AN ANALYSIS OF THE LEVELS OF JOB SATISFACTION AND BURNOUT OF TEACHERS

Yıl 2014, Cilt: 10 Sayı: 23, 157 - 172, 01.09.2014

Zeynep Filiz

https://doi.org/10.17130/ijmeb.2014.10.23.437

Cited By: 24

Öz

One of the most important factors which form a nation is teachers. It is necessary to make their work environment more suitable and to give them enough support to make them get satisfied with their work.Thus, they can fulfill their function and they educate future generation. This research was executed to determine whether the teachers’levels of job satisfaction and burnout differentiated significantly or not according to the demographic variables and to propound the correlation among these variables. The sample of the study involves 341 teachers who worked at primary schools in Üsküdar during 2010-2011 education year. While analysing the data, t test, analysis of variance and factor analysis were used with SPSS 16.0. There was significant difference between job satisfaction and burnout levels of the teachers depending on the variables like the their titles, educational backgrounds, marital statuses, periods of duty, ages and genders. The results and their implications have been discussed

Anahtar Kelimeler

Job Satisfaction, Burnout, Teacher, Satisfaction

ÖĞRETMENLERİN İŞ DOYUMU VE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

Bir milleti şekillendiren en önemli unsurlardan biri öğretmenlerdir. Onların bu işlevlerini layıkıyla yerine getirebilmeleri ve geleceğin nesillerini en iyi bir şekilde yetiştirebilmeleri için onlara gerekli ortamların sağlanması, işlerinden doyum sağlamaları için gerekli desteğin verilmesi gerekmektedir. Bu araştırma ilköğretim öğretmenlerin iş doyumları ve tükenmişlik düzeylerinin demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek ve aralarındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın örneklemi 2010-2011 öğretim yılında Üsküdar ilçesindeki ilköğretim okullarından seçilen 341 öğretmenden oluşmaktadır. Verilerin analizinde SPSS 16.0 istatistik paket programında t testi, varyans analizi ve faktör analizi kullanılmıştır. Öğretmenlerin yaş, medeni durum, öğrenim durumu, hizmet süresi, unvan ve cinsiyetine göre iş doyum seviyeleri ve tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen sonuçlar tartışılmış ve buna bağlı olarak bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İş Doyumu, Tükenmişlik, Öğretmen, Doyum

Kaynakça

• Adams, J. S. (1963). Towards an understanding of inequity. Journal of Applied Psychology, 67, 420-430.
• Angı, A. (2002). A comprehensive study concerning the job satisfaction of the instructors associated with students’ evaluation. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ardıç, K., & Baş, T. (2001). Kamu ve vakıf üniversitelerindeki akademik personelin iş tatmin düzeylerinin karşılaştırılması. Erişim Tarihi: 11.01.2011, www.paribus.tr.googlepages. com/ ardic5.doc 1-30.
• Aslan, H. (2006). Çalışanların iş doyumu düzeylerine göre depresyon, benlik saygısı ve denetim odağı algısı değişkenlerinin incelenmesi Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atlandı, D. (2010). Çağrı merkezi çalışanlarında tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydoğdu, S. (2009). An empirical study of the relationship between job satisfaction, organizational commitment and turnover intention. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Balcı, A. (1985). Eğitim yöneticisinin iş doyumu. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bardavit, M. (2007). Kişilik yapılarının-stresi değerlendirme, stresle başa çıkma yaklaşımları, algılanan stres ve iş doyumu üzerinde olan etkisinin karşılaştırmalı incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. olarak
• Başaran, İ. E. (1991). Örgütsel davranış. Ankara: Kadıoğlu Matbaası, Gül Yayınevi.
• Baytok Karaca, S. (2001). İş tatmininin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi ve bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bostancıoğlu, S. (2008). The effect of working values on the relationship between job satisfaction and turnover intenition. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çam, O. (1992, Eylül). Tükenmişlik envanterinin geçerlilik ve güvenilirliğin araştırılması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Ankara.
• Dağdeviren Gözen, E. (2007). İş tatmini ve örgütsel bağlılık sigorta şirketleri üzerinde bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir, N. (2007). Satış ve pazarlama elemanlarının iş tatmini ve örgütsel bağlılığı arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Öneri Dergisi, 7(28), 167–175.
• Demirel, R. (1989). Yaş, cinsiyet ve mesleki deneyimin üniversite kütüphanelerinde çalışan kütüphanecilerin iş tatminine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dericioğulları, A., Konak, Ş., Arslan, E., & Öztürk, B. (2007). Öğretim elemanlarının tükenmişlik düzeyleri: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi örneği. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(5), 13-23.
• Dilsiz, B. (2006). Konya ilindeki ortaöğretim okullarında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin bölgelere göre değerlendirilmesinin çok değişkenli istatistiksel analizi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Dorsan, H. (2007). Akademik personelin iş doyum düzeylerinin incelenmesi (Kıbrıs–Yakın Doğu Üniversitesi örneği.) Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdoğan, İ. (1991). İşletmelerde davranış. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadi Enstitüsü Yayın No:135.
• Filiz, Z. (2014). An analysis of the levels of job satisfaction and life satisfaction of the academic staff. Social Indicator Research, 116, 793-808.
• Freudenberger, H. J. (1977). Bur-Out: The organizational menace. Training and Development Journal, 31(7), 26-27.
• Gilmer, B. Von Haller. (1971). Industrial and organizational psychology. New York: Mc Graw-Hill Book Company.
• Gül, H., Karamanoğlu, E. O., & Gökçe, H. (2008). İş tatmini, stres, örgütsel bağlılık, işten ayrılma niyeti ve performans arasındaki ilişkiler: Sağlık sektöründe bir uygulama. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi Akademik Bakış, 15, 10-20.
• Gülay, H. E. (2006). Beden eğitimi öğretmenlerinin iş doyum düzeylerinin araştırılması (Kocaeli il örneği). Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güner, A. R. (2007). Sağlık hizmetlerinde örgütsel bağlılık, işe bağlılık ve iş tatmini arasındaki ilişkilerin modellenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Horozoğlu, Ş. (1995). Çalışanların iş doyum düzeyinin karşılaştırılması (T.P.A.O. örneği). Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Işıkhan, V. (1996). Sosyal hizmet örgütlerinin işlevsellik ölçütü: İş doyumu. Verimlilik Dergisi, 3, 117-130.
• İrban, H. (2004). Jandarma okullar komutanlığı öğretim başkanlığı personelinin iş doyumu ve örgütsel bağlılıkları. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kara, M. M. (2010). The relation of job satisfaction with happiness and success level. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Keser, A. (2006). Çağrı merkezi çalışanlarında iş yükü düzeyi ile iş doyumu ilişkisinin araştırılması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 100-119.
• Kılıç, S. (2008). İstanbul ili vakıf üniversitelerine bağlı meslek yüksek okullarında görevli öğretim elemanlarının iş doyum düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Korman, A. (1978). Endüstriyel ve organizasyonel psikoloji. (Çev. İ. Akhun, C. Alkan). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Kumaş, V. (2008). Öğretmenlerin iş doyum düzeyleri ile stres düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Luthans, F. (1992). Organizational behavior. New York: McGrow Hill Company.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behaviour, 2, 99-113.
• Mahmutoğlu, A. (2007). Milli Eğitim Bakanlığı merkez örgütünde iş doyumu ve örgütsel bağlılık. Doktora Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Miner, J. (1992). Industrial-Organizational psychology. New York: McGrow Hill Company.
• Naktiyok, A., & Kaygın, E. (2012). Tükenmişlik ve iş tatmini düzeylerini belirlemeye yönelik akademik personel üzerinde bir uygulama. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(1), 23- 32.
• Örücü, E., Yumuşak, S., & Bozkır, Y. (2006). Kalite yönetimi çerçevesinde bankalarda çalışan personelin iş tatmini ve iş tatminini etkileyen faktörlerin incelenmesine yönelik bir araştırma. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13(1), 39-51.
• Özdayı, N. (1990). Resmi ve özel liselerde çalışan öğretmenlerin iş tatmini ve iş streslerinin karşılaştırmalı analizi. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi.
• Pines, A. M., & Keinon, G. (2005). Stress and burnout: The significant difference. Personality and Individual Differences, 39, 625-635.
• Serinkan, C., & Bardakçı, A. (2009). Pamukkale Üniversitesi’ndeki akademik personelin iş tatminleri ve tükenmişlik düzeylerine ilişkin bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 115-132.
• Sevimli, F., & İşcan, Ö. F. (2005). Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş doyumu. Ege Akademik Bakış Dergisi, 5(1-2), 55-64.
• Stephen, C., & Miller, D. (1991). Supervision: Working with people. Boston: Irwin Inc.
• Şen, T. (2008). İş tatmininin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisine ilişkin hızlı yemek sektöründe bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tatlı, H. (2008). Bingöl il merkezinde bulunan hastanelerde görev yapan iş doyumları ve örgütsel bağlılıklarının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Telman, N., & Ünsal, P. (2004). Çalışan memnuniyeti. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
• Toprak, D. (2007). İlköğretim okulu sınıf ve özel sınıf öğretmenlerinin iş doyum düzeylerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tunacan, S. (2005). Beykoz ilçesindeki lise öğretmenlerinin iş doyumunu etkileyen faktörler. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türk, M. S. (2003). Bir iletişim sistemi olan örgüt kültürünün iş tatmini üzerindeki etkisi ve önemi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Vromm, V. (1967). Work and motivation. New York: John Wiley & Sons Inc.
• Yamane, T. (2001). Temel örnekleme yöntemleri. (Çev. A. Esin, C. Aydın, M. A. Bakır & E. Gürbüsel). İstanbul: Literatür Yayıncılık
• Yaşan, A., Eşsizoğlu, A., Yalçın, M., & Özkan, M. (2008). Bir üniversite hastanesinde çalışan araştırma görevlilerinde iş memnuniyeti, anksiyete düzeyi ve ilişkili etmenler. Dicle Tıp Dergisi, 35(4), 228-233.
• Yeğin, M. (2009). İdari personelin iş doyumu üzerine bir araştırma: Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Yelboğa, A. (2007). Bireysel demografik değişkenlerin iş doyumu ile ilişkisinin finans sektöründe incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 1-18.
• Yürür, Ş., & Keser, A. (2011). İşe bağlı gerginlik ile iş tatmini ilişkisinde duygusal tükenmenin aracı rolü. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65(4), 165-194.