PAZARLAMA ÇEVİKLİĞİ ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI (GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI)

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 4, 763 - 782, 29.12.2023

Elif Arslan Dinç Halim Kazan

https://doi.org/10.17130/ijmeb.1298536

Öz

ÖZET
Bu çalışmada Zhou J., Mavondo F. ve Saunders S.G. (2019)’in geliştirmiş oldukları Pazarlama Çevikliği ölçeği, Türkçeye uyarlanması yapılmıştır. 15 sorudan meydana gelen ölçek soruları işletmelerde pazarlama departmanında yönetici konumunda olan katılımcılara uygulanarak 251 adet anket verisi toplanmıştır. Ölçeğin dil geçerliliği için İngilizce alanında uzman iki akademisyenin çevirileri yapması ile, ölçek maddelerinin gramer ve cümle yapıları incelenmiş, ters çeviri yöntemiyle çeviri kontrol edilmiştir. Alana hâkim dört akademisyen ile ölçek maddeleri ölçülmek istenen kavramla ilişkisi ve Türk kültürüne uygunluk açısından denetlendikten sonra, anket formuna son hali verilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliliğini analiz etmek amacıyla güvenilirlik analizi ve geçerlilik analizleri yapılmıştır. Yapılan Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA) ile dört faktörlü pazarlama çevikliği alt boyutları proaktiflik, cevap verebilirlik, esneklik ve hız olarak belirlenmiştir. AFA sonucuna göre KMO değeri 0,834 olarak bulunmuş, dört faktörlü ölçeğin toplam varyansın %55.088’ni açıkladığı görülmüştür. AFA’dan elde edilen madde-faktör yapısının doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile model uyumu tekrar test edilmiştir. Buna göre pazarlama çevikliği ölçeğinin dört faktörlü yapısının doğrulandığı görülmüştür. (X2 = 130,675, df = 83, X2/df = 1,574, RMSEA = 0.04, GFI = 0.93, AGFI = 0.90, CFI = 0.93, TLI = 0.92). Buna göre model anlamlı bulunarak, pazarlama çevikliği ölçeğinin madde-yapı ilişkisinin geçerliliği, modelde bir değişikliğe gidilmeden dört alt boyut ve 15 madde ile desteklenmiştir. Ölçeğin güvenilirliği α=0,813 olarak bulunmuştur. Elde edilen bulgular pazarlama çevikliği ölçeğinin Türkçe ölçeğinin kabul edilebilir değerlerde güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

: Pazarlama Çevikliği, Çeviklik, DFA, Geçerlilik, Ölçek Uyarlama

ADAPTATION TO TURKISH OF MARKETING AGILITY QUESTIONNAIRE

Öz

In this study, the Marketing Agility scale developed by Zhou J., Mavondo F. and Saunders S.G (2019) was adapted into Turkish. The scale questions consisting of 15 questions were applied to the participants who are managers in the marketing department of the enterprises, and 251 survey data were collected. For the language validity of the scale, the grammar and sentence structures of the scale items were examined, with the translations made by two academicians who are experts in the field of English, and the translation was checked with the reverse translation method. After the scale items were checked in terms of their relation with the concept to be measured and their suitability to Turkish culture, the questionnaire was given its final form by four academicians who dominate the field. In order to analyze the construct validity of the scale, reliability analysis and validity analyzes were performed. According to the results of EFA, the KMO value was found to be 0.834, and the four-factor scale explained 55.088% of the total variance. The model fit was retested by confirmatory factor analysis (CFA) of the item-factor structure obtained from the EFA. Accordingly, it was seen that the four-factor structure of the marketing agility scale was confirmed. (X2 = 130,675, df = 83, X2/df = 1,574, RMSEA = 0.04, GFI = 0.93, AGFI = 0.90, CFI = 0.93, TLI = 0.92). Accordingly, the model was found to be significant and the validity of the item-structure relationship of the marketing agility scale was supported by four sub-dimensions and 15 items without making any changes in the model. The reliability of the scale was found to be α=0.813. The findings revealed that the Turkish scale of the marketing agility scale is a reliable and valid measurement tool with acceptable values

Anahtar Kelimeler

Marketing Agility, Agility, CFA, Validity, Adaptation Questionnaire.

Kaynakça

• Altunışık, R., Boz, H., Gegez, E., Koç, E., Sığrı, Ü., Yıldız, E. & Yüksel, A. (2022). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Asseraf, Y., Lages, L. F. & Shoham, A. (2019). Assessing the drivers and impact of international marketing agility. International Marketing Review, 36(2), 289-315.
• Bardakçı, S. & Gürbüz (2020). Marka güven ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2), 1684-1692.
• Bayram, N. (2016). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, amos uygulamaları. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Berk, Ö., Altunışık, R., Eskiler, E. & Sarıkaya, N. (2021). Lay (1986)’nın genel erteleme ölçeğinin güvenilirlik ve geçerlilik araştırması. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(2), 614-626.
• Blome, C., Schoenherr, T. & Rexhausen, D. (2013). Antecedents and enablers of supply chain agility and its effect on performance: a dynamic capabilities perspective. International Journal of Production Research, 51(4), 1295-1318.
• Braunscheidel, M. J. & Suresh, N. C. (2009). The organizational antecedents of a firm’s supply chain agility for risk mitigation and response. Journal of Operations Management, 27(2), 119–140.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Eckstein, D., Goellner, M., Blome, C. & Henke, M. (2015). The performance impact of supply chain agility and supply chain adaptability: The moderating effect of product complexity. International Journal of Production Research, 53(10), 3028–3046.
• Gomes, E., Sausa., C. & Vendrell-Herrero, F. (2019). International marketing agility: Conceptualization and researh agenda. International Marketing Review, 37(2), 261-272.
• Hair, J., Black, W., Babin, B. & Anderson, R. (2010). Multivariate data analysis. NJ: Pearson Education.
• Homburg, C., Theel, M. & Hohenberg S. (2020). Marketing excellence: Nature, measurement, and investor valuation. Journal of Marketing Research, 37 (4), 449–62.
• Hooper, D., Coughlan, J. & Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6 (1), 53 –60.
• Hu, L. T. & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• Kalaignanam, K., Tuli, K.P., Kushwaha, T. & Lee, L. (2021). Marketing agility: The concept, antecedents, and a research agenda. Journal of Marketing, 85(1), 35-58.
• Karagöz, Y. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kazan, H. (2014). Bilgisayar tümleşik üretim. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları.
• Khan, H. (2020). Is marketing agility important for emerging market firms in advanced markets? International Business Review, 29, 1-10.
• Kotler, P., Karatjava H. & Setiawan I. (2021). Pazarlama 5.0. İstanbul: Nişantaşı Üniversitesi Yayınları.
• Moi, L. & Cabiddu, F. (2020). Leading digital transformation through an agile marketing capability: The case of spotahome, Journal of Management and Governance, 25, 1145-1177.
• Moi, L. & Cabiddu, F. (2021). An agile marketing capability maturity framework. Tourism Management, 86, 1-11.
• Ndung’u. K. (2020). Influence of agile marketing on brand equity at safaricom limited. The Degree Of Master Of Business Administration University of Nairobi.
• Nemkova, E. (2017). The impact of agility on the market performance of born-global firms: An exploratory study of the ‘Tech City’ innovation cluster. Journal of Business Research. 80, 257-265.
• Özdamar, K. (2017). Ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Pavlou, P. A. & El Sawy, O. A. (2011). Understanding the elusive black box of dynamic capabilities. Decision Sciences, 42(1), 239–273.
• Penpece, D. & Çelik, O. (2013). Bilişim sektöründen pazarlamaya aktarılan bir kavram: Çevik pazarlama. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 17(2), 1-13.
• Petersen, M. A. (2011). Agile marketing. 1sd Edition, A Press: ABD.
• Poolton., J., Ismail., H, Reid, I. & Arokiam, I. (2005). Agile marketing for the manufacturing-based SME. Marketing Intelligence & Planning, 24(7), 681-693.
• Raman, A. & Bharadwaj, S. S. (2016). Dynamic service capabilities enabling agile services. Journal of Enterprise Information Management, 30(1), 166-187.
• Roberts, N. & Grover, V. (2012). Investigating firm’s customer agility and firm performance: The importance of aligning sense and respond capabilities. Journal of Business Research, 65, 579-585. Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Setia, P., Sambamurthy, V. & Closs, D. J. (2008). Realizing business value of agile it applications: Antecedents in the supply chain networks. Information Technology and Management, 9(1), 5–19.
• Sharifi, H. & Zhang, Z. (1999). A methodology for achieving agility in manufacturing organisations: An introduction. International Journal of Production Economics, 62,7–22.
• Stevens, J. (1996). Applied multivariate statistics for the social sciences. 3rd Edition. Mahwah, Lawrence Erlbaum, New Jersey.
• Swafford, P. M., Ghosh, S. & Murthy, N. (2006). The antecedents of supply chain agility of a firm: Scale development and model testing. Journal of Operations Management 24 (2), 170–188.
• Şencan H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Teece, D. J., Pisano, G. & Shuen, A. (1997). Dynamic capabilities and strategic management. Strategic Management Journal, 18(7), 509-533.
• Thrassou., A., Vrontis, D. & Bresciani, S. (2018). The agile innovation pendulum: A strategic marketing multicultural model for family businesses. International Studies of Management & Organization, 48, 105–120
• Zhou, J., Mavondo, F. T. & Saunders, S. G. (2019). The relationship between marketing agility and financial performance under t different levels of market turbulence. Indsutrial Marketing Management, 83, 31-41.