ÖRGÜTLERDE BİLGİ PAYLAŞMA DAVRANIŞI, ÖRGÜTSEL SOSYALLEŞME VE PSİKOLOJİK SERMAYE ARASINDAKİ İLİŞKİLER: AKADEMİK PERSONEL ÜZERİNDE YÜRÜTÜLEN BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Yıl 2025, Cilt: 21 Sayı: 1, 1 - 28, 26.03.2025

Fatma Duman Öztürk , Canan Nur Karabey

Öz

Bu çalışmanın amacı çalışanların örgütsel sosyalleşme düzeyi, psikolojik sermayesi ve bilgi paylaşma davranışı arasındaki ilişkileri incelemektir. Çalışmanın kuramsal çerçevesinde bilgi paylaşma davranışı, örgütsel sosyalleşme ve psikolojik sermaye olguları açıklanmıştır. Uygulama kısmında ise ampirik ilişkileri tespit etmek için oluşturulan araştırma modeli çerçevesinde geliştirilen hipotezler test edilmiştir. Bir kamu üniversitesinde görev yapan ve % 54,4’ünü erkeklerin, % 45,6’sını kadınların oluşturduğu 338 akademik personelden oluşan örneklemden anket yoluyla veri toplanmıştır. Elde edilen verilere yapısal eşitlik modellemesi uygulanmıştır. Analizler sonucunda örgütsel sosyalleşmenin bilgi paylaşma davranışını doğrudan etkilemediği, psikolojik sermaye üzerinden bilgi paylaşımını pozitif yönde etkilediği görülmüştür. Dolayısıyla tüm değişkenler bir bütün olarak ele alındığında psikolojik sermayenin örgütsel sosyalleşme ve bilgi paylaşma davranışı arasındaki ilişkide tam aracılık rolü bulunmaktadır. Psikolojik sermaye değişkeninde boyutlar düzeyine inilirse örgütsel sosyalleşmenin psikolojik sermayenin alt boyutlarından olan özyeterlilik ve iyimserlik üzerinden bilgi paylaşımını dolaylı olarak artırdığı, ancak dayanıklılık ve umut boyutları üzerinden bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Sosyalleşmenin boyutları açısından bakılırsa çalışma arkadaşlarının desteği ve geleceğe ilişkin beklentiler boyutunun bilgi paylaşımını artırdığı bulunmuştur. Bulgular doğrultusunda akademik kurumlarda sağlıklı bir örgütsel sosyalleşme sürecini yürütmek, çalışanların psikolojik sermayesini güçlendirmek ve örgütsel bilgi paylaşımını teşvik etmek için yöneticilerin neler yapabileceği konusunda öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi Paylaşma Davranışı, Örgütsel Sosyalleşme, Psikolojik Sermaye

Proje Numarası

Bu makale ilk yazarın ikinci yazarın danışmanlığında hazırladığı doktora tezinden üretilmiştir.

THE RELATIONSHIPS AMONG KNOWLEDGE SHARING BEHAVIOUR, ORGANIZATIONAL SOCIALIZATION AND PSYCHOLOGICAL CAPITAL IN ORGANIZATIONS: A SURVEY CONDUCTED ON ACADEMIC STAFF

Öz

The aim of this study is to examine the relationships among employees’ organizational socialization, psychological capital and knowledge sharing behaviour. In the theoretical part, the concepts of knowledge sharing behaviour, socialization and psychological capital are explained. In the survey part of the study in order to test the empirical relationships, the hypotheses based on research model were tested. Data were collected through a question form from a total of 338 academics (% 54,4 male and % 45,6 female) working at a public university. Structural equation modelling was applied. It was observed that the effect of socialization on information sharing behaviour is not direct. Socialization was found to have an indirect and positive impact on knowledge sharing through psychological capital. Therefore, psychological capital has a full mediating role in the relationship between socialization and information sharing when all variables are addressed as total. When sub-dimensions of psychological capital are addressed, it was observed that socialization indirectly increases information sharing through self-efficacy and optimism sub-dimensions of psychological capital. Besides, when sub-dimensions of socialization are addressed, two of them, namely co-worker support and future prospects, were found to have a positive impact on knowledge sharing. Based on the findings, recommendations for managers were made in order to conduct a healthy socialization process, strengthen the psychological capital of employees and promote knowledge sharing among employees in academic institutions.

Anahtar Kelimeler

Knowledge Sharing Behaviour, Organizational Socialization, Psychological Capital.

Proje Numarası

Bu makale ilk yazarın ikinci yazarın danışmanlığında hazırladığı doktora tezinden üretilmiştir.

Kaynakça

• Akçay, V. H. (2011). Pozitif psikolojik sermayenin kişisel değerler bakımından iş tatminine etkisi ve bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akghar, A., & Ghalipour, A. (2011). The role of socialization in knowledge management in virtual teams. In the 6th International Workshop on Ubiquitous and Collaborative Computing Papers, Northumbria University, Newcastle, 97-102.
• Andolšek, D. M. (2015). Knowledge sharing in an organization from the perspective of the individual. International Journal of Cognitive Research in Science, Engineering and Education, 3(2), 65-76.
• Araza, A., Aslan, G., & Bulut, Ç. (2013). Örgütsel sosyalleşme: Bir literatür taraması. Journal of Yaşar University, 8(32), 5556-5582.
• Ashfort, B. E., Myers, K., & Sluss, D. (2012). Socialization perspectives and positive organizational scholarship In K. S. Cameron, G. M. Spreitzer (Eds.). The Oxford handbook of positive organizational scholarship, (pp. 538-551). Oxford: Oxford University Press.
• Balcı, A., Baltacı, A., Fidan, T., Cereci, C., & Acar, U. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin örgütsel sosyalleşme ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 47-74.
• Bayram, N. (2013). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Amos uygulamaları. Bursa: Ezgi Yayınevi.
• Bedük, A., & Ertürk, E. (2015). Sosyal mübadele teorisi bağlamında güç mesafesi ve örgütsel adalet algılamalarının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkisi: Bir araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 3(1), 1-19.
• Creative Research Systems (tarihsiz). Sample Size Calculator. Retrieved from https://www.surveysystem.com/sscalc.htm. Accessed: 01.02.2024.
• Çetin, A., Tekmen, E., & Şentürk, M. (2016). Mesleki bağlılık ve mesleki öz –yeterlik algısının bilgi paylaşma davranışına etkisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 289-315.
• Dinç, A., & Özbek, O. (2018). Beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki sosyalleşme ve psikolojik sermaye düzeyleri. Uluslararası Spor, Egzersiz ve Antrenman Bilimi Dergisi, 5(2), 58-97.
• Duman, B., & Alacahan, O. (2011). Sosyal sermaye /güven boyutunda etniklik. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 181-208.
• Eser, G., & Ensari, M. Ş. (2016). Yöneticinin bilgi paylaşım davranışının, çalışanların bilgi paylaşımı sonucu değersiz olma kaygısı üzerindeki etkisi ve algılanan örgütsel desteğin aracılık rolü üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(2), 134-151.
• Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• George, D., & Mallery, P. (2003). SPSS for windows step- by- step: A simple guide and reference. Boston: Allyn & Bacon.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Huang, C. C. (2009). Knowledge sharing and group cohesiveness on performance: An empirical study of technology R&D teams in Taiwan. Technovation, 29(11), 786–797.
• Islam, Md. Z., Ahmad, Z. A., & Mahtab, H. (2010). The mediating effects of socialization on organizational context and knowledge sharing. Journal of Knowledge Globalization, 3(1), 31-48.
• Kaneshiro, P. (2008). Analysing the organizational justice, trust and commitment relationship in a public organization (Unpublished Doctoral Thesis). North Central University, Arizona.
• King, M. J. (2001). Employee participation in organizationally–maintained knowledge sharing activities (Unpublished Master’s Thesis). Ontario lnstitute for Studies in Education, Toronto.
• Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2007a). Psychological capital: Developing the human competitive edge. New York: Oxford University Press.
• Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2007b). Psychological capital: Investing and developing positive organizational behaviour. In D. Nelson, C. L. Cooper (Eds.). Positive organizational behaviour (pp. 9-24). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Maanen, J. Van, & Schein, E. H. (1979). Toward a theory of organizational socialization. Research in Organizational Behaviour, 1, 209-264.
• Marra, M. (2004). The contribution of evaluation to socialization and externalization of tacit knowledge: The case of the World Bank. Evaluation, 10(3), 263-283.
• Meydan, H. C. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi: Amos uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Oliveira, M., Curado, C. M., Maçada, A. C., & Nodari, F. (2015). Using alternative scales to measure knowledge sharing behaviour: are there any differences? Computers in Human Behaviour, 44, 132-140.
• Osmani, M., Zaidi, M. R. A., & Nilashi, M. (2014). Motivational factors, trust and knowledge sharing in organization. International Journal of Innovation and Scientific Research, 12(2), 463-474.
• Polanyi, M. (1974). Personal knowledge: Toward a post-critical philosophy. Chicago: University of Chicago Press.
• Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing ındirect effects in multiple mediator models. Behaviour Research Methods, 40(3), 879-891.
• Putnam, R. D. (1995). Bowling alone: America’s declining social capital. Journal of Democracy, 6(1), 65-78.
• Raykov, T. (1997). Estimation of composite reliability for congeneric measures. Applied Psychological Measurement, 21(1), 173-184.
• Runhaar, P., & Sanders, K. (2016). Promoting teachers’ knowledge sharing. The fostering roles of occupational self-efficacy and human resources management. Educational Management Administration & Leadership, 44(5), 794–813.
• Sadegh, T., Khani, M. R., & Modaresi, F. (2018). Introducing a model of relationship between knowledge sharing behaviour and organizational citizenship behaviour and positively orientated organizational behaviour: a two-wave study. International Journal of Knowledge Management, 4(3), 21-36.
• Sajeva, S. (2014). Encouraging knowledge sharing among employees: How reward matters. Paper presented at the 19th International Scientific Conference; Economics and Management, Riga.
• Saks, A., & Gruman, A. J. (2011). Organizational socialization and positive organizational behaviour: Implications for theory. Canadian Journal of Administrative Sciences, 28(1), 14 – 26.
• Shao, Z., Wang, T., & Feng, Y. (2015). Impact of organizational culture and computer self-efficacy on knowledge sharing. Industrial Management & Data Systems, 115(4), 590-611. Şimşek, M. Ş. (2002). Yönetim ve organizasyon. Konya: Günay Ofset.
• Tabak, H., & Doğan, M. (2017). Aktör- merkezli sosyalleşme ve batı dışı normatiflik üzerine bir inceleme: Türkiye’nin ŞİÖ üyeliğini tartışmak. ANKASAM Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 1(3), 97-140.
• Tan, C. L., & Ramayah, T. (2014). The role of motivators in improving knowledge sharing among academics. Information Research, 19(1), 1-19.
• Taormina, R. J. (2004). Convergent validation of two measures of organizational socialization. International Journal of Human Resource Management, 15(1), 76–94.
• Xu, J., Xie, B.,Yang, Y., & Maharjan, D. (2019). Facilitating newcomers’ work engagement: The role of organizational socialization and psychological capital. International Journal of Mental Health Promotion, 21(2), 69-80.
• Xue, Y., Bradley, J., & Liang, H. (2011). Team climate, empowering leadership, and knowledge sharing. Journal of Knowledge Management, 15(2), 299-312.
• Yeşil, S., Yetiş, E., & Telli, S. (2016). Psikolojik sermaye ve çalışanlar üzerindeki etkileri: Banka sektöründe bir alan araştırması. International Journal of Academic Value Studies, 2(1), 25-40.