Arzu Şahin, Mardin: Administrative, Economic, Physical, and Social Life (1789–1840)

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 78 - 85, 16.07.2025

Nilgün Fırat

https://doi.org/10.63046/ijms.1686085

Öz

Arzu Şahin’s work titled “Mardin: Administrative, Economic, Physical, and Social Life (1789–1840)” presents a local history based analysis focusing on the administrative, social, economic, and demographic structure of Mardin, particularly during the first half of the 19th century, following its incorporation into Ottoman lands in the 16th century. Within this framework, the author not only defines the structural characteristics of a provincial town but also evaluates this local example within a broader historical context, developing an analytical framework for reading the transformation of the Ottoman provincial administration. The study draws attention to the careful delineation of the historical boundaries of the period under consideration and the shaping of the methodological framework in accordance with the local context. While the author frames the beginning of the 19th century with the French Revolution (1789), she also emphasizes that the Tanzimat reforms were not implemented uniformly across different regions. In this regard, she demonstrates through a document based approach that the pre Tanzimat structure in Mardin exhibited distinctive characteristics. This approach offers a compelling example of how historical continuities and ruptures could manifest differently at the regional level. The sources used in the work display a remarkable variety and depth. Primary documents of different types including the Şer’iyye Court Registers of Mardin, Hatt-ı Hümayun registers, fiscal records (Maliyeden Müdevver), temettuat (taxation) registers, and waqf archives provide a meaningful foundation for tracing the administrative, socio-economic, and demographic structure of the period. The study does not merely classify these documents but adopts an analytical approach toward their content, demonstrating that the text is structured not merely as a narrative transmission but within a critical documentary framework. Moreover, the thematic transitions among different types of documents serve as an important example of how to connect historical data with methodological interpretation.

Anahtar Kelimeler

Mesopotamia , Mardin , Social Life , Cultural Heritage

Etik Beyan

This study does not require ethics committee approval.

Arzu Şahin, Mardin: İdari, İktisadi, Fiziki ve Sosyal Hayat (1789-1840)

Öz

Arzu Şahin’in “Mardin: İdari, İktisadi, Fiziki ve Sosyal Hayat (1789-1840)” adlı çalışması, Mardin’in 16. yüzyılda Osmanlı topraklarına dâhil edilmesinden itibaren, özellikle 19. yüzyılın ilk yarısındaki idarî, sosyal, ekonomik ve demografik yapısına odaklanan yerel tarih temelli bir inceleme sunmaktadır. Bu çerçevede yazar, yalnızca bir taşra kentinin yapısal özelliklerini tanımlamakla kalmamakta; aynı zamanda söz konusu yerel örneği daha geniş bir tarihsel bağlam içinde değerlendirerek, Osmanlı taşra teşkilatının dönüşümüne dair analitik bir okuma çerçevesi geliştirmektedir. Çalışmada, ele alınan dönemin tarihsel sınırlarının dikkatle belirlenmiş olması ve metodolojik çerçevenin yerel bağlam doğrultusunda şekillendirilmesi dikkat çekmektedir. Yazar, 19. yüzyılın başlangıcını Fransız İhtilali (1789) ile çerçevelendirirken, Tanzimat Fermanı’nın farklı bölgelerde homojen bir şekilde uygulanmadığını vurgulamakta; bu bağlamda Mardin’de Tanzimat öncesi yapının kendine özgü özellikler taşıdığını belge temelli bir yaklaşımla ortaya koymaktadır. Bu tutum, tarihsel süreklilik ile kırılmaların bölgesel düzeyde farklı şekillerde tezahür edebileceğini göstermek bakımından yerinde bir örnek sunmaktadır. Eserde kullanılan kaynaklar çeşitlilik ve derinlik bakımından dikkat çekici bir dağılım sergilemektedir. Mardin’e ait Şer’iyye Sicilleri başta olmak üzere, Hatt-ı Hümayun defterleri, Maliyeden Müdevver kayıtları, temettuat defterleri ve vakıf arşivleri gibi farklı türden birincil belgeler, dönemin idari, sosyo-ekonomik ve demografik yapısının izini sürebilmek açısından anlamlı bir zemin sunmaktadır. Bu belgelerin yalnızca sınıflandırılmasıyla yetinilmeyip, içeriklerine dair çözümleyici bir yaklaşım geliştirilmesi, metnin aktarıma dayalı olmaktan ziyade analitik bir belge kullanımı çerçevesi içinde kurgulandığını göstermektedir. Belge türleri arasındaki tematik geçişlerin dikkate alınması ise, tarihsel veriyle yöntemsel yorum arasındaki ilişkiyi kurma bakımından önemli bir yaklaşım örneği olarak değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Mezopotamya, , Mardin, , Sosyal Hayat, , Kültürel Miras

Etik Beyan

Bu çalışma, etik kurul izni gerektirmemektedir