HÜDÂYÎ EFENDİ KOLEKSİYONUNDA 1313 NUMARA İLE KAYITLI MECMÛ’A-İ EŞ’ÂR’IN MESTAP’A GÖRE TASNİFİ

Yıl 2021, Sayı: 5, 155 - 211, 30.06.2021

Neslihan Dokumacı

https://doi.org/10.51540/ijof.940974

Cited By: 1

Öz

Mecmûalar, klâsik Türk edebiyatımıza özellikle şiir alanında önemli katkılar sağlayan yardımcı kaynaklardandır. İçerdikleri manzum ve mensur metinler itibariyle yazıya geçirildikleri dönem için bir bilgi kaynağı durumunda olan mecmûalar, aynı zamanda belli bir dönemin ve şahsiyetin edebî estetik zevkini de yansıtan eserler olma özelliğini gösterir. Kültür ve edebiyat tarihi bakımından da önem arz eden mecmûaların ilmî neşirlerinin yapılması bu açıdan önemlidir.
Bu çalışmada, Hacı Selim Ağa Yazma Eser Kütüphanesi Hüdâyî Efendi Koleksiyonunda 1313 numarada kayıtlı Mecmû’a-i Eş’âr (İnceleme-Metin) incelenmiştir. Mecmûada 57 şairin 100 manzumesi yer almaktadır. Söz konusu çalışmada öncelikle mecmûanın fiziksel özellikleri değerlendirilmiş ve eserdeki şiirler; nazım türü, nazım şekli, şair ve bend/beyit sayısı açısından değerlendirilmiştir. Her tablonun altındaki dipnotta şiirlerle ilgili bilgilere yer verilmiştir. Şiirlerin geçtiği divan, mesnevî gibi eserler yeni yazıya aktarılmışsa o eserlere de ulaşılmış ve tespit edilebilen şiirlerin sayfa numaraları yine dipnotta belirtilmiştir.
Ayrıca mecmûada fevâid olarak bilinen günlük ve dini bilgiler vb. öğretici düşüncelerin olduğu tespit edilmiştir. Mecmûada bu bilgiler mensur bölümler kısmındaki tabloda gösterilmiştir. Bir şiir mecmûasının incelenmesi ve muhteva tablosunun hazırlanması şeklinde yapılan bu çalışmayla, mecmûalar üzerinde yapılan akademik çalışmaların kısa adı MESTAP olan “Mecmûaların Sistematik Tasnifi Projesi”ne katkı sağlanması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Klâsik Türk Edebiyatı, Mecmûa, Hacı Selim Ağa Yazma Eser Kütüphanesi, MESTAP

Kaynakça

• Aydemir, Yaşar, (2001). Şairlerin Edebî Kişiliğinin Tespitinde Mecmûaların Rolü, Türk Kültürü Dergisi, S 464.
• Aydemir, Yaşar, (2007). Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler, Turkish Studies Türkoloji Araştırmaları, Volume 2/3.
• Ak, Coşkun, (1987). Muhibbî Divanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Akyüz, Kenan, (1990). Fuzûlî Divanı, Akçağ Yayınevi, Ankara.
• Aslan, Mehmet, (2007). Mihri Divanı, Amasya Valiliği Kültür Yayınları, Ankara.
• Ayan, Hüseyin, (1981). Cevri Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri ve Divanı’nın Tenkitli Metni, Atatürk Üniversitesi Basımevi, Erzurum.
• Çavuşoğlu, Mehmed, (1979). Amrî Divanı Tenkidli Basım, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Çavuşoğlu, Mehmed, Tanyeri, M. Ali, (1981). Hayretî Divanı Tenkidli Basım, İstanbul.
• Dokumacı, Neslihan, (2017). Hüdâyî Efendi 1313 Numaralı Mecmû’a-i Eş’âr (İnceleme-Metin), Harran Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), Şanlıurfa.
• Erdoğan, Mustafa, (2008). Kabûlî İbrahim Efendi Hayatı, Edebi Kişiliği ve Divanı, Ankara.
• Ersoylu, İ. Halil, (1989). Cem Sultân’ın Türkçe Divanı, TDK Yayınları, Ankara.
• Gıynaş, Kâmil Ali, (2011). Şiir Mecmuaları Hakkında Yapılan Çalışmalar Bibliyografyası, Selçuk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Dergisi, S 25.
• Gürbüz, Mehmet, (2012). Şiir Mecmûaları Üzerine Bir Tasnif Denemesi, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, Turkuaz Yayınları, İstanbul.
• Kaçalin, Mustafa S. (e-kitap). Âhî Divanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Karavelioğlu, Murat Ali, (2014). Şem‘î Divanı (İnceleme – Metin – Tıpkıbasım), Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, İstanbul.
• Kılıç, Atabey, (2012). Mecmûa Tasnifine Dair, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, Turkuaz Yayınları, İstanbul.
• Küçük, Sabahattin, (1994). Bâkî Divanı (Tenkitli Basım), TDK Yayınları, Ankara.
• Köksal, M. Fatih, (2012). Şiir Mecmûalarının Önemi ve Mecmûaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP), Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, Turkuaz Yayınları, İstanbul.
• Mengi, Mine, (2014). Mesîhî Divanı, AKM Yayınları, Ankara.
• Parlatır, İsmail, (2012). Fuzûli Türkçe Divanı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Selçuk, Bahir, (2014). Şiir Mecmualarında Nergisî’nin Türkçe Gazelleri ve Bu Gazeller Üzerine Bir Değerlendirme, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 6, S 12, Diyarbakır.
• Tanyıldız, Ahmet, (2012). Şiir Mecmûalarının Neşri Hakkında, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi -The Journal ofInternational Social Research, C 5, S 21.
• Tarlan, Ali Nihad, (1966). Ahmet Paşa Divanı, Akçağ Yayınevi, Ankara.
• Yavuz, Kemal, Yavuz, Orhan, (2016). Muhibbî Divanı, Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, Ankara.
• Yıldırım, Ali, (1991). İshak Çelebi (Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Divanının Edisyon Kritiği), Yüksek Lisans Tezi, Elâzığ.