MERKEZ BANKASI BAĞIMSIZLIĞI VE EKONOMİK BÜYÜME: OECD ÜLKELERİ İÇİN BİR ZAMAN SERİSİ ANALİZİ

Yıl 2025, Cilt: 21 Sayı: 1, 367 - 390, 26.03.2025

Berkay Altındaş , Özgür Balmumcu , Aytaç Pekmezci , Kurtuluş Bozkurt

Öz

Bu çalışmanın amacı, seçilmiş 16 OECD üyesi ülkenin 1972-2017 dönemini kapsayan yıllık verileri kullanılarak; enflasyon ve merkez bankası bağımsızlığı değişkenlerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini ampirik olarak analiz etmektir. Çalışmanın hipotezi merkez bankası bağımsızlığının ekonomik büyümeyi harekete geçirdiği şeklinde kurulmuştur. Bu kapsamda çalışmada öncelikle merkez bankası bağımsızlığı ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiye dair teorik zemin ortaya konulmuş, sonrasında literatürde daha önce yapılmış ampirik çalışmaların derlemesi sunulmuştur. Çalışmanın ampirik analizinde ilkönce değişkenlere ait serilerin durağanlık düzeyleri Augmented Dickey Fuller (ADF) ve Phillips–Perron (PP) birim kök testleri ile belirlenmiştir. Akabinde bağımlı değişken ekonomik büyüme serisi ile bağımsız değişkenler enflasyon oranı ve merkez bankası bağımsızlığı serileri arasında tespit edilmiş gecikme uzunluklarına uygun olarak Johansen eşbütünleşme testi, Granger nedensellik testi ve Toda-Yamamoto testi aracılığıyla analiz edilmiştir. Elde edilen ampirik bulgulara göre, Johansen eşbütünleşme testi sonucunda sadece Türkiye ve Finlandiya’da eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. Granger nedensellik testi sonucunda Japonya ve Meksika’da merkez bankası bağımsızlığından ekonomik büyümeye doğru tek yönlü, Güney Kore’de merkez bankası bağımsızlığı ile ekonomik büyüme arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi saptanmıştır. Toda-Yamamoto testi sonucunda ise incelenen ülkelerde merkez bankası bağımsızlığı ile ekonomik büyüme arasında bir ilişki saptanmamıştır. Sonuç olarak OECD’ye üye ülkelerde ekonomik büyüme ile merkez bankası bağımsızlığı arasındaki ilişkiye dair elde edilen kanıtlar, merkez bankasının sorumluluğunun değişip genişlediği bu günlerde önemini ortaya koymakta ve ekonomik büyümenin desteklenmesinde merkez bankalarının güvenilirliğini ve etkinliğini artıracak stratejilerin tasarlanması gerekliliğini gözler önüne sermektedir.

Anahtar Kelimeler

Merkez Bankası Bağımsızlığı, Ekonomik Büyüme, Zaman Serisi Analizi

CENTRAL BANK INDEPENDENCE AND ECONOMIC GROWTH: A TIME SERIES ANALYSIS FOR OECD COUNTRIES

Öz

The aim of this study is to empirically analyze the effects of inflation and central bank independence variables on economic growth using annual data covering the period 1972-2017 for 16 selected OECD member countries. The hypothesis of the study is that the independence of the central bank stimulates economic growth. In this context, the study first presents the theoretical background on the relationship between central bank independence and economic growth, and then, a review of previous empirical studies in the literature is presented. In the empirical analysis of the study, firstly, the stationarity levels of the series of variables were first determined by Augmented Dickey Fuller (ADF) and Phillips-Perron (PP) unit root tests. Subsequently, the relationship between the dependent variable economic growth series and the independent variables inflation rate and central bank independence series were analyzed by means of Johansen cointegration test, Granger causality test and Toda-Yamamoto test in accordance with the lag lengths determined. According to the empirical findings obtained, as a result of the Johansen cointegration test a cointegration relationship was revealed only in Turkey and Finland. As a result of the Granger causality test, a one-way causality relationship was found from central bank independence to economic growth in Japan and Mexico, and bidirectional causality relationship was detected between central bank independence and economic growth in South Korea. As a result of the Toda-Yamamoto test, no relationship was found between central bank independence and economic growth in the countries analyzed. In conclusion, the evidence on the relationship between economic growth and central bank independence in OECD member countries highlights the importance of central bank independence in these days of evolving and expanding central bank responsibilitiy and the need to design strategies to enhance the reliability and effectiveness of central banks in supporting economic growth.

Anahtar Kelimeler

Central Bank Independence, Economic Growth, Time Series Analysis

Kaynakça

• Agoba, M. A., Abor, J., Osei, A. K., & Sa-Aadu, J. (2017). Central bank independence and inflation in Africa: The role of financial systems and institutional quality. Central Bank Rewiew, 17(4), 131-146.
• Akhand, H. (1998). Central bank independence and growth: A sensitivity analysis. Canadian Journal of Economics, 31(2), 303-317.
• Akıncı, M., Akıncı, G., & Yılmaz, O. (2015). The relationship between central bank independence, financial freedom, and economic growth: A panel ARDL bounds testing approach. Central Bank Review, 15(3), 1-14.
• Alesina, A., & Summer, L. H. (1993). Central bank independence and macroeconomic performance: Some comparative evidence. Journal of Money, Credit and Banking, 25(2), 151-162.
• Barro, R., & Gordon, D. (1983). Rules, discretion and reputation ina model of monetary policy. Journal of Monetary Economics, 12(1), 101-121.
• Baydur, M. C., & Süslü, B. (2007). Avrupa merkez bankası ile TCMB’nin bağımsızlıklarının karşılaştırılması ve ekonomiye etkileri. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(1), 44-66.
• Beşkaya, A., & Güdenoğlu, E. (2014). Merkez bankası bağımsızlığı ve enflasyon arasındaki ilişki: Türkiye ekonomisinin zaman serileriyle analizi. Bankacılık ve Finansal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 43-69.
• Bogari, A. (2020). Central bank independence, economic growth and inflation: Theories and empirical validations. International Journal of Applied Economics, Finance and Accounting, 6(1), 11-21. DOI: 10.33094/8.2017.2020.61.11.21
• Borrero, A. M. (2001). On the long and short of central bank independence, policy coordination, and economic performance. IMF Working Paper, February, No.19.
• Casinhas, L. M. C. (2019). Central bank independence and economic growth (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). ISCTE Business School Economics, Lisbon.
• Crowe, C., & Meade, E. E. (2007). The evolution of central bank governance around the World. Journal of Economic Perspectives, 21(4), 69–90.
• Cukierman, A., Webb, S. B., & Neyaptı, B. (1992). Measuring the independence of central banks and its effect on policy outcomes. The World Bank Economic Review, 6(3), 353-398.
• Cukierman, A., Kalaitzidakis, P., Summers, L. H. & Webb, S. B. (1993). Central bank independence, growth, investment, and real rates. Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, 39, 95-140.
• De Gregorio, J. (1996). Inflation, growth and central banks:. Theory and evidence. Policy, research working paper, Vol. 1575. Washington DC, USA: World Bank Publications
• De Haan, J., & Sturm, J. (1992). The case for central bank independence. Banca Nazionale Del Lavoro Quarterly Review, 45(182), 305-327.
• De Haan, J., & Sturm, J. (1997). Political and economic determinants of OECD budget deficits and government expenditures: A reinvestigation. European Journal of Political Economy, 13(4), 739–750.
• De Haan, J., Amtenbrink, F., & Eijffinger, S. (1999). Accountability of central banks: Aspects and quantification. Banca Nationale del Lavoro Quarterly Review, 52(209), 169-193.
• De Long, J. B., & Summers, L. (1992). Equipment investment and economic growth: How strong is the nexus?. Brookings Papers on Economic Activity, Economic Studies Program, The Brookings Institution, 23(2), 157-212.
• Demirbaş, E., & Kaya, V. M. (2012). Ekonomik büyüme ve merkez bankası bağımsızlığı arasında nedensellik ilişkisi: Ekonometrik bir uygulama: Türkiye örneği. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(2), 149-168.
• Demirgil, H. (2011). Merkez bankası bağımsızlığı ve makroekonomik performans: TCMB örneği. Sosyoekonomi, 16(16), 113-136.
• Doğru, B. (2012). Merkez bankası bağımsızlığının dezenflasyonist etkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 4(1), 11-21.
• Doğru, B. (2013). Merkez bankası bağımsızlığının çıktı açığına etkisi: Türkiye örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 25-39.
• Eijffinger, S., Rooij, M., & Schaling, E. (1996). Central bank independence: A panel data approach. Public Choice, 89(1-2), 163-182.
• Eijffinger, S., Schaling, E., & Hoeberichts, M. (1998). Central bank independence: A sensitivity analysis. European Journal of Political Economy, 14(1), 73-88.
• Ferguson, R. (2006). Monetary credibility, inflation and economic growth. Cato Journal, 26(2), 223-230.
• Harunoğulları, E. (2019). Merkez bankası bağımsızlığı ile çıktı açığı arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 143-148.
• Hibbs, D. A. (1977). Political parties and macroeconomic policy. American Political Science Review, 71(4), 1467-1487.
• Garriga, A. C. (2016). Central bank independence in the world: A new data set. International Interactions, 42(5), 849-868.
• Gauti, E., & Eric, L. B. (2004). A political agency theory of central bank independence. Washington DC, USA: International Monetary Fund.
• Grilli V., Masciandaro, D., & Tabellini, G. (1991). Political and monetary institutions and public financial policies in the industrial countries. Economic Policy, 6(13), 341–392.
• Güler, A., & Özyurt, H. (2011). Merkez bankası bağımsızlığı ve reel ekonomik performans: Panel ARDL analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2), 11-20.
• İsmihan, M., & Özkan, F. G. (2004). Does central bank independence lower inflation?. Economics Letters, 84(3), 305-309.
• Kadyrova, S. (2009). Merkez bankası bağımsızlığı ve makroekonomik performans arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kooi, J. W., De Haan, J. (2000). Does central bank independence really matter? New evidence for developing countries using a new indicator. Journal of Banking and Finance, 24(4), 643-664.
• Kydland, F. E., & Prescott, E. C. (1977). Rules rather than discretion: The inconsistency of optimal plans. Journal of Political Economy, 85(3), 473–491.
• Mendonça, H. (2006). Central bank independence and economic growth: An analysis of the link between them. Análise Econômica, 24(45), 5-21.
• Obben, J. (2006). Does central bank independence really offer a “free lunch” to countries?. Departmentn of Applied and International Economics, Discussion Paper No:06.07, ss. 1-45.
• Posso, A., & Tawadros, G. (2013). Does greater central bank independence really lead to lower inflation? Evidence from panel data. Economic Modelling, 33, 244-247.
• Redawan, M. A. B. H. (2023). Central bank independence and economic growth: Evidence from ASEAN countries. Journal of Business & Economic Analysis, 06(01), 53-77. DOI: 10.1142/S2737566823500081.
• Romelli, D. (2021). The political economy of reforms in central bank design: Evidence from a new dataset. https://www.economic-policy.org/wp-content/uploads/2021/10/9104_Romelli.pdf sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 2 Ocak 2024.
• Walsh, C. E. (2001). Is there a cost to having an independent central bank?. İçinde J. Rabin & L. G. Stevens (Eds.), Handbook of Monetary Policy (ss. 275-279). Routledge: Londra.
• Yalçınkaya, Ö. (2017). Merkez bankası bağımsızlığının ekonomik büyüme üzerindeki etkileri: AB ülkeleri üzerine yeni nesil panel veri analizi (1995-2015). Journal of Life Economics, 4(3), 27-48.
• Yenipazarlı, A. (2014). Merkez bankasının bağımsızlığı, yönetişim, enflasyon ve ekonomik büyüme. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 1-15.
• Yurtkur, K. A., & Arpağ, M. (2020). Merkez bankası bağımsızlığı ve enflasyon arasındaki ilişki: Enflasyon hedeflemesi uygulayan ülkeler üzerine bir inceleme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(4), 1-20.