A CLOSE READING ATTEMPT: HALİT ZİYA UŞAKLIGİL'S THE STORY OF THE "END OF A BEGINNING"

Yıl 2021, Sayı: 5, 141 - 154, 30.06.2021

Mustafa Okçul

https://doi.org/10.51540/ijof.939979

Öz

This study includes the data obtained as a result of the close reading technique, which is the basic principle of the New Criticism theory, in the story of Halit Ziya Uşaklıgil's "End of a Beginning". The New Criticism theory is a formalist approach that emerged in the 1930s and dominated world literary criticism in the mid-20th century. The theory is also known as Anglo-American theory in America.
New Criticism with a work-oriented approach; It emphasizes close reading to discover how literary text functions as a self-contained, self-referential aesthetic object. Work according to the close reading technique; It should be interpreted without referring to the social / historical facts of the period in which it was written, the biography / psychology of the author, and the reaction of the reader to the work. The story of Halit Ziya Uşaklıgil, "The End of a Beginning", which is viewed within the framework of these principles; The biography of the author was analyzed without reference to the literary, social and political aspects of the period in which it was written. In the work in question, the mission and life styles of the story persons, the objects they use, their emotions, reactions and relationships are handled with a human sensitivity. “The End of a Beginning” work is based on the clash of the dreams of a girl, who is the main hero, in her real life. Words and meanings that evoke negativity in the text based on the themes of deprivation, poverty, compassion; It is compatible with the literary understanding of Halit Ziya Uşaklıgil.

Anahtar Kelimeler

Close Reading, Uşaklıgil, Story

BİR YAKIN OKUMA DENEMESİ: HALİT ZİYA UŞAKLIGİL’İN “BİR BAŞLANGICIN SONU” HİKÂYESİ

Öz

Bu çalışma, Halit Ziya Uşaklıgil’in “Bir Başlangıcın Sonu” hikâyesinde, Yeni Eleştiri kuramının temel ilkesi olan yakın okuma tekniği neticesinde elde edilen verileri içerir. Yeni Eleştiri kuramı, 1930’lu yıllarda ortaya çıkan ve 20. yüzyılın ortalarında dünya edebiyat eleştirisine hâkim olan biçimci bir yaklaşımdır. Kuram, Amerika’da Anglo-Amerikan kuramı olarak da bilinir.
Eser odaklı hareket eden Yeni Eleştiri; edebî metnin kendi kendine yeten, kendini referans alan bir estetik nesne olarak nasıl işlediğini keşfetmek için yakın okumayı vurgular. Yakın okuma tekniğine göre eser; yazıldığı dönemin toplumsal / tarihsel olgularına, yazarın biyografisine / psikolojine, okurun eser karşısındaki tepkisine başvurulmadan yorumlanmalıdır. Bu ilkeler çerçevesinde bakılan Halit Ziya Uşaklıgil’in “Bir Başlangıcın Sonu” hikâyesi; yazarın biyografisine, yazıldığı döneminin edebî, sosyal ve politik yönlerine başvurulmadan tahlil edildi. Söz konusu eserde, hikâye kişilerinin misyonu ile yaşantı şekilleri, kullandıkları nesneler, duygulanmaları, tepkileri, ilişkileri insani bir hassasiyet eşliğinde işlenir. “Bir Başlangıcın Sonu” eseri, ana kahraman pozisyonundaki kız çocuğunun gerçek hayatındaki yoksunluk ile hayallerinin çatışmasına dayanır. Metinde yoksunluk, yoksulluk, merhamet temalarına bağlı olumsuzluk çağrıştıran kelime, anlam birlikleri; Halit Ziya Uşaklıgil’in edebî anlayışı ile uyumluluk gösterir.

Anahtar Kelimeler

Yakın Okuma, Uşaklıgil, Hikâye

Kaynakça

• Eagleton, T. (2014). Edebiyat Kuramı (Çev. Tuncay Birkan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Leitch, V. B. (2001). American Literary Criticism since 1930s. UK, London: Routledge.
• Moran, B. (2017). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Rifat, M. (2008). Yaklaşımlarıyla Eleştiri Kuramcıları. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Ryan, M. (2013). Eleştiriye Giriş. Ankara: De Ki Basım Yayın.
• Uşaklıgil, H. (1986). “Bir Başlangıcın Sonu”. Aşka Dair. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Ünal, H. (2003). “Yeni Eleştiri”. Hece Eleştiri Özel Sayısı. 77-78-79, 283-292.
• Zariç, M. (2014). Yeni Eleştiri Kuramından Akademik Eleştiri Yöntemine. International Journal of Languages Education and Teaching, 3, 99-121.