FAİZSİZ FİNANS MUHASEBE STANDARTLARI VE TMS/TFRS KARŞISINDAKİ DURUMU

Yıl 2021, , 331 - 352, 30.06.2021

Mehmet Utku , Yusuf Kaya

https://doi.org/10.17130/ijmeb.822578

Öz

Dini hassasiyetleri gereği, faizi reddeden İslami kesimin elindeki fonların ekonomiye kazandırılabilmesi için uluslararası ölçekte faizsiz finans sistemi oluşturulmuştur. İslami kuralları esas alan ve yatırımcılara alternatif finansman türleri sağlayan faizsiz finans sistemi, son yıllarda dünyada ve Türkiye’de finans sektörünün önemli bir parçası haline gelmiştir. Bu artan önem neticesinde Türkiye’de 21.05.2019 tarihinde, Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından, birçok İslam ülkesinde uzun yıllardır faizsiz finans sektörünü düzenleyen standartlar esas alınarak, Faizsiz Finans Muhasebe Standartları (FFMS) yayınlanmıştır. Standartlar 1 adet kavramsal çerçeve ile 22 adet muhasebe standardından oluşmaktadır. Bu çalışmada, faizsiz finans kuruluşlarının uygulamalarına rehberlik etmek ve bu yeni standartlara uyumu kolaylaştırmak amacıyla, FFMS’nin hâlihazırda bu kuruluşlar tarafından uygulanan Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS) karşısındaki durumu analiz edilmiştir. TMS/TFRS içerisinde karşılığı olan hususlarda FFMS’nin getirdiği değişiklikler ortaya konulmuş, standart setleri arasındaki benzerlikler ve farklılıklar açıklanmıştır. Faiz, paranın zaman değeri gibi hususlar nedeniyle, iki standart seti arasında, muhasebe uygulamalarını ve finansal tablo sonuçlarını etkileyecek düzeyde belirgin farklılıklar saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Faizsiz Finans, Faizsiz Finans Muhasebe Standartları, TMS, TFRS

ISLAMIC FINANCE ACCOUNTING STANDARDS AND ITS SITUATION AGAINST TAS/TFRS

Öz

An international islamic finance system has been established in order to bring the funds owned by Muslims, who refuse interest due to their religious sensibilities, to the economy. Islamic banking system that is Islamic finance rules based and allows the investors alternative forms of finance, has become an important part of the finance sector in the World and so in Turkey in recent years. As a result of this increasing importance, based on Islamic Finance Standards that are applied in many Islamic countries, Islamic Finance Accounting Standards (IFAS) are published by Public Oversight Accounting and Auditing Standards Authority (POA) on 21.05.2019 in Turkey. The standards consist of 1 conceptual framework and 22 accounting standards. In this study, it is analyzed that the situation of FFMS against the current Turkey Financial Reporting Standards (TAS/TFRS), as guidance for practices into the Islamic finance instutations and facilitate compliance with these new standards. The amendments brought by IFAS have been put forward in the matters that are equivalent in TAS / TFRS and the similarities and differences between the standard sets are explained. Due to matters such as interest and the time value of money, significant differences are determined between the two sets of standards, affecting accounting practices and financial statement results.

Anahtar Kelimeler

Islamic Finance, Islamic Finance Accounting Standards, TAS, TFRS

Kaynakça

• Ahmed, H., Ariffin, F. A. T., Karbhari, Y. & Shafii, Z. (2019). Diverse accounting standards on disclosures of islamic financial transactions. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 32(3): 866-896.
• Ahmed, M. U., Sabirzyanov, R. & Rosman, R. (2016). A critique on accounting for murabaha contract: a comparative analysis of IFRS and AAOIFI accounting standards. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 7(3): 190-201.
• Ajili, H. & Bouri, A. (2017). Comparative study between IFRS and AAOIFI disclosure compliance: evidence from islamic banks in gulf co-operation council countries. Journal of Financial Reporting and Accounting, 15(3): 269-292.
• Çetin, A. (2020). Bankacılık kanunu ve AAOIFI kurallarına göre finansal raporların karşılaştırılması ve katılım bankacılığı mevzuat önerisi. Uluslararası Muhasebe ve Finans Araştırmaları Dergisi, 2(1), 73-99.
• Elitaş, C. & Özdemir, S. (2012). TFRS 8 faaliyet bölümleri standardının getirdikleri ve bir bölümsel raporlama uygulaması. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 2012(3): 37-63.
• İslami Finansal Hizmetler Kurulu. (IFSB). (2019). Islamıc fınancıal servıces ındustry stabılıty report. Erişim Tarihi: 03.10.2019, www.ifsb.org
• İslami Finans Kuruluşları Muhasebe ve Denetim Kurumu. (AAOIFI). Erişim Tarihi: 07.10.2019, www.aaoifi.com
• İslami İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi. (İSEDAK). Erişim Tarihi: 09.10.2019, www.comcec.org
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (KGK). Erişim Tarihi: 13.11.2019, www.kgk.gov.tr
• Karadağ, M. (2018). Kavramsal çerçeve açısından IFRS ile islami finansal raporlama standartlarının karşılaştırılması. 1. Uluslararası İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı, Karabük Üniversitesi Yayınları, 34: 658-668.
• Latifah, I. N., Asfadillah, C. & Sukmana, R. (2012). History and development of IFRS and AAOIFI and their future challenge. Cambridge Business and Economics Conference, Cambridge, 1-18.
• Mia, M. R., Hasnat, M. A. & Mahjabeen, W. (2016). Mudharabah and musharakah from the accounting perspective by referring to AAOIFI, IFRS and MFRS. IOSR Journal of Business and Management, 18(7): 67-72.
• Örten, R., Kaval, H. & Karapınar, A. (2017). Türkiye Muhasebe Finansal Raporlama Standartları Uygulama ve Yorumları. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özdemir, O., Demirdöğen, Y. & Oushar, Y. (2019). Faizsiz finans muhasebe standartlarının mali tabloların sunuluşuna etkileri üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11 (2): 1151-1171.
• Shafii, Z., & Rahman, A. R. A. (2016). Issues on ohe application of IFRS 9 and fair value measurement for islamic financial instruments. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 7(3):202-214.
• Thomson Reuters. (2018). İslami finans gelişim raporu. Erişim Tarihi: 02.10.2019, www.ceif.iba.edu.pk/pdf/Reuters-Islamic-finance-development report2018. pdf
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (TKBB). Erişim Tarihi: 12.11.2019, www.tkbb.org.tr