TOPLUMSAL FAYDA AÇISINDAN İSTANBUL-ANKARA YÜKSEK HIZLI TREN HATTI İÇİN OPTİMUM GÜZERGÂHIN BELİRLENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 3, 474 - 493, 13.10.2020

Hakan Murat Arslan

https://doi.org/10.17130/ijmeb.798463

Cited By: 1

Öz

Asrımızda insanlar arasında, seyahat süresinin en az olması, konfor ve güven gibi isteklerin
karşılanması için Yüksek Hızlı Tren (YHT) sistemleri geliştirilmiştir. Bu çerçevede T.C. Ulaştırma
Bakanlığı tarafından projelendirilen Ankara-İstanbul YHT hattının Türkiye’nin geleceği açısından
çok önemli bir hamle olabileceği düşünülmektedir. Ancak bakanlığın toplumsal fayda açısından farklı
güzergâhların varlığını göz ardı ettiği düşünülmektedir. Çalışmada projelendirilen hattın dışında üç
farklı güzergâh daha önerilmiş ve güzergâhlar dokuz kritere göre üç farklı çok kriterli karar verme
yöntemi (ÇKKV) ile analiz edilmiştir. Gerçekleştirilen analizlere göre; birinci sırada A1:Ankara-Gerede-
Bolu-Düzce-Sakarya-İzmit-İstanbul ve ikinci sırada A2: Ankara-Beypazarı-Bolu-Düzce-Sakarya-İzmitİstanbul
hatları bulunmuştur. Sonuç olarak, bakanlık toplumsal fayda açısından projelendirilen İstanbul-
Ankara YHT hattı güzergâhını tekrar gözden geçirmelidir.

Anahtar Kelimeler

Yüksek Hızlı Tren Güzergâhı, Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Toplumsal Fayda.

Kaynakça

• Brauers, W. K. M., Zavadskas, E. K., Peldschus, F., & Turskis, Z. (2008). Multi objective decision making for road design. Journal of Transport, 23(3), 183-193.
• Can, T. (2016). Modernizmin padişahı /1861–1876. Erişim Tarihi: 10.04.2019, https://medium.com/@ Cantaha/sultan-abd%C3%BClaziz-bef64cbb6a8f.
• Chan, J., & Thomas T. (2007). Multi criteria material selections and-of-life product strategy: Grey relation analysis approach, Materials and Design, 28(5), 1539-1546.
• Chen, Y., Okudan, G., & Riley, D. (2010). Decision support for construction method selection in concrete buildings: Prefabrication adoption and optimization. Automation in Construction, 19(6), 665-675.
• Dedemen, Y. (2013). A multi-criteria decision analysis approach to GIS-based route selectıon for overhead power transmission lines (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitiüsü.
• Deng, J. L. (1989). Introduction to grey system. The Journal of Grey System, 1(1), 1024.
• Düzce Üniversitesi. (2018). Üniversitemiz yüksek hızlı tren hattının Düzce ve Bolu’dan geçmesine öncülük ediyor. Erişim Tarihi: 10.05.2019, https://www.duzce.edu.tr/14059-duyurus-universitemizyuksek- hizli-tren-hattinin-duzce-ve-bolu%E2%80%99dan-gecmesine-onculuk-ediyor
• Edwards, W. (1977). How to use multi attribute utility measurement for school decision making, IEEE transactions and systems, Man and Cybernatics, 7 (5), 326-340.
• Eren, T., Hamurcu M., & Alağaş, H. M. (2017). Çok kriterli karar verme yöntemleri ile Kırıkkale yüksek hızlı tren istasyon yerinin seçimi. Engineering and Science Sempozyumu (ISITES 2017), 29-30 Eylül, Bakü, Azerbaycan.
• Ferreira, J. A., Costa, M., Tereso, A., & Oliveira, J. A. (2015). A multi-criteria decision support system for a routing problem in waste collection. Switzerland: Springer International Publishing.
• Ghaderi, F., & Pahlavani, P. (2015). A new multimodal multi-criteria route planning model by integrating a fuzzy-AHP weighting method and a simulated annealing algorithm, the international archives of the photogrammetr. Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Xl-1/W5.
• Groër, C., Golden, B., & Wasil, E. (2010). A parallel algorithm for the vehicle routing problem. Informs Journal on Computing, 23(2), 1-32.
• Hamurcu, M., & Eren, T. (2017). Raylı sistem projeleri kararında AHS-HP ve AAS-HP kombinasyonu. Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-13.
• İnan, M., & Demir, M. (2017). Elazığ demiryolu ulaşımı ve Türkiye’de hızlı tren yatırımlarının etkileri: Eskişehir-Konya örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 99-120.
• Kara, O. (2017). Yüksek hızlı trenin ekonomik etkileri. İçinde F. Özçelik (ed.), Teknik-Sosyal-İktisadi ve Tarihi Açıdan Türkiye’de Hızlı Tren (ss. 101-120).
• Keser, S. B., Yazıcı, A., & Günal, S. (2016). A multi-criteria heuristic algorithm for personalized route planning. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 17(2), 299-313.
• Kılıç, M. (2017). Sosyo-kültürel yapının şekillenmesinde hızlı trenin rolü. İçinde F. Özçelik (ed.), Teknik- Sosyal-İktisadi ve Tarihi Açıdan Türkiye’de Hızlı Tren (ss. 59-74).
• Konidari, P., & Mavrakis, D. (2007). A multi-criteria evaluation method for climate change mitigation policy instruments. Energy Policy, 35(12), 6235-6257.
• Konukçu, E. (2005). Sakarya yolları kara ve demir yolu ulaşımı. İçinde Sakarya Tarihi Cilt 1 (ss. 595- 631). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları.
• Küçükpehlivan, G., & Doğru, A. Ö. (2017). Bisiklet yolu güzergâhlarının AHP ile kullanıcı odaklı olarak belirlenmesi. Harita Dergisi, 157.
• Özçelik, F. (2017). Kara şimendiferden hızlı trene giden süreçte Düzce’nin demir yolu rüyası. İçinde F. Özçelik (ed.), Teknik-Sosyal-İktisadi ve Tarihi Açıdan Türkiye’de Hızlı Tren (ss. 11-47).
• Özkanoğlu, F. (2015). 29 Ekim 2015 tarihli internet araştırma yazısı. Yeni Şafak. Erişim Tarihi: 08.04.2019, https://www.yenisafak.com/ekonomi/turkiye-yht-ile-hizlandi-2332863
• Peker, İ., & Birdogan, B. (2011). Gri ilişkisel analiz yöntemi ile Türk sigortacılık sektöründe performans ölçümü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 4(7), 1017.
• Pektaş, İ. (2018). Yüksek hızlı trenlerin dünü, bugünü ve yarını. Erişim Tarihi: 28.04.2020, https:// www.anadoluraylisistemler.org/content/upload/document-files/hizli-trenlerin-tarihidr- 20180428170750.pdf
• Polatel, O. (2007). 19.Yüzyıldan günümüze gerçekleştirilemeyen bir proje İzmit- Karadeniz Ereğli demir yolu. İçinde I. Altun (ed.), I. Uluslararası Kocaeli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildirileri c. II (ss. 886-908). Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Saat, M. R., & Serrano, J. A. (2015). Multi criteria high-speed rail route selection: application to Malaysia’s high-speed rail corridor prioritization. Transportation Planning and Technology, 38 (2), 200–213.
• Saaty, T. L. (1980). The analytic hierarchy process. USA: McGraw Hill.
• Saaty, T. L. (1986). Axiomatic foundation of the analytic hierarchy process. Management Science, 32(7), 841-855.
• Saaty, T. L. (1990). How to make a decision: the analytic hierarchy process. European Journal of Operational Research, 48(1), 9-26.
• Şamandar, A. (2017). İstanbul-Ankara yüksek hızlı tren hattında güzergâh seçiminin çok yönlü analizi. İçinde F. Özçelik (ed.), Teknik-Sosyal-İktisadi ve Tarihi Açıdan Türkiye’de Hızlı Tren (ss. 75- 100).
• Taş, M., Özlemiş, Ş. N., Hamurcu, M., & Eren, T. (2017). Ankara’da AHP ve Promethee yaklaşımıyla monoray hat tipinin belirlenmesi. JEBPIR, 3(1), 65-89.
• Toffler. A. (1992). The power shift. Landon: Pan Books.
• Triantaphyllou, E., & Mann, S. H. (1995). Using the analytic hierarchy process for decision making in engineering applications: Some challenges. Inter’s Journal of Industrial Engineering: Applications and Practice, 2(1), 35-44.
• Üstünışık, N. Z. (2007). Türkiye’de iller ve bölgeler bazında sosyo ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması: Gri ilişkisel analiz ve uygulaması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Uysal, O. (2015). Türkiye’nin hızlı tren hatları rehberi. Erişim Tarihi: 08.04.2019, https://tr.railturkey. org/2015/06/17/turkiye-hizli-tren-hatlari/
• Wang, Li, Jia, Li-M., Qin, Y., Xu, J., & Mo, W. (2011). Two-layer optimization model for high-speed railway line planning. Journal of Zhejiang University (Science Applied Physics & Engineering) ISSN 1673-565.
• Wodecki, M. L., Bo˙zejko, W., Jagie, S., & Pempera, J. L. (2015). Parallel cost function determination on GPU for the vehicle routing problem. Switzerland: Springer International Publishing.
• Yıldırım, V., & Yomralıoğlu, T. (2013). Coğrafi bilgi sistemleri ile çizgisel mühendislik yapılarında güzergâh optimizasyonu: Doğalgaz iletim hattı örneği. AKÜ FEMÜBİD, 13, 1-10.
• Zhou, L., Xuesong, Z., & Jinjin, T. L. T. (2017). Jointly optimize high-speed train route, timetable and trajectories: A unified modeling approach using space-time-speed grid networks. Journal Transportation Research Part B: Methodological, 97, 157-181.