TÜRKİYE’DE PARA TALEBİNİN BELİRLEYİCİLERİ VE İSTİKRARI ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 1, 62 - 74, 10.03.2020

Musa Bayır

https://doi.org/10.17130/ijmeb.700856

Cited By: 3

Öz

Çalışmanın temel amacı, Türkiye’de para talebi üzerinde etkili olan makroekonomik
değişkenlerin etkisini ve para talebi fonksiyonunun istikrarını araştırmaktır. Analiz gelişmiş
ülkelerde yoğun bir parasal genişlemenin yaşandığı 2008 finansal krizi sonrası dönemi (2008-
2018) kapsamaktadır. Çalışmada parasal büyüklük olarak M2 para arzı tercih edilmiştir.
Etkisi araştırılan değişkenler reel gelir, faiz oranı ve döviz kurudur. Yöntem olarak ARDL
yaklaşımı ve CUSUM-CUSUMSQ testi kullanılmaktadır. Analiz çeyrek dönemlik verilerle
gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, uzun dönemde reel gelir ve döviz kuru para
talebini pozitif, faiz oranı negatif olarak etkilemektedir. Kısa dönemde, gelir ve döviz kurunun
para talebi üzerindeki etkisi devam ederken faiz oranının etkisi ortadan kalkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Para Talebi, İstikrar, ARDL

Kaynakça

• Ağazade, S. (2018). Azerbaycan için para talebi istikrarının ARDL yaklaşımı ile analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(1), 21–34.
• Akinlo, A. E. (2005). The stability of money demand in Nigeria: An autoregressive distributed lag approach. Journal of Policy Modeling, 28, 445–452.
• Algan, N., & Gencer, S. (2011). Türkiye’de para talebi fonksiyonunun modellenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(1), 195–212.
• Altıntaş, H. (2008). Türki̇ye’de para talebi̇ni̇n isti̇krarı ve sınır testi̇ yaklaşımıyla öngörülmesi̇:1985-2006. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 30, 15–46.
• Arango, S., & Ishaq Nadiri, M. (1981). Demand for money in open economies. Journal of Monetary Economics, 7(1), 69–83. https://doi.org/10.1016/0304-3932(81)90052-0
• Bahmani-Oskooee, M., & Bohl, M. T. (2000). German monetary unification and the stability of the German M3 money demand function. Economics Letters, 66, 203–208.
• Bahmani-Oskooee, M., & Pourheydarian, M. (1990). Exchange rate sensitivity of demand for money and effectiveness of fiscal and monetary policies. Applied Economics, 22(7), 917–925. https://doi. org/10.1080/00036849000000029
• Bahmani-Oskooee, M., & Raymond, C. W. N. (2002). Long-run demand for money in Hong Kong: An application of the ARDL model. International Journal of Business and Economics, 1(2), 147–155.
• Baumol, W. J. (1952). The transactions demand for cash: an inventory theoretic approach. The Quarterly Journal of Economics, 66(4), 545. https://doi.org/10.2307/1882104
• Darrat, A. F., & Al-Sowaidi, S. S. (2009). Financial progress and the stability of long-run money demand: Implications for the conduct of monetary policy in emerging economies. Review of Financial Economics, 18(3), 124–131. https://doi.org/10.1016/j.rfe.2009.04.003
• Doğru, B. (2014). Türkiye’de para talebinin uzun ve kısa dönem dengesinin ARDL ve VEC yaklaşımları ile analiz edilmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 19–32.
• Friedman, M. (1956). The quantity theory of money-a restatement. In M. Friedman (Ed.), Studies in the Quantity Theory of Money. Chicago: University of Chicago Press.
• Gencer, S., & Arısoy, İ. (2013). Türkiye’de uzun dönem geniş para (M2Y) talebinin tahmini: Zamanla değişen katsayılar yönteminden bulgular. Ege Akademik Bakis, 13(4), 515–526.
• Gujarati, D. N. (1999). Temel ekonometri. (Birinci Ba). Literatür Yayıncılık.
• Güney, A. (2017). Türkiye’nin modern para talebi fonksiyonu: Gelir bileşenleri, ekonomik ve parasal belirsizlik. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(1), 485–504. https://doi.org/10.20491/ isarder.2017.255
• Gurley, J. G., & Shaw, E. S. (1955). Financial aspects of economic development. The American Economic Review, 45(4), 515–538. https://doi.org/10.2307/1811632
• Halıcıoğlu, F., & Uğur, M. (2005). On stability of the demand for money in a developing OECD country: The case of Turkey. Global Business and Economic Review, 7(3), 1–15.
• Keynes, J. M. (1936). The general theory of employment, interest and money. Cambridge: MacMillan.
• Kumar, S., Webber, D. J., & Fargher, S. (2013). Money demand stability: A case study of Nigeria. Journal of Policy Modeling, 35(6), 978–991. https://doi.org/10.1016/j.jpolmod.2013.03.012
• Mundell, R. A. (1963). Capital mobility and stabilization policy under fixed and flexible exchange rates. The Canadian Journal of Economics and Political Science, 29(4), 475. https://doi. org/10.2307/139336
• Özçalik, M. (2014). Money demand function in Turkey: An ARDL approach. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(28), 172–186.
• Özcan, B., & Arı, A. (2013). Para talebinin belirleyenleri ve istikrarı üzerine bir uygulama: Türkiye örneği. Yönetim ve Ekonomi, 20(2), 105–120. Özdemir, K. A., & Saygili, M. (2013). Economic uncertainty and money demand stability in Turkey. Journal of Economic Studies, 40(3), 314–333. https://doi.org/10.1108/01443581311283943
• Tobin, J. (1956). The interest-elasticity of transactions demand for cash. The Review of Economics and Statistics, 38(3), 241. https://doi.org/10.2307/1925776