THE EFFECTS OF GLOBAL VALUE CHAINS ON FOREIGN TRADE AND PRODUCTION STRUCTURE OF TURKEY

Yıl 2017, ICMEB17 Özel Sayısı, 824 - 835, 01.12.2017

Nihat Dağıstan

Öz

Since the end of the 1980s, the emergence of a new model of international production organization based on cross-border production and referred to as global value chains has changed the shape of international trade, creating more competition and interdependence among countries. Although countries compete to attract jobs and investments, they are increasingly dependent on each other’s demand, capital and production. Now, the comparative advantages of the countries are reshaped according to the stages of production rather than the sectors. This new paradigm shift, which is transformed from a structure based on trade in goods to a structure based on trade in tasks, brings about the transformation of production structure and foreign trade composition in both developed and developing countries. The structural transformation of the world production and foreign trade structure makes it necessary to evaluate how the Turkish economy is adapting to this development. The purpose of this study is to show how participation in global value chains affects the production and foreign trade structure of the Turkish economy. For this analysis, indicators in OECD-WTO Trade in Value Added TIVA database were used

Anahtar Kelimeler

Global Value Chains, Trade in Value Added, Input-Output Model

KÜRESEL DEĞER ZİNCİRLERİNİN TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARET VE ÜRETİM YAPISINA ETKİLERİ

Öz

1980’lerin sonundan itibaren, büyük ölçüde sınır ötesi üretime dayanan ve küresel değer zincirleri olarak adlandırılan yeni bir uluslararası üretim organizasyonu modelinin ortaya çıkması uluslararası ticaretin de şeklini değiştirmiş, ülkeler arasında daha fazla rekabet ve karşılıklı bağımlılık yaratmıştır. Ülkeler, işleri ve yatırımları çekmek için rekabet etmelerine rağmen, birbirlerinin talebine, sermayesine ve üretimine gittikçe daha fazla bağımlı hale gelmiş durumdadır. Artık ülkelerin karşılaştırmalı üstünlüklerinin sektörlerden öte üretim aşamalarına göre yeniden şekillendiği ve mal ticaretine dayalı bir yapıdan görev ticaretine dayalı bir yapıya doğru dönüştüğü bu yeni paradigma değişimi, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerdeki üretim yapısının ve dış ticaret kompozisyonunun dönüşmesini de beraberinde getirmektedir. Dünya üretimindeki ve dış ticaret yapısındaki söz konusu yapısal dönüşüm, Türkiye ekonomisinin bu gelişmeye nasıl uyum sağladığının değerlendirilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, küresel değer zincirlerine katılımın Türkiye ekonomisinin üretim ve dış ticaret yapısını nasıl etkilediğini ortaya koymaktır. Bu analiz için OECD-WTO TIVA Trade in Value Added veri tabanındaki göstergelerden yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küresel Değer Zincirleri, Ticarette Katma Değer, Girdi-Çıktı Modeli

Kaynakça

• Türkiye ekonomisinin küresel değer zincirlerine ve dikey uzmanlaşma biçimlerine entegrasyonuna zemin hazırlayan bütün bu gelişmeler çerçevesinde, çalışmamızın bulgularının söz konusu sürece uyumlu ve açıklayıcı gücünün yüksek olduğu görülmektedir. 6. Sonuç
• Türkiye ekonomisi her ne kadar geçmişe oranla daha fazla üretim ve ticaret hacmi yaratabiliyor olsa da, özellikle yüksek teknolojili ve orta-yüksek teknolojili sektörlerde yerli katma değer yaratma kapasitesi hala düşük bir performans sergilemektedir. Düşük teknolojili sektörlerden yüksek teknolojili sektörlere doğru ilerledikçe Türkiye ekonomisinin ithal ara malına bağımlılığı artmakta, yerli katma değer oranı ise düşmektedir.
• 2018 yıllarını kapsayan Onuncu Kalkınma Planı’nda Türkiye’nin gelecek dönem imalat sanayii yapısı için “yüksek katma değerli ve ileri (yüksek) teknolojiye dayalı ürünlerin üretiminde yoğunlaşmak ve bu ürünleri üreten sektörlerin payını artırmak” genel ilkesinin benimsendiği görülmektedir (Kalkınma Bakanlığı, 2013:87). Çalışmamızın bulguları, Türkiye’nin söz konusu hedeflerden gerek üretim gerekse yaratılan yerli katma değer açısından oldukça uzak olduğunu göstermektedir.
• Added: Developing New Measures of Cross-Border Trade.(pp. 187-219), CEPR ve World Bank. Antras, P., D. Chor, D., Fally, T., & Hillberry, R. (2012). Measuring the upstreamness of production and trade
• flows. National Bureau of Economic Research Working Paper 17819. Baldwin, R., & Robert-Nicoud, F. (2006). Offshoring and globalisation: What is new about the new paradigm?
• 04.2017 tarihinde http://www.econ.hit-u.ac.jp/~coe-res/fdi2006/papers/baldwin.pdf adresinden erişildi. Banga, R. (2013). Measuring value in global value chains. UNCTAD, Background Paper No. RVC-8. Daudin, G., Rifflart, C., & Schweisguth, D. (2011). Who produces for whom in the World economy?. Canadian
• Journal of Economics, 44(4): 1403-1437. De Backer, K., & Miroudot, S. (2014). Mapping global value chains. ECB Working Paper Series No 1677. Eşiyok, B. A. (2012). Türkiye ekonomisinde cari açık sorunu ve nedenleri. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar
• Cilt. 49, Sayı. 569. Fally, T. (2012). Production staging: Measurement and facts. University of Colorado-Boulder, August 2012. Gereffi, G. (2015). Global value chains, development and emerging economies. UNIDO Research, Statistics and
• Industrial Policy Branch Working Paper 18/2015, Vienna:UNIDO. Gökalp, F., & Akgün, G. (2011). Küresel ekonomiye katılım sürecinde Türkiye’de üretimin uluslararasılaşması
• Dikey uzmanlaşma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Y.2011
• C.16, S.1, s.47-62. Grossman, G. M., & Rossi-Hansberg, E. (2008). Trading tasks: A simple theory of offshoring. The American
• Economic Review, 98(5): 1978–1997. Gündoğdu, C. & Saraçoğlu, D. Ş. (2016). Participation of Turkey in global value chains: An analysis on World
• Input Output Database. ERC Working Papers in Economics 16/10. Hummels, D., Rapoport, D., & Yi, K-M. (1998). Vertical specialization and the changing nature of world trade.
• Federal Reserve Bank of New York Economic Policy Review, June, 79-99. Hummels, D., Ishii, J., & Yi, K-M. (2001). The nature and growth of vertical specialization in World trade. Journal
• of International Economics 54 (2001), 75-96. Koopman, R., Wang, Z., & Wei, S. J. (2008). How much of Chinese exports is really made in China? Assessing
• domestic value-added when processing trade is pervasive. NBER Working Paper 14109. Koopman, R., Powers, W., Wang, Z., & Wei, S. J. (2010). Give credit where credit is due:Tracing value added in
• global production chains. NBER Working Paper 16426. Koopman, R., Wang, Z., & Wei, S. J. (2012). Estimating domestic content in exports when processing trade is
• pervasive. Journal of Development Economics, 99(2012):178-189. Kwon, T., & Ryou, J-W. (2015). Global value chains of East Asia: Trade in value added and vertical specialization.
• Asian Economic Journal, Vol. 29 No. 2, 121-143. Javorsek, M., & Camacho, I. (2015). Trade in value added: Concepts, estimation and analysis. ESCAP Working
• Paper Series. SD/WP/01/May 2015. Johnson, R. C., & Noguera, G. (2012). Accounting for intermediates: Production sharing and trade in value added.
• Journal of International Economics, 86(2), 224–236. Mildberg, W., Jiang, X., & Greffi, G. (2014).Industrial policy in the era of vertically specialized industrialization.
• In J.M. Sazar-Xirinachs, I. Nübler ve R. Kozul-Wright (Eds.), Transforming Economies: Making Industrial
• Policy Work for Growth, Jobs and Development. (pp.151-178). International Labor Office, Geneva:ILO. Muhtesab, B. M. A., & Daoud, H. E. (2015). Vertical specialization in the Middle East: Evidence from the import
• content of exports. European Scientific Journal 11 (10). OECD. (2013). Interconnected Economies: Benefiting from Global Value Chains. OECD. (2015). Trade in Value Added (TiVA) Indicators: Guide to Country Notes. Özmen, E. (2014). Reel döviz kuru ve Türkiye dış ticaret dinamikleri. ERC Working Papers in Economics 14/ 12. Sotomayor, M. (2016). Vertical specialization of production: Critical review and empirical evidence for Mexican manufacturing industries 1994-2014. International Journal of Business and Social Research. Vol.6
• Issue.2, 11-28. T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2013). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018). UNCTAD. (2013). Global Value Chains and Development. United Nations Publication UNCTAD/DIAE/2013/1. UNIDO. (2015). Global value chains and development: UNIDO’s support towards inclusive and sustainable
• industrial development. World Bank. (2014). Trading up to high income: Turkey country economic memorandum. Poverty Reduction and
• Economic Management Unit Europe and Central Asia Region. Report No. 82307-TR. WTO., & IDE-JETRO. (2011). Trade Patterns and Global Value chains in East Asia: From Trade in Goods to
• Trade in Tasks. Ziemann, V., & Guerard, B. (2017). Reaping the benefits of global value chains in Turkey. OECD Economics
• Department Working Ppaers, No. 1366, OECD Publishing, Paris.