A Look at Hüseyin Atlansoy’s Poems in Terms of Linguistic Deviations

Yıl 2025, Sayı: 14, 17 - 32, 28.12.2025

Selçuk Çınar

https://doi.org/10.51540/ijof.1707750

Öz

The language of poetry differs from daily language in terms of the use of metaphor, unconventional correspondence and figures of speech. Linguistic deviations are among the elements that carry this difference the furthest. Uses that go beyond the limits of the conventional language, such as changing words in terms of sound, form or spelling; deriving new words that are not common; deviating from the current syntax; using words with new and different associations in terms of their meanings are characterised as “linguistic deviation”. Hüseyin Atlansoy, who published his first poem in 1982, utilised the aforementioned deviations to make expansions in the language of poetry, especially in this period. He tries to go beyond the traditional poetic language, partly by breaking grammar, deriving new words, and going beyond spelling. In this article, poetry books of Atlansoy, one of the poets of the 80 Generation, are analysed in terms of linguistic deviations. This attitude of the poet towards language attracts the attention of different researchers. Atlansoy explains the rationale for this attitude with the comment that the limited structure of language obliges the “poet” to the conditions of a physical environment, and therefore he can escape from such an environment by creating a unique linguistic universe. On the other hand, linguistic deviations are grouped in various ways by most researchers. Considering all these and the structure of Atlansoy's poetry, the deviations in this poem are analysed under five headings: spelling, lexical, syntactic, formal and semantic deviations.

Anahtar Kelimeler

Modern Turkish poetry , poetic language , linguistic deviations , 80's Generation , Hüseyin Atlansoy

Hüseyin Atlansoy’un Şiirlerine Dilsel Sapmalar Açısından Bir Bakış

Öz

Şiir dili; metafor, alışılmamış bağdaştırma, söz sanatları gibi kullanımlar bakımından günlük dilden ayrılır. Dilsel sapmalar bu farklılığı en uzağa taşıyan unsurlardandır. Kelimeleri ses, biçim veya imlaları bakımından değiştirme; yaygınlığı olmayan yeni sözcükler türetme; söz diziminde cari olanın dışına çıkma; kelimeleri manaları yönünden yeni ve farklı bağdaştırmalarla kullanma gibi ölçünlü dilin sınırlarını aşan kullanımlar, “dilsel sapma” biçiminde nitelendirilir. İlk şiirini 1982’de yayımlayan Hüseyin Atlansoy, özellikle bu dönemde şiir dilinde açılımlar yapabilmek için sözü edilen sapmalardan yararlanır. Kısmen grameri bozma, yeni kelimeler türetme, imla dışına çıkma gibi yöntemlerle verili şiir dilinin ötesine geçmeye çalışır. Bu makalede 80 Kuşağı şairlerinden Atlansoy’un şiir kitapları dilsel sapmalar açısından ele alınmaktadır. Şairin dil konusundaki bu tavrı farklı araştırmacıların da dikkatini çeker. Atlansoy, dilin sınırlı yapısının “şairi” fiziki bir ortamın şartlarına mecbur bıraktığı, bu nedenle de böyle bir ortamdan kendine özgü bir dilsel evren yaratarak sıyrılabileceği yorumuyla bu tutumun gerekçesini açıklar. Öte yandan dilsel sapmalar, çoğu araştırmacı tarafından çeşitli şekillerde gruplandırılır. Tüm bunlar ve Atlansoy şiirinin yapısı göz önüne alınarak bu şiirdeki sapmalar; yazım, sözcük, sözdizimi, biçim ve anlam sapmaları şeklinde beş başlıkta ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Modern Türk şiiri , şiir dili , dilsel sapmalar , 80 Kuşağı

Kaynakça

• Aksan, D. (2006). Şiir dili ve Türk şiir dili. (6. baskı). Engin Yayınevi.
• Arslanbenzer, H. (2012). Neo-epik şiir. (1. baskı). Okur Kitaplığı.
• Atlansoy, H. (1997). Poetika. İpek Dili Dergisi, 10, 2.
• Atlansoy, H. (2016). Yüzümdeki eşik. (1. baskı). Hece Yayınları.
• Atlansoy, H. (2018). Ya sinek sekiz ya buhurumeryem (2. baskı). Hece Yayınları.
• Atlansoy, H. (2024a). Açık kaplan haykırışı. (1. baskı). Ketebe Yayınları.
• Atlansoy, H. (2024b). Yoksullar gitti. (1. baskı). Ketebe Yayınları.
• Çalışkan, F. (2007). Hüseyin Atlansoy şiiri. Dergâh Dergisi, 18 (204), 9.
• Çınar, S. (2024). 80 Kuşağı içerisinde özgün bir şair: Hüseyin Atlansoy. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (39), 404-428. DOI: 10.29000/rumelide.1470142.
• Çobanoğlu, Ş. (2018). Modern şiir dilinde sapmalar. (1. baskı). Hece Yayınları.
• Duman, A. (2015). Yağmurlu bakış: Hüseyin Atlansoy şiiri üzerine bir yorum denemesi. (1. baskı). Mevsimler Kitap.
• Geçgel, H. (2004). İkinci yeni şiirinde sapmalar. Uluslararası IV. Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Güney, Z. (2022). Hüseyin Atlansoy’un intihar ilacı kitabındaki dilsel sapmalar. International Journal of Filologia, 7, 186-203. https://doi.org/10.51540/ijof.1108499.
• Harmancı. A. (2013). Cemal Süreya şiirinde dil sapmaları. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (4), 909-918.
• Karaca, A. (2010). İkinci Yeni’nin poetikası. (2. baskı). Hece Yayınları.
• Karaca, A. (2023). Cumhuriyet dönemi Türk şiirinde büyük bir sapma: ikinci yeni. Türk Dili Dergisi, 125 (862), 269-284.
• Kul, E. (2008). Şiir dilinde sapmalar ve bir uygulama. Humanities Sciences, 3(3), 373-389.
• Özünlü, Ü. (1982). Şiir dilinde sapmalar. Türk Dili Dergisi, 45 (368), 77-85.