DÖRDÜZ AÇIK HİPOTEZİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 1, 83 - 105, 24.03.2023

Ezgi Özbay , Evren İpek

https://doi.org/10.17130/ijmeb.1177394

Öz

Bu çalışma, dördüz açık hipotezinin geçerliliğini Türkiye ekonomisi için ampirik olarak değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Uygulanması tercih edilen yöntemler sınır testi, ARDL modeli, Toda-Yamamoto nedensellik sınaması olmaktadır. Analizler, 2006:1-2022:1 döneminin çeyrek dönemlik verileriyle gerçekleştirilmiştir. Ampirik bulgular değişkenlerin eşbütünleşik olduğunu göstermektedir. ARDL Modellerinin uzun dönem katsayıları, cari açık değişkeni üzerinde bütçe açığının pozitif yönlü, çıktı açığının negatif yönlü etkileri olduğunu ortaya koymuştur. Tasarruf yatırım açığının cari açık üzerindeki uzun dönem etkisi anlamsız olarak bulunurken kısa dönemli etkisinin anlamlı ve pozitif yönlü olduğu tespit edilmiştir. İlaveten, çıktı açığı üzerinde bütçe açığının ve tasarruf yatırım açığının pozitif yönlü, cari açığın ise negatif yönlü etkileri olduğu bulgusuna erişilmiştir. Tasarruf yatırım açığının kısa dönemde de çıktı açığını pozitif yönde etkilediği görülmüştür. Nedensellik sınaması bulgularına göre; çıktı açığı değişkeni bütçe açığıyla, cari açıkla ve tasarruf yatırım açığıyla istatistiksel olarak anlamlı şekilde iki yönlü nedensellik ilişkisi sergilemektedir. İlaveten, cari açığın da bütçe açığıyla ve tasarruf yatırım açığıyla iki taraflı nedensellik ilişkisinde bulunduğu sonucuna erişilmiştir. Bütçe açığıyla tasarruf yatırım açığı arasındaki tek yönlü nedenselliğin yönü ise bütçe açığı değişkenine doğrudur.

Anahtar Kelimeler

Dördüz Açık, Çıktı Açığı, Sınır Testi, ARDL Modeli, Toda- Yamamoto Nedensellik Testi

QUADRUPLET DEFICIT HYPOTHESIS: AN ANALYSES ON TURKISH ECONOMY

Öz

This paper intends to empirically analyze the availability of quadruplet deficit hypothesis for Turkish economy. The preferred methods are bound test, ARDL model estimations and Toda-Yamamoto causality test. Analyzes were achieved with quarterly data of 2006:1-2022:1 period. Empirical findings demonstrate that the variables are cointegrated. The long-run coefficients of ARDL models, put forth that budget deficit has positive and output gap has negative effects on current account deficit. The long term influence of saving investment deficit on current account deficit is found to be insignificant while its short term effect is significantly positive. Additionally, it is detected that budget deficit and saving investment gap has positive, current account deficit has negative impact on output gap. It has been observed that the saving-investment gap affects the output gap positively also in the short run. According to the evidences from causality test; output gap shows a statistically significant bidirectional causal relationship with budget deficit, current account deficit and saving-investment gap variables. In addition, it has been determined that current account deficit has a bidirectional causal interaction with budget deficit and saving-investment gap variables. The way of unidirectional causal impact between budget deficit and saving-investment gap is toward to budget deficit variable.

Anahtar Kelimeler

Quadruplet Deficit, Output Gap, Bound Test, ARDL Model, Toda-Yamamoto Causality Test

Kaynakça

• Ahmed, S. H. M. & Akın, F. (2019). Bütçe açığı ile cari işlemler açığı arasında nedensellik ilişkisi: Yemen uygulaması, İş Ve Hayat, 5(9), Ss.112-129.
• Akıncı, M., Akıncı, G. Y. & Yılmaz, Ö. (2016). Dördüz açıklar: Ütopya mı yoksa gerçek mi?, Paradox Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi, 12(1), 22-47.
• Altunöz, U. (2018). Cari açık, bütçe açığı ve yatırım-tasarruf açığı bağlamında Türkiye’nin üçüz açık analizi, Maliye Dergisi, 175, 115-139.
• Aristovnik, A. (2005). Public sector stability and balance of payments crises in selected transition economies, democratic governance for the XXI century: Challenges and responses in cee countries.
• Arpazlı Fazlılar, T. (2020). Türkiye ve PIIGS (Portekiz, İrlanda, İtalya, Yunanistan, İspanya) ülkelerinde dördüz açık analizi, Doktora Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Fakültesi.
• Arslan Tümer, A. (2020). İkiz açık ve Türkiye örneği, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi.
• Aytaç D. & Saraç, T. B. (2021). Türkiye’de üçüz açık hipotezinin geçerliliği, Research Article/Araştırma Makalesi, 5(2), 505-521.
• Azapoglu, M. & Direkci, T. B. (2015). İkiz açıklar hipotezi: Türkiye uygulaması 1998-2013, Akademik Araştırmalar Ve Çalışmalar Dergisi (Akad), 7(12).
• Banday, U. & Aneja, R. (2016). How budget deficit and current account deficit are interrelated in Indian economy, Theoretical And Applied Economics, 23(1), 237-246.
• Chowdhury, K. & Saleh, A. S. (2007). Testing the keynesian proposition of twin deficits in the presence of trade liberalisation: Evidence from Sri Lanka, Economics Working Papers, 20(1), 3-33.
• Duğru, M. (2020). İkiz açık hipotezi ve ters nedensellik: Türkiye ekonomisi üzerine ampirik bir çalışma, İstanbul İktisat Dergisi, 70, 413-435.
• Erdinç, Z. (2008). İkiz açıklar hipotezinin Türkiye’de 1950-2005 yılları arasında eşbütünleşme analizi ve granger nedensellik testi ile incelenmesi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 209-222.
• Hacker, R.S. & Hatemi-J, A. (2003). How productivity and domestic output are related to exports and foreign output in the case of Sweden, Empirical Economics, 28, 767–782. İpek, E. & Kızılgöl, Ö.A. (2016). Türkiye ekonomisinde üçüz açik/triple deficit in Turkish economy, Ege Akademik Bakış, 16(3), 425.
• İyidoğan, P. & Erkam, S. (2013). İkiz açık hipotezi: Türkiye için ampirik bir inceleme (1987-2005), Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 39-48.
• Kamacı, A. & Kara, S. Ş. (2019). Üçüz açık hipotezi: 1974-2015 yılları arası Türkiye örneği, Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 4(8), 143-154.
• Karanfil M. & Kılıç, C. (2015). Türkiye ekonomisinde üçüz açık hipotezinin geçerliliği: zaman serisi analizi, Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi, 11(24),1-20.
• Kızılkaya, O. & Öztutuş, F. (2018). Türkiye’de üçüz açık hipotezinin geçerliliği: Nedensellik analizi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), 1476- 1488.
• Ladiray, D., Mazzi, G. L. & Sartori, F. (2003). Statistical methods for potential output estimation and cycle extraction, Working Paper and Studies, European Communities, 1-65.
• Magoti, E., Salyung, M. & Sende, B. N. (2020). Triple deficit hypothesis: A panel Ardl and dumitrescuhurlin panel causality foreast African countries, Journal of Economic Review, 8(1),144-161.
• Marinheiro, C. F. (2008). Ricardian equivalence, twin deficits, and the feldstein– horioka puzzle in egypt, Journal of Policy Modeling, 30, 1041-1056.
• Ogbonna, B. C. (2013). Twin deficits or ricardian equivalence hypothesis? Evidence from Nigeria, Journal Of Banking, 7(1), 1-48.
• Osoro, K.O., Gor, S. O. & Mbithi, M. L. (2014). The twin deficits and the macroeconomic variables in Kenya, International Journal for Innovation Education and Research, 2(9), 64-85.
• Özbek, S. Önder, F. & Günay, E. (2019). İkiz açık hipotezinin geçerliliği: Türkiye örneği, Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science, 6(43), 501-515.
• Pesaran, M. H., Shin, Y. V. & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships, Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
• Raji, R.O. (2019). Testing The validity of the triple deficit hypothesis for Nigeria, Econometric Research in Finance, 4, 89-109.
• Sakyi, D. & Opoku, O. E. E. (2016). The twin deficits hypothesis in developing Countries: Empirical evidence for Ghana, International Growth Centre.
• Saraç, Ş. (2019). “Üçüz açık hipotezinin geçerliliğine ilişkin panel veri analizi, Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi, 15(1), 77-93.
• Sevinç, E. (2016). Türkiye’de cari açık ve bütçe açığı arasındaki ilişkinin nedensellik analizi, Bankacılar Dergisi, 96, 79-101.
• Szakolczai, G. (2005). The triple deficit of hungary, hungarian statistical review, Special Number, 84(10), 40-62.
• Tang, T. C. (2014). Fiscal deficit, trade deficit and financial account deficit:triple deficits hypothesis with the U.S., Experience, Monash University Discussion Paper, No: 06/14.
• Tezer, H. (2020). İktisat literatüründe dördüz açıklar hipotezi ve Türkiye ekonomisi üzerine bir araştırma, business management studies: An international journal, 8(2), 1479- 1500.
• Toda, Y. H. & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated process, Journal of Econometrics, 66, 225–250.
• Tülümce, S. Y. (2013). Türkiye’de üçüz açığın ampirik analizi (2010-1984), Maliye Dergisi, 165, 97-114.
• Ümit, A. Ö. (2007). Türkiye’de bütçe açığı ile cari işlemler arasındaki ilişkilerin zaman serileri analizi (Yayımlamış Doktora Tezi), Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ünsal, H. (2006). Kamu açıkları ile ödemeler bilançosu arasındaki etkileşim, 1980 sonrası Türkiye örneği (Basılmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ünsal, M. (2017). Makro iktisat, 11.Baskı, Ankara: Murat Yayınları.
• Üzümcü, A. & Kanca, O. C. (2013). İkiz açık hipotezi: Türkiye üzerine bir uygulama (1980- 2012), İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 17-42.
• Wahyudi, I. & Sani, G. A. (2014). Interdependence between islamic capital market and money market: Evidence from Indonesia, Borsa Istanbul Review, 14, 32-47.
• Yaraşır Tülümce S. & Saykal, B. (2021). Türkiye’de dördüz açık hipotezinin ampirik analizi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17(1), 297-315.