Local Historian Abdüsselam Efendi and Ümmü’l İber from Mardin

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 111 - 121, 30.10.2020

Ömer Faruk Atik

Öz

Studies in local history gained momentum after the evolution of historiography from macro historiography to micro historiography. Mardin Abdusselam Efendi (1786-1843), one of the Ottoman cities in this process historian Ummu’l Iber (Mardin History) as an important piece of work in terms of local historiography in Turkey has come into prominence. This study shows the place and importance of Mardin local history in general historiography. Written by Abdusselam Efendi, this work has enabled the events that took place in Mardin to survive until today. It will make a significant contribution to all kinds of work in the field history, specific to Mardin.

Anahtar Kelimeler

Abdusselam Efendi, Ummu’l Iber (Mardin History), Mardin, Local History

Mardinli Yerel Tarihçi Abdüsselam Efendi ve Ümmü’l İber Adlı Eseri

Öz

Yerel tarih alanındaki çalışmalar, tarih yazımının makro tarih yazımından mikro tarih yazıma evrilmesinden sonra büyük bir ivme kazanmıştır. Bu süreçte Osmanlı şehir tarihçilerinden biri olan Mardinli Abdüsselam Efendi’nin (1786-1843) Ümmü’l İber (Mardin Tarihi) adlı eseri, Türkiye’deki yerel tarih yazımı açısından önemli bir kaynak olarak ön plana çıkmaktadır. Eser Mardin’in yerel tarihinin genel tarih yazımındaki yeri ve önemini göstermektedir. Abdüsselam Efendi tarafından kaleme alınan eser, tarihi süreç içerisinde, Mardin’de yaşanan olayların günümüze kadar ulaşmasına imkân sağlamıştır. Mardin özelinde yapılacak yerel tarih yazımı alanındaki her türlü çalışmaya önemli katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Abdüsselam Efendi, Ümmü’l İber (Mardin Tarihi), Mardin, Yerel Tarih

Kaynakça

• Abdüsselam Efendi, (2007). Mardin Tarihi. Yay. Haz. Hüseyin Haşimi Güneş. İstanbul: Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Yay.
• Abdüsselam Efendi, Ümmü’l İber.
• Bağdatlı İsmail Paşa, ( 1951). Hediyyetu ‘l-ârifin Esmâu ‘l-müellifin ve âsâru ‘l-musnnifin. Haz. Kilisli Rıfat Bilge- Mahmud Kemal İnal. İstanbul.
• Bulduk, Abdulgani Fahri, (1999). Mardin Tarihi. Yay. Hz. Burhan Zengin. Ankara: Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı Yay.
• Bursalı Mehmet Tahir Efendi, (1975). Osmanlı Müellifleri. Yay. Haz., A. Fikri Yavuz-İsmail Özen. C.1, İstanbul: Meral Yayınevi.
• ………………………………., (2012). “Mardini Abdüsselam Efendi”. Sırat-ı Müstakim Dergisi. Bağcılar Belediyesi Yayını C.V, S. 109, s. 77.
• DANACIOĞLU, Esra, (2001). Geçmişin İzleri Yanı Başımızdaki Tarih İçin Bir Kılavuz. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
• DEMİR, Ekrem, (2016). 3736 Numaralı Mardin Kazası Nüfus Defterinin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi, Batman: Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• GÖKDEMİR, Oktay, (2018). “Tarih Yazımında İki Yeni Yaklaşım: Sözlü ve Yerel Tarih”, Tarih Nasıl Yazılır? Tarih Yazımı İçin Çağdaş Bir Metodoloji. Ed. Ahmet Şimşek. Ankara: TTK yayınları, s.132-148.
• SAĞLAM, Sevim, (2005). 244 Nolu Mardin Şeriyye Sicili (Transkripsiyon ve Değerlendirme), Batman: Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• TEKDAL, Danyal, (2005). 208 Nolu Mardin Şer’iye Sicili (Transkripsiyon ve Değerlendirme) Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ŞEMSETTİN SAMİ, Kamusu’l A’lam.
• TEKELİ, İlhan, (1988). “Türkiye’de 19. Yüz Yıl Ortalarından 1950’ye kadar Kentsel Araştırmanın Gelişimi”. Türkiye’de Sosyal Bilim Araştırmalarının Gelişimi. Der. Sevil Atauz. Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği Yay. s.239- 268.
• YÜCESOY, Hayrettin, (2006). “Evrensel Tarih İçinde Mardin: Abdusselam Efendi’nin Mardin Tarihi”. İstanbul: Mardin Tarihi Sempozyumu Bildirileri. Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Yay. s. 623-626.