SEEKING THE HAPPY PLANET: EVIDENCE FROM G-20 COUNTRIES

Yıl 2025, Cilt: 21 Sayı: 1, 280 - 313, 26.03.2025

Berrak Tekgün , Serap Bolayır , İlhan Eroğlu

Öz

The Happy Planet Index (HPI), first introduced by the New Economics Foundation (NEF) in 2006, is a sustainable well-being indicator that evaluates how efficiently countries utilize their limited environmental resources to provide long and happy lives for their citizens. HPI integrates three key components—life satisfaction, life expectancy at birth, and ecological footprint—to calculate the amount of 'happy life years' a country generates per unit of natural resources. This unique approach distinguishes HPI from other well-being or sustainability indices. The components of the HPI include life expectancy at birth, average subjective life satisfaction, and per capita ecological footprint. The Group of Twenty (G-20), which includes Turkey among its 19 member countries along with the European Union Commission, was established in 1999 to promote stability and sustainable growth in the global economy. It aims to coordinate policies among its members, act collectively to mitigate financial crisis risks, and develop a new international financial architecture. The aim of this study is to empirically analyze the relationships between under-5 child mortality rate, crude death rate, GDP per capita, unemployment rate, per capita carbon dioxide emissions, and Happy Planet Index scores, using a cross-sectional dataset covering the years 2006, 2009, 2012, 2016, 2019, and 2021, with a specific focus on G-20 countries. Within this context, when the results of six models, created separately for each year, are evaluated overall, it is observed that crude death rate, child mortality rate, and carbon emissions have a significant impact on the Happy Planet Index. On the other hand, unemployment rate and GDP per capita exhibit a relatively weaker influence on the index.

Anahtar Kelimeler

Happy Planet Index (HPI), G-20 Countries, Cross-Section Data Analysis, Sustainable Development

MUTLU GEZEGEN ARAYIŞLARI: G-20 ÜLKELERİNDEN KANITLAR

Öz

Yeni Ekonomi Vakfı (NEF) tarafından ilk olarak 2006 yılında hazırlanan Mutlu Gezegen Endeksi (MGE), ülkelerin sınırlı çevresel kaynaklarını kullanarak vatandaşlarına ne kadar verimli bir şekilde uzun ve mutlu bir yaşam sunduklarını değerlendiren bir sürdürülebilir refah ölçütüdür. MGE; yaşam memnuniyeti, beklenen yaşam süresi ve ekolojik ayak izi gibi üç temel faktörü bir araya getirerek, bir ülkenin her bir doğal kaynak birimi başına ne kadar 'mutlu yaşam yılı' ürettiğini ortaya koymaktadır. Bu yaklaşım, MGE’'ni diğer refah veya sürdürülebilirlik endekslerinden ayıran önemli bir özelliktir. MGE’nin bileşenleri; doğumda beklenen yaşam süresi, ortalama öznel yaşam memnuniyeti ve kişi başına düşen ekolojik ayak izidir. Türkiye’nin de dâhil olduğu 19 ülke ve Avrupa Birliği Komisyonu küresel ekonomide istikrar ve sürdürülebilir büyümeyi sağlamak amacıyla; üyeleri arasında politika koordinasyonunu sağlamak, finansal kriz risklerine karşı birlikte hareket etmek ve yeni bir uluslararası finansal mimari oluşturmak üzere 1999 yılında bir araya gelerek Yirmiler Grubu (G-20)’nu oluşturmuştur. Bu çalışmanın amacı, 2006, 2009, 2012, 2016, 2019 ve 2021 yıllarını kapsayan kesit veri setini kullanarak, G-20 ülkeleri özelinde 5 yaş altı çocuk ölüm hızı, kaba ölüm oranı, kişi başına düşen GSYİH, işsizlik oranı, kişi başına karbondioksit emisyonu/salınımı ile Mutlu Gezegen Endeksi skorları arasındaki ilişkileri ampirik olarak analiz etmektir. Bu bağlamda çalışma sonucunda her yıl için ayrı oluşturulan altı model sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde kaba ölüm oranı, çocuk ölüm oranı ve karbon salınımı değişkenlerinin mutlu gezegen endeksi üzerinde etkisinin yüksek olduğu görülmüştür. Öte yandan işsizlik oranı ve GSYİH değişkenlerine ise daha zayıf etki gücüne sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mutlu Gezegen Endeksi (MGE), G-20 Ülkeleri, Yatay Kesit Veri Analizi, Sürdürülebilir Kalkınma

Kaynakça

• Aksoy, T. (2020). Mutluluk ve kurumsal gelişme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 56, 19-36.
• Alkan, F., & Çilesiz, N. (2022). Mutluluk ekonomisinin G-7 ülkeleri ve Türkiye açısından değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi İİBF Dergisi, 10, 70-81.
• Arıca, F., & Koyuncu, G. (2023). Enflasyon, ekonomik büyüme ve mutlu gezegen endeksi ilişkisinin G-7 ülkeleri açısından değerlendirilmesi. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 9(70), 3856-3865.
• Arpacıoğlu Özdemir, Ö. (2019). Mutluluk kavramı ve iktisatta mutluluk üzerine bir inceleme. International Social Sciences Studies Journal, 5(50), 6598-6608.
• Avcı, G. M. (2021). Güçlü kurumsal yapı daha yüksek mutluluk getirir mi? Çok boyutlu panel veri modeli analizinden kanıtlar. KAÜİİBFD, 12(23), 181-213.
• Blanchflower, D., & A. Oswald. (2004). Well-Being over Time in Britain andthe USA. Journal of Public Economics, 88, 1359–1386.
• Bilir, B., & Gökdemir, T. (2018). Kalkınma göstergeleri çerçevesinde yaşam beklentisinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ICEESS’18), 163-167.
• Can, Ş. (2024). Mutluluk endeksi, eğitim ve gelir seviyesinin suç oranına etkisi: Türkiye örneği. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 146-153.
• Çevik, N.K., Altınkeski, B. K., & Kantarcı, T. (2019). Mutlu gezegen endeksi: Dünyanın en mutlu ülkelerinden panel veri bulguları. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (Ek Sayı), 181-202.
• Di Tella, R., MacCulloch, R. J., & Oswald, A. J. (2003). The macroeconomics of happiness. Review of Economics and Statistics, 85(4), 809–827.
• Edwards, A. L. (1995). Doğrusal regresyon ve korelasyona giriş. (Çev. S. Hovardaoğlu). Ankara: Hatipoğlu Basım Yayım.
• Easterlin, R. (1974). Does economic growth improve the human lot? Some empirical evidence, in: David, Paul Allan & Melvin Warren Reder (Ed.), Nations and Households in Economic Growth, (New York Academic Press), 89-125.
• Easterlin, R. A., & Angelescu, L. (2009). Happiness and growth the world over: Time series evidence on the happiness-income paradox. IZA Discussion Paper, No: 4060.
• Efeoğlu, R., & Azgün, S. (2021). Demokrasi ve mutluluk: BRIC ve MIST ülkeleri üzerine bir araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(1), 333-349.
• Gujarati, D. (1999). Temel ekonometri. (Çeviri Ümit Şenesen ve Gülay Günlük Şenesen), Birinci Baskı, İstanbul: Literatür Yayınları.
• Gujarati, D. N., & Porter, D. (2009). Basic econometrics. Mc Graw-Hill International Edition, New York: USA.
• Hoffman, A. (2024). A new measure of progress: The happy planet index. https://happyplanetindex.org/a-new-measure-of-progress-the-happy-planet-index/. (Erişim tarihi: 18.08.2024).
• Kalaycı, Ş. (2014). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. 6. Baskı. Asil Yayınları, Ankara.
• Kapçak, S. (2023). Gelişmekte olan ülkelerde mutluluk ve ekonomik büyümenin ekolojik ayak izi üzerindeki etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD),10(2), 136-146.
• Kendirci, S., & Şenol, F.Y. (2023). Mutluluk endeksi, milli gelir, eğitim ve suç oranı ilişkisi: Finlandiya örneği. FESA Dergisi, 8(4), 922-928.
• Kırcı Çevik, N., Kırcı Altınkeski, B., & Kantarcı, T. (2019). Mutlu gezegen endeksi: Dünyanın en mutlu ülkelerinden panel veri bulguları. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (Ek Sayı), 181-202.
• Sezgin Kıroğlu, B., & Yıldırım, K. (2022). Mutluluk ve belirleyicileri: Türkiye için bir analiz. Journal of Emerging Economies and Policy, 7(2), 50-70.
• Lakocia, C. (2022). How sustainable is happiness? An enquiry about the sustainability and wellbeing performance of societies. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 30(4), 420-427.
• Menteş, N. (2020). Mutluluk, gelir ve demokrasi: dünya ülkeleri için yapısal eşitlik modeli önerisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(3), 2138-2153.
• NEF. (2006). The happy planet index, Ed. Mary Muiphy, Published NEF.
• Özbek, S., Başol, O., & Cumhur Yalçın, E. (2024). Yaşam kalitesi indeksi ile mutlu gezegen indeksi arasındaki ilişkinin incelenmesi. ÇAKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 293-325.
• Öztürk, S., & Suluk, S. (2020). Mutluluk ekonomisi: G-8 ülkeleri açısından ekonomik büyüme ve mutluluk arasındaki ilişkinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, 226-249.
• Sharma, R., & Kulshreshtha, M. (2020). An analysis of impact of life expectancy, wellbeing and ecological footprint on happy planet index. Internatıonal Journal Of Scıentıfıc & Technology Research, 9(3), 6812- 6816.
• Şeker, M. (2011). Mutluluk ekonomisi. İstanbul Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 39,115-140.
• Tarı, R. (2006). Ekonometri (4. Baskı), İstanbul: Avcı Ofset.
• Tarı, R., & Pehlivanoğlu, F. (2007). Kocaeli ilinde tüketici davranışlarının gelir-harcama grupları ilişkisi açısından analizi (Tüketim harcamaları profili). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 192-210.
• Tonus, Ö. (2013). Küresel ekonomide uluslararası kuruluşlar. Tonus, Ö., & Çatalbaş, N. (Ed.). Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını, 2-24.
• Torres-Reyna, O. (2007). Panel data analysis; fixed and random effects using stata (V. 4.2). Princeton University. December.
• Weisberg, S. (1980). Applied linear regression. New York: John Wiley & Sons Inc.
• Yamak, R., & Köseoğlu, M. (2006). Uygulamalı istatistik ve ekonometri (3. Baskı), Celepler Matbaacılık: Trabzon.