GÜÇ DENGESİZLİĞİ VE KARŞILIKLI BAĞIMLILIĞI YÖNETİM MEKANİZMALARI: TÜRK YASSI ÇELİK SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 2, 346 - 371, 30.06.2020

Mustafa Özseven

https://doi.org/10.17130/ijmeb.756905

Öz

Bu çalışmada, güç dengesizliğinin karşılıklı bağımlılığın yönetimine nasıl bir etkide bulunduğu gösterilmek istenmiştir. Bu etki, Türk yassı çelik sektörü ile beyaz eşya sektörü ve çelik boru sektörü arasındaki karşılıklı bağımlılığın yönetimi üzerinden ortaya konulmak istenmiştir. Bu doğrultuda, öncelikle sektörler arasındaki karşılıklı bağımlılık seviyeleri ile aralarındaki güç dengesizliği Casciaro ve Piskorski’nin (2005: 184) geliştirdiği formülden yararlanılarak hesaplanmıştır. Bu hesaplamaların ardından ne tür yönetim mekanizmalarının kullanıldığını tespit edebilmek için nitel araştırma yöntemi takip edilmiştir. Türk yassı çelik sektöründen 2, Beyaz Eşya ve Çelik Boru İmalatı sektörlerinden 1’er firma seçilerek araştırma örneklemi oluşturulmuştur. Ancak araştırma, sektörler arasındaki güç dengesizliği ve karşılıklı bağımlılığı yönetim mekanizmalarına odaklandığından sektörler geneline ilişkin verilerin toplanabilmesine de dikkat edilmiştir. Veriler doküman incelemesi ve görüşmelerle toplanmıştır. Analizler güç dengesizliği seviyesinin karşılıklı bağımlılığın yönetiminde kullanılan mekanizmaları etkilediğine işaret etmektedir. Sonuç olarak, güç dengesizliği arttıkça sektörler arasında daha fazla bütünleşme ve kaynak harcama gerektiren mekanizmaların seçildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Karşılıklı Bağımlılık, Güç Dengesizliği, Türk Yassı Çelik Sektörü, Karşılıklı Bağımlılığı Yönetim Mekanizmaları

Kaynakça

• Alexy, O., George, G., & Salter, A. J. (2013). Cui Bono? The selective revealing of knowledge and its implications for innovative activity. Academy of Management Review, 38(2), 270-291. Birleşik Metal İşçileri Sendikası. (2003). Demir-çelik sektörü. İstanbul: Birleşik Metal İş Yayınları. Erişim Tarihi: 17.03.2018, http://www.birlesikmetal.org/kitap/kitap_03/2003-2.pdf Casciaro, T., & Piskorski, M. J. (2005). Power imbalance, mutual dependence and constraint absorption: A closer look at resource dependence theory. Administrative Science Quarterly, 50, 167-199. Çelik Sektörü ve Tedarikçi Sektörler İskenderun’da Bir Araya Geldi. (2014). TÇÜD Çelik Dergisi, Ocak 2014-36. Charmaz, K. (2006). Constructing grounded theory: A practical guide through qualitative analysis. London: SAGE. Emerson, R. M. (1962). Power-dependence relations. American Sociological Review, 27(1), 31-41. Finkelstein, S. (1997). Interindustry merger patterns and resource dependence: A replication and extension of Pfeffer (1972). Strategic Management Journal, 18, 787-810. Furnari, S. (2016). Institutional fields as linked arenas: Inter-field resource dependence, institutional work and institutional change. Human Relations, 69(3), 551-580. Gioia, D. A., Corley, K. G., & Hamilton, A. L. (2013). Seeking qualitative rigor in inductive research: Notes on the Gioia methodology. Organizational Research Methods, 16(1), 15-31. Greenwood, R., Suddaby, R., & Hinings, C. R. (2002). Theorizing change: The role of professional associations in the transformation of institutionalized fields. The Academy of Management Journal, 45(1), 58-80. Gulati, R., & Sytch, M. (2007). Dependence asymmetry and joint dependence in interorganizational relationships: Effects of embeddedness on a manufacturer’s performance in procurement relationships. Administrative Science Quarterly, 52, 32-69. http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/ Erişim Tarihi. 03.09.2018 International Iron and Steel Institute. (1980). Steel statistical yearbook 1980. Committee on Statistics, Brussels. Erişim Tarihi: 27.03.2018, https://www.worldsteel.org/steel-by-topic/statistics/steelstatistical-yearbook-.html International Iron and Steel Institute. (1990). Steel statistical yearbook 1990. Committee on Statistics, Brussels. Erişim Tarihi: 27.03.2018, https://www.worldsteel.org/steel-by-topic/statistics/steelstatistical-yearbook-.html International Iron and Steel Institute. (2000). Steel statistical yearbook 2000. Committee on Economic Studies, Brussels. Erişim Tarihi: 27.03.2018, https://www.worldsteel.org/steel-by-topic/statistics/ steel-statistical-yearbook-.html Jacobs, D. (1974). Dependency and vulnerability: An exchange approach to the control of organizations. Administrative Science Quarterly, 19, 45-59. Johnsen, R. E., & Ford, D. (2008). Exploring the concept of asymmetry: A typology for analysing customer-supplier relationships. Industrial Marketing Management, 37, 471-483. Johnson, B. L. (1995). Resource dependence theory: A political economy model of organizations, University of Utah, ERIC. Kim, K. K., Park, S-H., Ryoo, S. Y., & Park, S. K. (2010). Inter-organizational cooperation in buyersupplier relationships: Both perspectives. Journal of Business Research, 63, 863-869. Kumar, M. S. (1985). International trade and industrial concentration. Oxford Economic Papers, 37(1), 125-133. Lacoste, S., & Johnsen, R. E. (2015). Supplier-customer relationships: A case study of power dynamics. Journal of Purchasing&Supply Management, 21, 229-240. Makkonen, H., Vuori, M., & Puranen, M. (2016). Buyer attractiveness as a catalyst for buyer-supplier relationship development. Industrial Marketing Management, 55, 156-168. MMK Türkiye’de “Dört Koldan” Hizmet. (2013). MetalSan Demir Çelik ve Paslanmaz Dergisi, 34-36. Murray, F. (2010). The oncomouse that roared: Hybrid exchange strategies as a source of distinction at the boundary of overlapping institutions. American Journal of Sociology, 116(2), 341-388. Oliver, C. (1990). Determinants of interorganizational relationships: Integration and future directions. Academy of Management Review, 15(2), 241-265. Oliver, C. (1992). The antecedents of deinstitutionalization. Organization Studies, 13(4), 563-588. Oral, K. (1970). Türkiye demir-çelik sanayii ve sorunları. Bilimsel Madencilik Dergisi, IX(6), 70-85. Petersen, K. J., Handfield, R. B., Lawson, B., & Cousins, P. D. (2008). Buyer dependency and relational capital formation: The mediating effects of socialization processes and supplier integration. Journal of Supply Chain Management, 44(4), 53-65. Pfeffer, J., & Nowak, P. (1976). Joint ventures and interorganizational interdependence. Administrative Science Quarterly, 21, 398-418. Provan, K. G., Beyer, J. M., & Kruytbosch, C. (1980). Environmental linkages and power in resourcedependence relations between organizations. Administrative Science Quarterly, 25, 200-225. Resmi Gazete. (1960). Ereğli demir ve çelik fabrikaları Türk anonim şirketi kanunu, Kanun No. 7462, RG Tarih: 1 Mart 1960, RG Sayı: 10445, Ankara. Resmi Gazete. (1995). 94/16 Sayılı özelleştirme yüksek kurulu kararı, RG Tarih: 3 Ocak 1995, RG Sayı: 22160, Ankara. Resmi Gazete. (1996). 96/8373 Karar Sayılı milletlerarası andlaşma. RG Tarih: 1 Ağustos 1996. RG Sayı: 22714(Mükerrer), Ankara. Resmi Gazete. (2006). Dâhilde işleme rejimi tebliği (İhracat: 2006/12), RG Tarih: 20 Aralık 2006, RG Sayı: 26382. Resmi Gazete. (2012). 2012/4107 Bakanlar Kurulu ithalat rejimi kararı, RG. Tarih: 31/12/2012 RG Sayı: 28514 (3. Mükerrer). Ankara. Resmi Gazete. (2018). Demir çelik ürünleri ithalatında geçici korunma önlemi uygulamasına ilişkin kararın yürürlüğe konulması hakkında karar (Karar Sayısı: 138), RG Sayı: 30553, RG Tarih: 02 Ekim 2018, Ankara. Schiele, H., Calvi, R., & Gibbert, M. (2012). Customer attractiveness, supplier satisfaction and preffered customer status: Introduction, definitions and an overarching framework. Industrial Marketing Management, 41, 1178-1185. Schiele, H., & Vos, F. G. S. (2015). Dependency on suppliers as a peril in the acquisition of ınnovations? The role of buyer attractiveness in mitigating potential negative dependency effects in buyersupplier relations. Australasian Marketing Journal, 23, 139-147. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı. (1963). Kalkınma planı birinci beş yıl (1963-1967). Erişim Tarihi: 06.06.2018, http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/KalkinmaPlanlari.aspx T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. (1973). Üçüncü beş yıllık kalkınma planı 19731977. Erişim Tarihi: 06.06.2018, http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/KalkinmaPlanlari.aspx T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı. (1989). Altıncı beş yıllık kalkınma planı 1990-1994, Yayın No, DPT: 2174, Erişim Tarihi: 06.06.2018, http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/KalkinmaPlanlari. aspx Tekeli, İ., & İlkin, S. (2009a). 1929 dünya buhranında Türkiye’nin iktisadi politika arayışları. Türkiye Belgesel İktisat Tarihi: 1, Yayın No. 300, İstanbul: Bilge Kültür Sanat. Tekeli, İ., & İlkin, S. (2009b). Uygulamaya geçerken Türkiye’de devletçiliğin oluşumu. Türkiye Belgesel İktisat Tarihi: 2, Yayın No. 301, İstanbul: Bilge Kültür Sanat. Tekeli, İ., & İlkin, S. (2009c). Savaş sonrası ortamında 1947 Türkiye iktisadi kalkınma planı. Türkiye Belgesel İktisat Tarihi: 3, Yayın No. 302, İstanbul: Bilge Kültür Sanat. Tümertekin, E. (1958). Kurulması düşünülen yeni demir sanayiinin meseleleri ve yeri. İktisat Fakültesi Mecmuası, 20(1-4), 183-198. Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği. (2019). TÜRKBESD basın toplantısı 18 Ocak 2019, Erişim Tarihi: 16.10.2019, http://www.turkbesd.org/Haberler.php?P=28 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği. (2017). Türkiye demir ve demirdışı metaller meclisi raporu 2016. TOBB Yayın No: 2017/300. Ankara. Erişim Tarihi: 27.03.2018, https://www.tobb.org.tr/ Documents/yayinlar/2017/T%C3%9CRK%C4%B0YE%20DEM%C4%B0R%20VE%20 DEM%C4%B0R%20DI%C5%9EI%20METALLER%20MECL%C4%B0S%C4%B0%20 SEKT%C3%96R%20RAPORU%202016.pdf Uzzi, B., & Lancaster, R. (2003). Relational embeddedness and learning: The case of bank loan managers and their clients. Management Science, 49(4), 383-399. World Steel Association. (2010). Steel statistical yearbook 2010. Worldsteel Committee on Economic Studies, Brussels. Erişim Tarihi: 27.03.2018, https://www.worldsteel.org/steel-by-topic/statistics/ steel-statistical-yearbook-.html World Steel Association. (2016). Steel statistical yearbook 2016. Worldsteel Association Economics Committee, Brussels. Erişim Tarihi: 27.03.2018, https://www.worldsteel.org/steel-by-topic/ statistics/steel-statistical-yearbook-.html Xia, J. (2011). Mutual dependence, partner substitutability, and repeated partnership: The survival of cross-border alliances, Strategic Management Journal, 32(3), 229-253. Yaşar, O. (2009). Türk imalat sanayinde lokomotif bir sektör: Demir çelik sanayi. Marmara Coğrafya Dergisi, 20(Temmuz), 42-78. Yıldız Demir Çelik Cari Açığı 1 Milyar Dolar Azaltacak. (2018). Erişim Tarihi: 16.10.2019, https://www. platinonline.com/yatirim/yildiz-demir-celik-cari-acigi-1-milyar-dolar-azaltacak-913498 Zaheer, A., Gözübüyük, R,. & Milanov, H. (2010). It’s the connections: The network perspective in interorganizational research. Academy of Management Perspectives, February, 62-77.