1950-1980 DÖNEMİNDE TOBB’UN TÜRK SİYASİ HAYATINDAKİ ETKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 2, 296 - 309, 30.06.2020

Mehmet Akıncı

https://doi.org/10.17130/ijmeb.756902

Öz

Çalışmanın konusu Türk siyasal yaşamında önemli bir aktör olan Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliğidir (TOBB). Siyaset ve ekonominin birbirini etkilediği gerçeğinden hareketle çalışmada ithal
ikameci kalkınma politikasının geçerli olduğu 1950-1980 arası dönemde TOBB’un Türk siyasal hayatına
etkisi incelenmiştir. Bu çerçevede TOBB’un salt bir baskı grubu olarak ele alınamayacağı belirtilmiştir.
Türk siyasi hayatında korporatist anlayışın önemli aktörlerinden biri olan TOBB’un parti içi demokrasi
ve siyasetin finansmanı konularında demokrasiye olumsuz etkileri olduğu iddia edilmiştir. Diğer taraftan
TOBB bünyesindeki sermaye grupları arasındaki mücadelenin Türk siyasi hayatına yansımalarının
olduğu iddia edilmiş Türk siyasal hayatında sermaye ve siyaset arası ilişkileri incelemede TOBB’un
önemli bir kurum olduğu üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Korporatizm

Kaynakça

• Alkan, H. (1998). Türkiye’de iş adamı örgütleri ve devlet. Birikim, 114, 43-62.
• Alkan, H. (1998). Türkiye’de baskı grupları: Siyaset ve iş adamları örgütlenmeleri (Odalar-Tüsiad- Müsiad) (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Alpkaya, F. (2002). Bir 20. yüzyıl akımı: Sol Kemalizm. İçinde A. İnsel (ed.), Modern Türkiye’de siyasi düşünce: Kemalizm (ss.544-575). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aslan, S. & Gül, C. (2004). Geçmişten günümüze Türkiye’de baskı grupları. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5 (1), 85-100.
• Avcıoğlu, D. (2003). Türkiye’nin düzeni, dün bugün yarın. 2. Baskı, İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Avunduk, Ü. (2011). 4. Genel kurul konuşması. Başkanların genel kurul konuşmaları 1, TOBB, 1953- 1984 (123).
• Bora, T. & Taşkın, Y. (2002). Sağ Kemalizm. İçinde A. İnsel (ed.), Modern Türkiye’de siyasi düşünce: Kemalizm (ss.528-545). 2. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Boratav, K. (1989). Türkiye iktisat tarihi 1908-1985. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Buğra, A. (2010). Devlet ve işadamları. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Cizre, Ü. (2002). Muktedirlerin siyaseti, merkez sağ-ordu-İslamcılık. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çakır, R. (2005). Milli görüş hareketi. İçinde Y. Aktay (der.), Modern Türkiye’de siyasi düşünce: İslamcılık (ss. 544-575). 6. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çavuşoğlu, H. (2009). TOBB-siyaset ilişkisi açısından Erbakan’ın TOBB başkanlığı sürecinin değerlendirilmesi. Pamukkale Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 44-55.
• Çavuşoğlu, H. (2011). Ali Coşkun’un TOBB başkanlığı döneminde TOBB siyaset ilişkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(11), 51-61.
• Çavuşoğlu, H. & Sezer, Ö. (2013). Fuat Milas’ın TOBB (Türkiye Odalar Borsalar Birliği) başkanlığı döneminde TOBB siyaset ilişkisi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 167-193.
• Çetin, H. (2014). Siyaset bilimi. Ankara: Orion yayınları.
• Demirel, T. (2004). Adalet partisi ideoloji ve politika. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Durmaz, N. (2008). Bir ideolog bir ideoloji: Recep Peker ve korporatizm. Amme İdaresi Dergisi, 41(2), 161-184.
• Erdoğan, M. (2005). Türkiye’de anayasalar ve siyaset. Ankara: Liberte Yayınları.
• Eser, B. & Yüksel, H. (2012). Korporatizm, faşizm ve solidarizm kavramları ekseninde erken cumhuriyet siyasası üzerine bir inceleme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(16), 181-200.
• Hakyemez, Y. Ş. (2011). Anayasal demokrasi açısından kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları. İçinde A. Yayla, B. Şahin (der.), Türkiye’de kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları sivil toplum ve demokrasi (ss.47-85). Erişim Tarihi: 06.07.2016, http://www.liberal.org.tr/uploads/ yuklemeler/Raporanametin.pdf
• Kansu, A. (2002). Türkiye’de korporatist düşünce ve korporatizm uygulamaları. İçinde A. İnsel (der.), Modern Türkiye’de siyasi düşünce: Kemalizm (ss.253-267). 2. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kılıçbay, A. (1994). Ekonomi ve politika.. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kışlalı, A. T. (2002). Siyaset bilimi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Lipset, S. M. (2008). Robert Michels, demokrasi ve oligarşinin tunç kanunu. Çalışma ve Toplum, 19, 11-38.
• Makal, A. (2002). Türkiye’de tek parti dönemi ve korporatizm tartışmaları. Toplum ve Bilim, 93, 173-199.
• Öztan, G. G. (2007). Korporatizm: Özgürlükten yoksun bir üçüncü yol vaadi. İçinde H. B. Örs (der.), Modern siyasal ideolojiler (ss.515-537). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Parla, T. (2001). Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de korporatizm. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Parla, T. (1995). Türkiye’nin siyasal rejimi 1980-1989. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sabancı, S. (1985). İşte hayatım. İstanbul: Aksoy Matbaacılık.
• Sarıbay, A. Y. (1985). Türkiye’de modernleşme din ve parti politikası, MSP örnek olayı. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Saybaşılı, K. (1999). Siyaset biliminde temel yaklaşımlar. Ankara: Doruk Yayınları.
• Yavuz, H. (2005). Modernleşen müslümanlar: Nurcular, nakşiler, milli görüş ve AKP. (Çev. A. Yıldız). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Yeni Şafak (2003). Keşke 27 değil 127 olsaydı. Erişim Tarihi: 22.08.2015, http://www.yenisafak.com/ arsiv/2003/haziran/27/ekonomi.html
• Yazıcı, S. (1997). Türkiye’de askeri müdahalelerin anayasal etkileri. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Yılmaz, M. (2011). Türkiye’de tek parti yönetimi, mesleki temsil ve meslek kuruluşları. İçinde A. Yayla, B. Şahin (der.), Türkiye’de kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları sivil toplum ve demokrasi (ss.11-47). Erişim Tarihi: 06.07.2016, http://www.liberal.org.tr/uploads/yuklemeler/ Raporanametin.pdf
• TOBB (2020). Org. Amacı ve yapısı. Erişim Tarihi: 11.01.2020, http://www.tobb.org.tr/Sayfalar/ AmaciveYapisi.php
• Tuna, G. (2009). Birikim sürecinde TOBB’un tarihsel gelişim uğrakları. Praksis, 19, 303-336.