SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ VE SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRENME ORTAMLARINDA GAZETE HABERLERİNİ KULLANMA(MA)SI: GÜNCELİN SINIFTA VAROLMA ÇABASI

Yıl 2019, Cilt 4, Sayı 6, 20 - 37, 30.04.2019

Yücel KABAPINAR Tolga TOPCUBAŞI

Öz

Öğrencilerin demokratik düşünme, eleştirel düşünme, problem çözme, karar verme becerilerini geliştirmesine yardımcı olacak gazete haberleri, Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler dersi için önemli birer kaynaktır. Gazete; gerçek dünyayı öğrencilerin önüne getirebilen çok yönlü bir öğrenme aracıdır. Sosyal Bilgiler dersinde gazete kullanımıyla öğrenci yaşadığı çevre ile ilgili bir problemle karşı karşıya gelir ve bu problem karşısında soru sormayı, gözlem yapmayı, bilgiyi araştırarak olaylardaki düşünceleri açıklamayı ve tartışmayı öğrenir. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler dersinde bu derece önemli olan gazete haberlerinin öğretmenlerin öğrenme ortamlarında nasıl ve ne derece kullandıkları sorusu araştırmanın çıkış noktası olmuştur. Bu çalışmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler öğrenme ortamlarında gazete haberleri kullanılmasına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesidir. Araştırma nitel bir araştırma olup çalışmada durum çalışması deseni kullanılmıştır. Kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle seçilen çalışma grubunu, İstanbul ilinde devlet okullarında görev yapmakta olan 35 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Bu doğrultuda 35 sınıf öğretmenine açık uçlu sorulardan oluşan bir anket uygulanmıştır. Açık uçlu anket sorularına verilen yanıtlar ve görüşme notları ile toplanan veriler içerik analizi yöntemi ile oluşturulan belirli kategoriler altında toplanmıştır. Araştırma sonucunda; çalışma grubunda yer alan öğretmenlerin çoğunluğu Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler öğrenme ortamlarında, gazete haberlerinden “nadiren” faydalandıklarını ifade etmişlerdir. Yine öğretmenler, Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler öğrenme ortamlarında gazete haberleri kullanmanın; daha somut bir öğrenme sağlayacağını, öğrencilerin konuyu gerçek hayatla bağlantı kurarak öğrenmesine yardımcı olacağını, olaylara farklı açılardan bakabileceğini, güncel olaylardan haberdar olabileceklerini, eleştirel düşünme, karar verme, problem çözme ve empati becerilerini geliştireceğini, ifade etmişlerdir. Bu sayede öğrencilerin demokratik bir tartışma ortamında aktif şekilde rol alabileceği bir sınıf ikliminin yaratılabileceğini de söylemlerinde dile getirmişlerdir. Çalışma grubunda yer alan öğretmenler, Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler öğrenme ortamlarında gazete haberleri kullanmanın dezavantajları olarak, bazı haberlerin şiddet içerikli olabileceği ve dolayısıyla çocukları psikolojik olarak olumsuz yönde etkileyebileceğini ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Gazete haberi, Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler

Kaynakça

• Akbaba, B. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Görsel Materyallerin Kullanımı. Mustafa Safran (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 283-319). (3.Baskı) Ankara: Pegem Akademi.Deveci, H. (2005). Sosyal bilgiler dersinde gazete kullanımı. The Turkish Online Journal of Educational Technology, Cilt 4, Sayı 3, s.159-166.Gedik, H. (2010). Güncel Olayların İlköğretim Sosyal Bilgiler Derslerinde Kullanımı. Ahi Evran Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, s. 97-118Kabapınar, Y. & Baysal, N. (2004). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimine Yaşamın Kendisini Taşımak: Gazete Haberinin Kullanıldığı Bir Öğretimin Tasarlanması ve Değerlendirilmesi. Eğitim Yönetimi Dergisi. Sayı 39. Cilt - sf 384-419Kabapınar, Y. (2014). Kuramdan Uygulamaya Sosyal Bilgiler Öğretimi. (4. Baskı) Ankara: Pegem Akademi.Kısakürek, M. A. (1987). Sosyal bilgiler öğretiminin niteliği, kapsamı ve amaçları. B. Özer, (Ed.), Sosyalbilgiler öğretimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.Öztürk, C. (2009). Sosyal Bilgiler: Toplumsal Yaşama Disiplinlerarası Bakış. Cemil Öztürk (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 1-31). Ankara: Pegem Akademi.Paykoç, F. (1987). Güncel olaylarla belirli gün ve haftaların öğretimi. B. Özer, (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi.Eskişehir: Anadolu Üniversitesi yayınları.Seyidoğlu, H. (1995). Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı. İstanbul: Güzem Yayınları.Sunal, S. C. and Haas M. E. (2002). Social studies for the elementary and middle grades a constructivist approach,. Boston: Allyn and Bacon.Ünlüer, G. ve Yaşar, Ş. (2012). Sosyal Bilgiler Dersinde Gazete Kullanımına İlişkin Öğrenci Görüşleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (1), s. 43-57Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (7.Baskı) Ankara: Seçkin.