THE ROLE OF TECHNOLOGY INTENSITY OF INDUSTRIAL PRODUCTION ON EXPORTS IN TÜRKİYE: BOOTSTRAP ARDL APPROACH WITH STRUCTURAL BREAKS

Yıl 2025, Cilt: 21 Sayı: 1, 413 - 447, 26.03.2025

Fatih Yeter

Öz

The study investigates the relationship between the level of industrial production and the level of exports as a long-run determinant of the level of exports in Türkiye with monthly data for the period 2013:01 -2024:10. Unlike the literature, the study aims to reveal the relationship between industrial production and export level by decomposing industrial production according to technology intensity. The empirical findings are obtained using the test procedures proposed by Bai and Perron (1998, 2003a, 2003b) and structural breaks are exogenously determined. ARDL cointegration test is applied under structural breaks. In the ARDL cointegration test modified by McNown (2018), the significance of the explanatory variable is tested through the F test with additional hypothesis tests. Moreover, the data-based critical values generated by the bootstrap method eliminate asymptotic sensitivity and provide more robust estimates. The findings indicate that there is a strong relationship between the level of exports and industrial production, but the contribution of industrial production to exports decreases as the technology intensity increases. In particular, medium-low technology industrial production is found to contribute the most to exports. This reveals that industrial production in Türkiye is mainly concentrated in traditional sectors. Policymakers need to implement policies that encourage higher technology-intensive industries in order to realize a long-term breakthrough in exports.

Anahtar Kelimeler

Exports, Industrialization, Technology, Structural Break, Bootstrap ARDL

TÜRKİYE’DE SANAYİ ÜRETİMİ TEKNOLOJİ YOĞUNLUĞUNUN İHRACAT ÜZERİNDEKİ ROLÜ: YAPISAL KIRILMALAR İLE BOOTSTRAP ARDL YAKLAŞIMI

Öz

Çalışma Türkiye’de ihracat düzeyinin uzun dönem belirleyicisi olarak sanayi üretim düzeyi ile ilişkisini 2013:01 -2024:10 döneminde aylık veriler ile araştırmaktadır. Literatürden farklı olarak, sanayi üretimi teknoloji yoğunluğuna göre ayrıştırılarak ihracat düzeyi ile ilişkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Ampirik bulgular, Bai ve Perron’un (1998, 2003a, 2003b) önerdiği test prosedürleri kullanılarak elde edilmiş ve yapısal kırılmalar dışsal olarak belirlenmiştir. Yapısal kırılmalar altında ARDL eşbütünleşme testi uygulanmıştır. McNown (2018) tarafından modifiye edilen ARDL eşbütünleşme testinde, ek hipotez testleriyle açıklayıcı değişkenin anlamlılığı F testi aracılığıyla sınanmaktadır. Ayrıca, bootstrap yöntemi ile oluşturulan veri tabanlı kritik değerler sayesinde asimptotik duyarlılık ortadan kaldırılmış ve daha sağlam tahminler elde edilmiştir. Bulgular, ihracat düzeyi ile sanayi üretimi arasında güçlü bir ilişki bulunduğunu, ancak sanayi üretiminin teknoloji yoğunluğu arttıkça ihracata katkısının da düştüğünü göstermektedir. Özellikle orta-düşük teknolojili sanayi üretiminin ihracata en fazla katkıyı sağladığı belirlenmiştir. Bu durum, Türkiye’de sanayi üretiminin ağırlıklı olarak geleneksel sektörlerde yoğunlaştığını ortaya koymaktadır. Politika yapıcıların, ihracatta uzun vadeli bir atılım gerçekleştirebilmek için daha yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrileri teşvik eden politikaları hayata geçirmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

İhracat, Sanayileşme, Teknoloji, Yapısal Kırılma, Bootstrap ARDL

Kaynakça

• Acemoglu, D., & Linn, J. (2004). Market size in innovation: Theory and evidence from the pharmaceutical industry. The Quarterly Journal of Economics, 119(3), 1049-1090.
• Adıgüzel, U. (2020). Türkiye’de ihracat-büyüme ilişkisi: Ampirik bir analiz. Journal of International Management Educational and Economics Perspectives, 8(2), 154-165.
• Akbas, Y. E., & Sentürk, M. (2013). Türkiye'nin ihalat ve ihracat bagimliligi: Seçilmis ülke örnekleri üzerine ampirik bir uygulama. Ege Akademik Bakis, 13(2), 195.
• Al-Assaf, G., & Al-Abdulrazag, B. (2015). The validity of export-led growth hypothesis for Jordan: A bounds testing approach. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(1), 199-211.
• Altıntaş, H., & Çetintaş, H. (2010). Türkiye’de ekonomik büyüme, beşerî sermaye ve ihracat arasindaki ilişkilerin ekonometrik analizi: 1970-2005. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (36), 33-56.
• Atiyas, İ. & Bakış, O. (2023). Çıkmaz Yol Dünden Yarına Türkiye Ekonomisi. İçinde Akat, A. S. & Gürsel, S. (Ed). Çıkmaz Yol Dünden Yarına Türkiye Ekonomisi (71-98). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Awokuse, T. O. (2008). Trade openness and economic growth: Is growth export-led or import-led? Applied Economics, 40(2), 161–173. https://doi.org/10.1080/00036840600749490
• Bai, J., & Perron, P. (1998). Estimating and testing linear models with multiple structural changes. Econometrica, 47-78. https://doi.org/10.2307/2998540
• Bai, J., & Perron, P. (2003a). Computation and analysis of multiple structural change models. Journal of Applied Econometrics, 18(1), 1-22. https://doi.org/10.1002/jae.659
• Bai, J., & Perron, P. (2003b). Critical values for multiple structural change tests. The Econometrics Journal, 6(1), 72-78. https://doi.org/10.1111/1368-423X.00102
• Becker, R., Enders, W., & Lee, J. (2006). A stationarity test in the presence of an unknown number of smooth breaks. Journal of Time Series Analysis, 27(3), 381-409. https://doi.org/10.1111/j.1467-9892.2006.00478.x
• Bozdan, D., Özenci, İ., & Benli, Y. K. (2018). Döviz kuru ile ihracat ve ithalat arasındaki ilişkinin analizi: Ampirik bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(25), 638-649. https://doi.org/10.20875/makusobed.457585
• Carrion-i-Silvestre, J. L., & Sansó, A. (2007). The KPSS test with two structural breaks. Spanish Economic Review, 9, 105-127. https://doi.org/10.1007/s10108-006-9017-8
• Çamurdan, B. (2013). Türkiyede 1999-2013 dönemi için ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasindaki nedensellik ilişkisi. Social Sciences, 8(4), 183-195.
• Çeştepe, H., Tuzun, O., & Aybudak, H. G. (2022). Yüksek teknolojili ürün ihracatı ve doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyümeye etkisi: E7 ülkeleri üzerine ampirik bir analiz. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(2), 1-15.
• Çetin, M., & Seker, F. (2013). Doğrudan yabancı yatırımlar ve ihracat ilişkisi: Gelişmekte olan ülkeler üzerine bir nedensellik analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(1), 121-142.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366a), 427-431. https://doi.org/10.1080/01621459.1979.10482531
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1057-1072. https://doi.org/10.2307/1912517
• Engle, R. F., & Granger, C. W. (1987). Co-integration and error correction: Representation, estimation, and testing. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 251-276. https://doi.org/10.2307/1913236
• Eroğlu, İ., Yeter, F., & Kangal, N. (2021). Türkiye’de iktisat politikalarinin temel dinamikleri: Olaylar ve olgular üzerine bir değerlendirme. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 149-179. https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.982593
• Fagerberg, J. (2000). Technological progress, structural change and productivity growth: A comparative study. Structural Change and Economic Dynamics, 11(4), 393-411. https://doi.org/10.1016/S0954-349X(00)00025-4
• Grossman, G. M., & Helpman, E. (1993). Innovation and growth in the global economy. MIT press.
• Gül, E., & Ekinci, A. (2006). Türkiye'de reel döviz kuru ile ihracat ve ithalat arasindaki nedensellik ilişkisi: 1990-2006. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16).
• Güriş, S. (2021) Ekonometri – ekonometrik okuryazarlık. Der Yayınları.
• Haykır, Ö., & Aydın, M. (2019). Türkiye’de banka kredilerinin ihracat üzerine etkileri; Ekonometrik analiz. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 515-533.
• Helpman, E., & Krugman, P.R. (1985). Market structure and foreign trade: ıncreasing returns, ımperfect competition, and the ınternational economy. MIT press.
• Karagöz, H., & Şener, S. (2023). Sanayi sektörü önemini yitirdi mi? İhracat ve rekabet gücü ekseninde bir inceleme. İstanbul İktisat Dergisi, 73(1), 307-331. https://doi.org/10.26650/ISTJECON2022-1208734
• Karagöz, K. (2007). Bilgi iletişim teknolojilerindeki gelişmenin ihracata etkisi: Türkiye için ampirik bir analiz. Maliye Dergisi, 153, 214-223.
• Kasman, A., & Kasman, S. (2005). Exchange rate uncertainty in Turkey and its impact on export volume. METU Studies in Development, 32(1), 41.
• Kızılkaya, O., Sofuoğlu, E., & Ay, A. (2017). Yüksek teknolojili ürün ihracatı üzerinde doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve dışa açıklığın etkisi: Gelişmekte olan ülkelerde panel veri analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18(1), 63-78.
• Kong, Q., Peng, D., Ni, Y., Jiang, X., & Wang, Z. (2021). Trade openness and economic growth quality of China: Empirical analysis using ARDL model. Finance Research Letters, 38, 101488. https://doi.org/10.1016/j.frl.2020.101488
• Kónya, L. (2006). Exports and growth: Granger causality analysis on OECD countries with a panel data approach. Economic modelling, 23(6), 978-992. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2006.04.008
• Krugman, P. R. (1997). The age of diminished expectations: US economic policy in the 1990s. MIT press.
• Kurt, S., & Terzi, H. (2007). İmalat sanayi dış ticareti verimlilik ve ekonomik büyüme ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 25-46.
• Kwiatkowski, D., Phillips, P. C., Schmidt, P., & Shin, Y. (1992). Testing the null hypothesis of stationarity against the alternative of a unit root: How sure are we that economic time series have a unit root?. Journal of Econometrics, 54(1-3), 159-178. https://doi.org/10.1016/0304-4076(92)90104-Y
• Lee, D., & Zhang, H. (2022). Export diversification in low-income countries and small states: Do country size and income level matter?. Structural Change and Economic Dynamics, 60, 250-265. https://doi.org/10.1016/j.strueco.2021.11.017
• Liu, J., Wu, S., & Zidek, J. V. (1997). On segmented multivariate regression. Statistica Sinica, 497-525. Lucas, R.E. (1988). On mechanism of economic development. Journal of Monetary Economics, 22(1), 3-42. https://doi.org/10.1016/0304-3932(88)90168-7
• McNown, R., Sam, C. Y., & Goh, S. K. (2018). Bootstrapping the autoregressive distributed lag test for cointegration. Applied Economics, 50(13), 1509-1521. https://doi.org/10.1080/00036846.2017.1366643
• Omoke, P. C., Opuala Charles, S., & Camarero, M. (2021). Trade openness and economic growth nexus: Exploring the role of institutional quality in Nigeria. Cogent Econ Financ 9 (1): 1868686. https://doi.org/10.1080/23322039.2020.1868686
• Perron, P. (1989). The great crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis. Econometrica: journal of the Econometric Society, 1361-1401. https://doi.org/10.2307/1913712
• Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of applied econometrics, 16(3), 289-326. https://doi.org/10.1002/jae.616
• Rodrik, D. (1988). Imperfect competition, scale economies and trade policy in developing countries. In Trade policy issues and empirical analysis (109-144). University of Chicago Press.
• Romer, P.M. (1986). Increasing returns and long-run growth. Journal of Political Economy, 94(5), 1002-1037. https://dx.doi.org/10.1086/261420
• Romer, P.M. (1990). Endogenous technological change. Journal of Political Economy, 98(5), 71-102.
• Sandalcılar, A. R. (2012). BRIC ülkelerinde ekonomik büyüme ve ihracat arasindaki ilişki: Panel eşbütünleşme ve panel nedensellik. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 161-179.
• Sandu, S., & Ciocanel, B. (2014). Impact of R&D and innovation on high-tech export. Procedia Economics and finance, 15, 80-90. https://doi.org/10.1016/S2212-5671(14)00450-X
• Schumpeter, J.A. (1942). Capitalism, Socialism and Democracy. NewYork: Harper and Brothers.
• Sims, C. A., Stock, J. H., & Watson, M. W. (1990). Inference in linear time series models with some unit roots. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 113-144. https://doi.org/10.2307/2938337
• Solow, R.E. (1956). A contribution to the theory of economic growth. Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65-94. https://doi.org/10.2307/1884513
• Swan, T.W. (1956). Economic growth and capital accumulation. EconomicRecord, 32(2), 334-361. https://doi.org/10.1111/j.1475-4932.1956.tb00434.x
• Şimşek, M., & Kadılar, C. (2005). Türkiye'nin ihracat talebi fonksiyonunun sınır testi yöntemi ile eşbütünleşme analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(1), 144-152.
• Tarakçı, D., Ölmez, F., & Durusu-Çiftçi, D. (2022). Exchange rate volatility and export in Turkey: Does the nexus vary across the type of commodity?. Central Bank Review, 22(2), 77-89. https://doi.org/10.1016/j.cbrev.2022.05.001
• Taştan, H. (2010). Türkiye’de ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkilerinin spektral analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 87-98.
• Uzay, N., Demir, M., & Yıldırım, E. (2012). İhracat performansi açisindan teknolojik yeniliğin önemi: Türkiye imalat sanayi örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 147-160.
• Yılmaz, Ö., & Albayrak, M. (2023). Türkiye'de dış ticaretin ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin ampirik analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (38), 89-108. https://doi.org/10.18092/ulikidince.1144391
• Yurtoğlu, Y. (2017). Reel döviz kuru ile ihracat arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği (1997-2015). Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 3(1), 71-88.
• Zhylinska, O., Bazhenova, O., Chornodid, I., & Oliskevych, M. (2020). Terms of trade and industrialization: Case of economies with manufacturing exports. Scientific Papers of the University of Pardubice, Series D: Faculty of Economics and Administration, 28(2), 1087. https://doi.org/10.46585/sp28021087