MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI 2017 FEN BİLİMLERİ TASLAK PROGRAMININ YENİLENMİŞ BLOOM TAKSONOMİSİNE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 62 - 80, 29.04.2017

Halil Dündar Cangüven Oya Öz Gün Binzet Gülşen Avcı

Öz

Dünya
çapında Bloom taksonomisinin bilişsel alan sınıflaması eğitim programlarındaki
kazanımların anlaşılabilir ve gözlenebilir olmasını sağlamak amacıyla
kullanılmıştır. Eğitimdeki niteliği kontrol altında tutabilmek Bloom
taksonomisinin eğitim programına entegre edilmesiyle mümkün olabileceği
düşünülmektedir. Bu çalışmada 2017 Fen Bilimleri dersi taslak öğretim programı
kazanımları Yenilenmiş Bloom Taksonomisinin bilişsel alan basamaklarına göre
incelenmiştir. Çalışmada, 3. -  8. sınıf
seviyelerinde bulunan kazanımlar, alan yazında derlenen anahtar kelimeler
kullanılarak analiz edilmiş ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’nde hangi basamağa
denk geldiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel araştırma
yöntemlerinden biri olan doküman analizi tekniği kullanılmıştır. 2017 Fen
Bilimleri dersi taslak öğretim programı incelendiğinde, toplam 327 kazanıma yer
verildiği görülmüş, ancak taslak programda yer alan kazanımlardan bazılarının
Bloom Taksonomisi’nin bilişsel alanında bulunan birden fazla basamağına denk
gelmesinden dolayı, bu kazanımlar iki veya üç kez sayılmış, böylece çalışma
toplam 532 kazanım üzerinden değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda
kazanımların %8,65’inin hatırlama,  % 40,79’unun anlama ,  % 16,35’inin uygulama, % 11,65’inin analiz, %
3,95’inin değerlendirme ve % 16,92’sinin yaratma basamağında olduğu tespit
edilmiştir. Duyuşsal alanda ise toplam 5 kazanım mevcut olup, taslak
programdaki kazanımların % 0,94’ünü oluşturmaktadır. Program genel olarak
değerlendirildiğinde kazanımların bilişsel alanın anlama basamağında
yoğunlaştığı, en az kazanımın ise değerlendirme basamağında olduğu
saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

2007 fen bilimleri taslak programı, kazanım, Yenilenmiş Bloom taksonomi

Kaynakça

• Akpunar, B. (2011). Biliş ve Üstbiliş (Metabiliş) Kavramlarının Zihin Felsefesi Açısından Analizi. Electronic Turkish Studies, 6(4).
• Aksakal Ercan, G. (2013). Fen Eğitimindeki Kimya Konularının Öğretiminde İlköğretim II. Kademede Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Elazığ
• Anderson, L. W., Krathwohl, D. R., & Bloom, B. S. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educational objectives. Allyn & Bacon.
• Arı, A. (2011). Bloom’un Gözden Geçirilmiş Bilişsel Alan Taksonomisinin Türkiye’de ve Uluslararası Alanda Kabul Görme Durumu, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, EducationalSciences: Theory&Practice - 11(2) Bahar/Spring 749-772
• Arı, A. (2013). Bilişsel Alan sınıflamasında Yenilenmiş Bloom, SOLO, Fink, Dettmer Taksonomileri ve Uluslararası Alanda Tanınma Durumları, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
• Arı, A. ve İnci T. (2015). Sekizinci Sınıf Fen Ve Teknoloji Dersine İlişkin Ortak Sınav Sorularının Değerlendirilmesi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2015, 8/4
• Arı, A. ve Gökler, Z. S. (2011). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Kazanımları ve SBS Sorularının Yeni Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi
• Aslan, Efe, H. (2009). Lise 9.sınıf Öğrencilerine, “Canlılığın Temel Birimi Hücre” Ünitesinin Simülasyonla Öğretiminin Bloom Taksonomisinin Bilişsel Seviyelerine Ve Simülasyona Yönelik Tutumlarına Etkisi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır
• Aydede, M. N. & Matyar, F. (2009). Fen Bilgisi Öğretiminde Aktif Öğrenme Yaklaşımının Bilişsel Düzeyde Öğrenci Başarısına Etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 6(1), 115-127.
• Aydın, N. & Yılmaz, A. (2010). Yapılandırıcı Yaklaşımın Öğrencilerin Üst Düzey Bilişsel Becerilerine Etkisi The Effect Of Constructıvıst Approach In Chemıstry Educatıon On Students'hıgher Order Cognıtıve Skılls.”
• Aydın, N. & Yılmaz, A. (2010). Yapılandırıcı Yaklaşımın Öğrencilerin Üst Düzey Bilişsel Becerilerine Etkisi The Effect Of Constructıvıst ApproachIn Chemıstry Educatıon On Students'hıgher Order Cognıtıve Skılls.
• Ayvacı, H. Ş. ve Şahin, Ç. (2009). Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Ders Sürecinde ve Yazılı Sınavlarda Sordukları Soruların Bilişsel Seviyelerinin Karşılaştırılması, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi XXII (2), 2009, 441-455
• Ayvacı, H. Ş. ve Türkdoğan A. (2010). Yeniden Yapılandırılan Bloom Taksonomisine Göre Fen ve Teknoloji Dersi Yazılı Sorularının İncelenmesi, Türk Fen Eğitimi Dergisi Yıl 7, Sayı 1, Mart 2010
• Başbay, M. (2008). Yenilenmiş Taksonomiye Göre Düzenlenmiş Öğretim Tasarımı Dersinde Proje Dayalı Öğretimin Öğrenme Üzerine Etkisi, Yayınlanmış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı, Ankara
• Bavlı, B. (2011). İlköğretim İkinci Kademe Fen Ve Teknoloji, İngilizce, Matematik Ve Türkçe Öğretmenlerinin Eleştirel Düşündürmeye Dönük Görüşleri, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Dalı, Elazığ
• Bümen, N. T. (2006). Program Geliştirmede Bir Dönüm Noktası: Yenilenmiş Bloom Taksonomisi, Eğilim ve Bilim 2006, Çili 31, Sayı 142 (3-14)
• Büyükalan, Filiz, S. (2002). Soru Cevap Yöntemine İlişkin Öğretimin Öğretmenlerin Soru Sorma Düzeyi ve Tekniklerine Etkisi, Yayınlanmış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, eğitim Programları ve Öğretimi Anabilim dalı, Ankara
• Çaylak, B. (2009). Bilim ve Sanat Merkezlerinde Uygulanan Fen Bilimleri Etkinliklerinin İncelenmesi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Malatya
• Çınar, D. & İlik, A. (2007). İlköğretim Fen Eğitiminde Probleme Dayalı Öğrenme Yaklaşımının Üst Düzey Düşünme Becerilerine Ve Akademik Risk Alma Düzeyine Etkisi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Dalak, O. (2015). TEOG Sınav Soruları ile 8. sınıf öğretim programlarındaki ilgili kazanımların yenilenmiş bloom taksonomisine göre incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
• Deveci, A. (2009). İlköğretim Yedinci sınıf Öğrencilerinin Maddenin Yapısı Konusunda Sosyobilimsel Argümantasyon, Bilgi Seviyeleri Ve Bilişsel Düşünme Becerilerini Geliştirmek, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı Kimya Öğretmenliği Bilim Dalı
• Dindar, H. ve Demir, M. (2006). Beşinci sınıf Öğretmenlerinin Fen Bilgisi Dersi Sınav Sorularının Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 26, Sayı 3(2006) 87-96
• Eş, H. (2005). Lise Giriş Sınavları Fen Bilgisi Soruları İle İlköğretim Fen Bilgisi Dersi Sınav Sorularının Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara
• Girgin, E. (2012). İlköğretim 2. Kademe Fen ve Teknoloji Ters Kitaplarındaki Ünite Sonu Değerlendirme Sorularının İncelenmesi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne
• Gökdere, M. ve Çepni, S. (2004). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Fen Öğretmenlerinin Hizmet İçi İhtiyaçlarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Çalışma; Bilim Sanat Merkezi Örneklemi,Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, (2) 1-14
• Güleryüz, H. (2016). 5., 6.,7., 8., Sınıfların Fen Ve Teknoloji Dersine Ait Sınav Sorularının Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi,Muş Alparslan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı,
• Gündüz, Y. (2009). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf Fen ve Teknoloji Sorularının Ölçme Araçlarına ve Bloom’un Bilişsel Alan Taksonomisine Göre Analizi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. Aralık 2009. VI, (II), 150-165 http://serifeyurtseven.blogspot.com.tr/2016/04/bloom-taksonomisi.html
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.587f65251f3760.97323579http://www.tdk.gov.tr
• İskamya, U. (2011). Fen ve Teknoloji Öğretmen Adaylarının Soru Sorma Tercihleri İle Orta Öğretim Kurumları Giriş Sınavlarında Sorulan Soruların Bloom Taksonomisine Göre Analizi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı
• Kahramanoğlu, E. (2013). İlköğretim Fen ve Teknoloji Ders Kitaplarının Bloom Taksonomisi Açısından Değerlendirilmesi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Fen Bilgisi Eğitimi
• Keskin, M. Ö. & Aydın, S. (2011). Seviye Belirleme Sınavı 6. sınıf fen ve teknoloji testinde çıkan biyoloji sorularının Revize Edilmiş Taksonomi’ye göre incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 727-742.
• Koray, Ö. Altunçekiç A. ve Yaman S. (2002). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Soru Sorma Becerilerinin Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi
• Koray, Ö. Köksal M. S. Özdemir M. ve Presley A. İ. (2007). Yaratıcı ve Eleştirel Düşünme Temelli Fen Laboratuarı Uygulamalarının Akademik Başarı ve Bilimsel Süreç Becerileri Üzerine Etkisi, İlköğretim Online, 6(3), 377-389, 2007.
• MEB. (2015). PISA Uluslararası Öğrenci Başarılarını Değerlendirme Programı, Fen Örnek Soruları, Ölçme, Değerlendirme Ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
• MEB. (2017). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı ( 3, 4, 5, 6, 7, 8 ) , Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara
• Özcan, S. ve Oluk, S. (2007). İlköğretim Fen Bilgisi Derslerinde Kullanılan Soruların Piaget Ve Bloom Taksonomisine Göre Analizi, Dicle Üniversitesi, Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 8, 61-68
• Tanık, N. ve Saraçoğlu, S. (2011). Fen Ve Teknoloji Dersi Yazılı Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne Göre İncelenmesi, Türkiye Bilim Araştırma Vakfı Dergisi, 4,(4), Sayfa: 235-246
• Tolan, Y. (2011). Seviye Belirleme Sınavı (SBS) Sorularının Fen Ve Teknoloji Dersi Öğretim Programına Uygunluğu ve Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Ana Bilim Dalı Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
• Tutkun, Ö. F. & Okay, S. (2012). Bloom’un yenilenmiş taksonomisi üzerine genel bir bakış. Sakarya UniversityJournal of Education, 1(3), 14-22.
• Tutkun, O. F. Guzel, D. Koroğlu, M. &Ilhan, H. (2012). Bloom’s Revized Taxonomy and Critics on It. The Online Journal of Counseling and Education-July 2012, 1(3).
• Simsek, C. L. (2010). Classroom teacher candidates’ sufficiency of analyzing the experiments in primary school science and technology textbooks’ in terms of scientific process skills. Elementary Education Online, 9(2), 433-445.
• Yaman, S. (2011). Teachers’ perceptions about their measurement and evaluation practices in science and technology course. Elementary Education Online, 10(1), 244-256.
• Yaz, Ö. V. (2015). Fen Bilgisi Öğretim Programlarının Karşılaştırmalı İncelenmesi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Ana Bilim Dalı
• Yeşilyurt, E. (2012). Öğretmen adaylarının bilişsel alanla ilgili sınama durumu soruları yazma yeterliklerinin değerlendirilmesi,