A COMPARATIVE ANALYSIS OF SOCIAL PROFILES OF TURKISH POLITICAL ELITES IN SINGLE AND MULTI PARTY PERIODS

Yıl 2005, Cilt: 1 Sayı: 2, 53 - 66, 01.12.2005

D. Ali Arslan

Öz

This study was designed to find general characteristics of Turkish political elites in both single and multi party period. Firstly, single party period that is from 1920 up to 1946 was examined in terms of the sociological profiles of political elites. Secondly, multi Party Period that is from 1946 up to date was examined in the same perspective. Than, the findings of two periods were compared. Social background characteristics were employed to realize the purposes. Documentary and historical research techniques were used during the study As a result of examining the Turkish political elites these major findings were discovered: the large majority of the Turkish parliamentary elites were well educated, male, middle aged, married and with a small family size. Moreover the large majority of the Turkish political elites were lawyers, civil bureaucrats and free professions. Also, the size of the group of trade and industry included merchants, businessmen and other related occupations was also meaningful.

Anahtar Kelimeler

Elite, Political Elites, Turkish Political Elites, Class Theory, Elite Theory, Power

TEK VE ÇOK PARTİLİ DÖNEMLERDE TÜRK SİYASİ ELİTLERİNİN TOPLUMSAL PROFİLLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Öz

Bu çalışmada, Türk siyasi elitlerinin Cumhuriyet’in ilanından günümüze geçirdiği sosyolojik evrim irdelendi: Önce Cumhuriyet’in ilanından itibaren tek partili dönem incelendi. Sonra ise 1946’dan günümüze Türk siyasi elitleri ele alındı. Son olarak da, her iki döneme ilişkin bulguların karşılaştırmalı bir analizi yapıldı. Bunu yaparken de başta yaş ve cinsiyet olmak üzere eğitim, mesleksel özgeçmiş, aile yapısı gibi sosyal ve demografik faktörlerden yararlanıldı. Çalışmanın teorik temelini “Elit Teorisi” oluşturdu. Elit sosyolojisi Scott, 1993 araştırmalarında, araştırma evrenini ve örneklem kümesini belirlerken genellikle 4 teknik kullanılır: Konumsal analiz, ünsel analiz, kararsal analiz ve sentez teknikler. Bu konuda en yaygın olarak kullanılan teknik, en etkin ve en güçlü karar vericileri belirlemek için kurumsal kayıtların kullanımı esasına dayanan “konumsal analiz”dir. Çalışmada temel metodolojik yaklaşım olarak konumsal kurumsal analiz kullanıldı. 1920 Kurucu Meclisten günümüze uzanan süreçte, parlamento kurumu çatısı altında milletvekilliği yapmış bütün parlamenterler siyasi elitler Arslan, 2001; Arslan, 2004a olarak tanımlandı. Bundan hareketle, önce tek parti döneminde, sonra da çok partili dönemde TBMM çatısı altında görev yapmış milletvekilleri incelenerek iki ayı “data-set” oluşturuldu. Bu “data-set” oluşturulurken TBMM kayıt ve yayınlarının yanı sıra, konuyla ilgili akademik çalışmalar ile çeşitli resmi ve resmi olmayan yayınlar, biyografiler ve ansiklopedik kaynaklar da kullanıldı.

Anahtar Kelimeler

Elit, Siyasi Elitler, Türk Siyasi Elitleri, Sınıf Teorisi, Elit Teorisi, İktidar

Kaynakça

• Aaronovitch, S. (1961); The Ruling Class, London: Lawrence & Wishart.
• Arslan, A. (1995); Turkish Political Elites: Top Political Leadership in Turkey and Social Construction of Turkish Political Elites, Guildford: University of Surrey, Department of Sociology (Unpublished MSc.Thesis).
• Arslan, A. (1998); The Theories on Inequality: Elite Theory and Class Theory, 18 march 1998, Guildford: University of Surrey, Department of Sociology (Conference Paper).
• Arslan, A. (1999a); Researching Sensitive Topics with Elites: Perspectives, Problems and Outcomes, Guildford: University of Surrey.
• Arslan, A. (1999b); Who Rules Turkey: The Turkish Power Elite and the Roles, Functions and Social Backgrounds of Turkish Elites, Guildford: University of Surrey, Department of Sociology (PhD Thesis).
• Arslan, A. (2001); “Cumhuriyet Dönemi (1920-1995)Türk Siyasi Elitlerinin Toplumsal Profili (Sociological Profiles of Turkish Political Elites in Republican Era)”, Sosyal Bilimler Dergisi (Osmangazi Üniversitesi), Sayı: 2, 2001, s. 5-16.
• Arslan, A. (2003); “Eşitsizliğin Teorik Temelleri: Elit Teorisi (The Thoeries On Inequality: Elite Theory”, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergi- si, Cilt: 6, Sayı: 2003-2, s. 115-135.
• Arslan, A. (2004a); “Türk Siyasi Elitleri (Turkish Political Elites)”, International Journal of Human Sciences, Political Science, 20.10.2004, http://www.insanbilimleri.com/en.
• Arslan, A. (2004b); “Modern Türkiye’nin Sosyo-politik Yapısı ve Türk İktidar Seçkin- leri (Turkish Power Elite)”, Değişen Dünyada Türkiye’nin Önemi, I. Ulusal Genç Bilim Adamları Sempozyumu, Cilt: 1, s. 25-38, Uludağ Üniversitesi Kültür Sanat Kurulu Yayınları, Bursa.
• Arslan, A. (2004c); “Social Anatomy of Turkish Top Political Elites in Contemporary Turkey”, International Journal of Human Sciences, Political Science,21.10.2004, http://www.insanbilimleri.com/en.
• Arslan, A. (2004d); “Educational Backgrounds for Contemporary Turkish Elites”, International Journal of Human Sciences, Political Science, 20.10.2004, http://www.insanbilimleri.com/en.
• Arslan, A. (2004e); “The Theories on the Power 2: Class Theory”, “İş-Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, cilt: 6, Sayı: 2, http://www.isguc.org/.
• Arslan, A. (2004f); “The Theories on the Power: Elite Theory”, İş-Güç Endüstri İlişkile- ri ve İnsan Kaynakları Dergisi, cilt: 6, Sayı: 1, http://www.isguc.org/ arc_view.php?ex=193.
• Bottomore, T. (1991); Elites and Society, London: Routledge.
• Bottomore, T. (1993); Class and Elite Theory, Elites and Society, London: Routledge.
• Boyd, D. (1973); Elites and Their Education, Windsor: NFER
• Dahl, R. (1961); Who Governs?, New Haven, Yale UP.
• Domhoff, W. (1967); Who Rules America,, New York: Prentice Hall.
• Domhoff, W. (1970); The Higher Circles, NY: Prentice Hall.
• Etzioni, H. (1991); The Elite Connection, London: Polity Press
• Frey, W.F. (1965); The Turkish Political Elite, Massachusetts: MIT Pres.
• Giddens, A. (1973); Class Structure of Advanced Societies, London.
• Hindess, B. (1987); Politics and Class Analysis, Oxford: Basil Blackwell.
• Landau, J.M., Ozbudun, E. & Tachau, F. (1980); Electoral Politics in the Middle East, London: Croonm Helm.
• Macdonald, M. (1977); The Education of Elites, Milton Keynes: Open University Pres.
• Meisel, J. (1962); The Myth of the Ruling Class: Gaetano Mosca and Elite, Michigan: Michigan UP.
• Miliband, R. (1969); The State in Capitalist Society, London: Wiedenfeld & Nicholson.
• Mills, C.W. (1956); The Power Elite, London, Oxford.
• Mills, C. W. (1963); Power, Politics and People, NY, Oxford UP.
• Moyser, G. & Wagstaffe, M. (1987); Research Methods for Elite Studies, London, Allen & Unwin.
• Oyen, E. (1990); Comparative Methodology: Theory and Practice In International Social Research, London, Sage.
• Pareto, V. (1968); The Rise and Fall of the Elites, New Jersey, The Bedminster.
• Presthus, R. (1964); Men at the Top, New York, Oxford UP.
• Scott, J. (1993); Sociology of Elites, Aldershot, Elgar.
• Thoenes, Piet (1966); Elites in the Welfare State, New York, Faber.
• Turhan, M. (1991); Siyasal Elitler ( The Political Elites), Gündoğan Yayınları, Ankara
• Yücekök, A.N. (1983); Turkiye'de Parlamento'nun Evrimi (The Evaluation of the Parliament in Turkey), Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara.