TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'NİN AÇILIŞI VE HÜKÜMET KURULANA KADAR İLK ÇALIŞMALARI

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 23 - 32, 31.10.2016

Sezai Öztaş

Öz

Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası
yaşanan gelişmeler neticesinde Mustafa Kemal Paşa, 16 Mayıs 1919’da
İstanbul’dan Dokuzuncu Ordu Kıtaatı Müfettişi olarak ayrılmış ve üç gün sonra
19 Mayıs 1919’da, Samsun’a ayak basmıştır. Samsun’dan sonra gittiği Havza’da
halktan vatanın içinde bulunduğu durumun ve işgallerin protesto edilerek
mitingler yapılmasını istemiştir. Ardından kongreler yapılmış ve cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukûk Cemiyeti”
adı altında birleştirilmiştir. 20-22 Ekim 1919’da Amasya Görüşmeleri yapılmış
ve Meclis-i Mebusan'ın açılması kararlaştırılmıştır. Meclis-i Mebusan, 12 Ocak
1920’de İstanbul’da toplanmış, 28 Ocak 1920’de son derece önemli olan Misâk-ı
Millî kararlarını kabul etmiştir. Bu beklenmeyen durum, İtilaf Devletleri
tarafında büyük bir şaşkınlık yaratmış, 16 Mart 1920’de İtilaf Devletleri
tarafından İstanbul resmen işgal edilmiştir. İstanbul’un işgal edilmesi ve
sonrasında yaşanan gelişmeler Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılış sürecini
hızlandırmış ve Türkiye Büyük Millet Meclisi 23 Nisan 1920'de Ankara'da
açılmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılması, Mustafa Kemal Atatürk'ün
önderliğinde gerçekleştirilen Milli Mücadele'de bir dönüm noktasıdır. Bundan
sonraki süreçte Türkiye Büyük Millet Meclisi, İstiklal Savaşı ile ilgili
kararların alınmasında milletimizin tek temsilcisi olmuştur. Ayrıca Türkiye
Büyük Millet Meclisi'nin açılması ile millet hakimiyetine dayalı yeni bir
devletin temelleri atılmıştır. Bu çalışmada, Mustafa Kemal Atatürk'ün 19 Mayıs
1919'da Samsun'a ayak basmasından itibaren Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin
açışına kadar geçen sürede yaşanan gelişmelere yer verilmiş, Türkiye Büyük
Millet Meclisi'nin açılışı ve hükümet kurulana kadar ilk çalışmaları
açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Açılışı, Milli Mücadele, Milli Hakimiyet

Kaynakça

• Atatürk, G. M. K. (2004). Nutuk 1919-1927. Bugünkü Dille Yayına Haz., Zeynep Korkmaz. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Ateş, T. (1993). Türk Devrim Tarihi. İstanbul: Der Yayınları.
• Armaoğlu, F. (2010). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi. İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Eroğlu, E. (1981). Türk Devrim Tarihi. Ankara: Sanem Matbaası.
• Kansu, M. F. (2009). Erzurum'dan Ölümüne Kadar Atatürk'le Beraber. Cilt II, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Ozankaya, Ö. (1999). Cumhuriyet Çınarı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Özalp, K. (1998). Milli Mücadele 1919-1922 I, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Tansel, S. (1991). Mondros’tan Mudanya’ya Kadar. Cilt: III. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Turan, R., Safran, M., Hayta, N., Çakmak, M. A., Dönmez, C. ve Şahin, M. (2011). Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi. Ankara: Okutman Yayıncılık.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi. (1940). Cilt I, Ankara.