imalat sanayiinin rekabet gücü ve beyaz eşya sektörü üzerine bir inceleme. Akdeniz İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11, 85-104.
• Gedik, A. (2019). Elektrik elektronik sektöründeki işletmelerin etkinlik analizi. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 5(19), 883-893.
• Lafay, G. (1992). The measurement of revealed comparative advantages. In M.G. Dagenais & P.A. Muet (Eds.), International trade modelling (pp. 209-234). London: Chapman & Hill.
• Laursen, K. (2015). Revealed comparative advantage and the alternatives as measures of international specialization. Eurasian Business Review, 5(1), 99-115.
• Nath, H. K., Liu, L., & Tochkov, K. (2015). Comparative advantages in US bilateral services trade with China and India. Journal of Asian Economics, 38, 79-92.
• Özdil, T., & Yılmaz C. (2009). Elektrik elektronik sektörünün Türkiye ekonomisi içindeki öneminin girdi çıktı analiziyle incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 95-105.
• Qineti, A., Rajcaniova, M., & Matejkova, E. (2009). The competitiveness and comparative advantage of the Slovak and the EU agri-food trade with Russia and Ukraine. Agricultural Economics-Czech, 55(8), 375-383.
• Sarıçoban, K., & Kösekahyaoğlu, L. (2017). Türkiye’nin tarımsal ürünlerdeki ihracat rekabet gücünün ölçülmesi: 1996-2015 dönemi üzerine bir analiz. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 4(7), 78-96.
• Seyoum, B. (2007). Revealed comparative advantage and competitiveness in services: A study with special emphasis on developing countries. Journal of Economic Studies, 34(5), 376- 388.
• Şahin, D. (2016). Açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler yöntemi ile türkiye ve Çin’in sektörel rekabet gücünün karşılaştırmalı analizi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 128-147.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2020). Elektrik-elektronik sektörü raporu (2020), https://www.sanayi.gov.tr/assets/pdf/planprogram/ElektrikElektronikSektorRaporu(2020).pdf sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 17.05.2024
• Ural, G. E. (2012). Kurumsal itibarı ölçme yöntemi olarak Türkiye itibar endeksi ve endeks sonuçlarından hareketle Türkiye’de elektronik sektörünün itibarı üzerine bir değerlendirme. Academic Journal of Information Technology, 3(7), 7-20.
• Vet, J. M. (1993). Striving for international competitiveness: Lessons from electronics for developing countries. OECD Development Centre Working Papers No. 84.
• Vollrath, T.L. (1991). A theoretical evaluation of alternative trade intensity measures of revealed comparative advantage, Weltwirtschaftliches Archiv, 127(2), 265-280.
• Widodo, T. (2009). Comparative advantage: theory, empirical measures and case studies. Review of Economic and Business Studies, 4, 57-82.
• WITS (2024). Retrieved from https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/TUR. Accessed 08.05.2024.
• Zachariadis, M. (2003). R&D, innovation, and technological progress: A test of the Schumpeterian framework without scale effects. Canadian Journal of Economics, 36(3), 566-686.