AHMET REMZİ AKYÜREK’İN GÜLZÂR-I AŞK İSİMLİ TERCÜMESİ

Yıl 2020, Sayı: 4, 19 - 40, 30.12.2020

Mehmet Altunmeral

Öz

Mevlevîlik asırlarca kültür dünyamıza katkıda bulunmuş bir tasavvufî yoldur. Mevlevîhânelerden yetişen şâir, hattat, hâfız, mesnevîhân, semâzen ve musikîşinâslar kültür coğrafyamıza sayısız eserler kazandırmıştır. Ahmet Remzi Akyürek de son dönemde yetişmiş önemli Mevlevîlerden biridir. 1872 senesinde Kayseri’de dünyaya gelmiştir. Seyyid Süleyman Ataullâh Efendi’nin oğludur. Yenikapı Mevlevîhânesi şeyhi Celâleddîn Efendi’ye intisap eden Akyürek; Kütahya, Kastamonu ve Halep Mevlevîhânelerinde görev yapmıştır. 6 Kasım 1944’te Kayseri’de vefât etmiştir. Arapça ve Farsçayı iyi derecede bilen, şiirler kaleme alan ve kütüphânelerde hem görev yapan hem kitaplarla meşgul olan Remzi Akyürek, birçok eser kaleme almıştır. Bazıları şunlardır: Manzûm Kavâid-i Fârisî, Tuhfetü’s-Sâimîn, Âyine-i Seyyid-i Sırdân, Târihçe-i Aktâb, Tuhfe-i Remzî, Miftâhü’l-Kütüb ve Esâmî-i Müellifîn Fihristi, Üslûb-ı Mergûb.
Çalışmamızın konusunu Gülzâr-ı Aşk isimli eser oluşturmaktadır. Eser, Vâhidî isimli bir şairin Farsça olarak kaleme aldığı Risâle-i Gül ü Bülbül’ün tercümesidir. Vâhidî eseri 1520 senesinde dönemin sultanına sunmuş ve Ahmet Remzi 1897’de tercümesini tamamlamıştır. 27 sayfa tutarındaki Gülzâr-ı Aşk, 1918’de İstanbul’da basılmıştır. Tercüme, konu bakımından gül ü bülbül, bülbülnâme gibi eserlerle paralellik göstermektedir. Bülbülün güle aşkını arz etmesi, kuşların bülbülü Hazret-i Süleyman’a şikâyet etmeleri, Süleyman Peygamberin bülbül çağırtıp onu dinlemesi ve bülbülün gül ile vuslata ermesi eserin ana başlıkları olarak karşımıza çıkmaktadır. Makalede eserin muhtasar bir incelemesine ve çeviri metnine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Remzi Akyürek, Gülzâr-ı Aşk, Gül ü Bülbül, Bülbül-nâme, Vâhidî

Kaynakça

• CANIM, Rıdvan (2000). Latîfî Tezkiretü’ş-Şuarâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ (İnceleme-Metin), AKM Yayınları, Ankara.
• HAKSEVER, Ahmet Cahit (2002). Son Dönem Osmanlı Mevlevilerinden Ahmet Remzi Akyürek, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• İNAL, İbnüelmin Mahmud Kemal (1999). Son Asır Türk Şâirleri, (Hazırlayan İbrahim Baştuğ), AKM Yayınları, Ankara.
• İSEN Mustafa (1994), Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı, AKM Yayınları, Ankara.
• MAZIOĞLU, Hasibe (1989). “Ahmet Remzi Akyürek”, DİA. C. 2.
• REMZÎ, Ahmet (1337). Gülzâr-ı Aşk, Dersaâdet Evkâf-ı İslâmiye Matbaası, Ankara.
• Vâhidî (1564). Risâle-i Gül ü Bülbül, Kayseri Raşid Efendi Kütüphanesi, No: 582/2.
• VASSÂF, Hüseyin (2015). Sefîne-i Evliyâ, C. 5, (Hazırlayanlar Mehmet Akkuş-Ali Yılmaz), Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• ZAVOTÇU, Gencay (2002). “Türk Edebiyatı’nda Gül ve Bülbül”, Türkler, C. 5. Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.