GÖZENE KÖYÜ AĞZINDA “OYUN, MEVSİM, YEMEK VE GIDA” İLE İLGİLİ KÜLTÜREL UNSURLARA AİT SÖZ VARLIĞI

Yıl 2021, Sayı: 6, 20 - 27, 30.12.2021

Osman Türk Fatma Koç

https://doi.org/10.51540/ijof.963299

Cited By: 2

Öz

Gözene köyü Malatya’nın Yeşilyurt ilçesine bağlı bir köydür. Gözene köyünün yer şekillerinden dolayı halk, toplu bir şekilde yaşamak zorunda kalmıştır. Köyde yaşayan halkın diğer coğrafî alanlara gitmemesi, kullanılan dilin bozulmamasını sağlamıştır. Dolayısıyla insanlar dış etkilerden uzak kaldığı için geleneklerine ve göreneklerine sadık kalmışlardır. Geçmişten geleceğe aktarılan kültür, saf hâliyle korunmuş ve bu kültürün izleri söz varlığında canlılığını korumuştur. Ağız çalışmalarının araştırılması ve arşivlenmesi, Türk dilinin yazılı belgeleri olarak dilimizin varlığına bir kanıt oluşturacaktır. Dolayısıyla ağız çalışmalarında özgün sözcüklerin tespit edilmesi aynı zamanda kültür aktarımına da katkı sağlamış olacaktır. Çalışmada Doç. Dr. Özlem Demirel Dönmez ve Dr. Fatma Koç’un birlikte hazırladıkları “Malatya İli Yeşilyurt İlçesi Gözene Köyü Ağzı” kitabından yararlanılmış olup kitabın sözlük bölümü kullanılmıştır. Kitabın sözlük bölümünde geleneklere ait sözcükler taranmıştır. Tarama yönteminden sonra bu sözcüklerin sayısı tespit edilmiştir. Daha sonra tespit edilen sözcükler 2 başlık altında kategorize edilmiştir. Bu sözcükler hakkında açıklamalarda bulunulmuş sonuç bölümünde belirli çıkarımlara ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Gözene Köyü, Ağız, Sözcük, Söz Varlığı, Kültürel Unsurlar.

Kaynakça

• Alekseyev, Vassili. (1981), “Domaşnaya Loşad Mongolii”. Arheologiçeskiye, Etnografiçeskiye i Antropologiçeskiye İssledovaniya v Mongolii. Novosibirsk. Arhceologiya Kazahstana, Almatı.
• Caferoglu, Ahmet. (1972). “Türklerde Av Kültürü ve Müessesi”, VII. Türk Tarih Kongresi, Ankara: TTK Yayınları.
• Demirel Dönmez, Özlem ve Koç, Fatma (2019). Malatya İli Yeşilyurt İlçesi Gözene Köyü Ağzı. Ankara: Sonçağ Yayınları.
• Derleme. (1993): Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, C.X, 2.bs., Ankara.
• Divan, (1986). Divanü Lügati’t-Türk, c.I, (Çev: Besim ATALAY). Ankara.
• Ergin, Muharrem. (2013). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Yayınları.
• Gemalmaz, Efrasiyap. (1989). Ağız Bilimi Araştırmaları Üzerine Genellemeler. Türk Kültürü Araştırmaları Halil Fikret Alasya’ya Armagan Ayrı Basım (149.-159. Sayfalar). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Gökçe, Hüseyin. (2019). Bursa Dağ Yöresinden (Keles ve Orhaneli İlçelerinden) Derleme Sözlüğüne Katkılar, ed. Hatice Şahin, Bursa: Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dergisi, C.20, S. 36, ss.79-100.
• Gülensoy, Tuncer. (2007). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözlüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Katı, Yasemin, (2020). Malatya Geleneksel Çocuk Oyunları ve Çocuk Gelişiminde Oyunun Rolü, Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi cilt 8 sayı. 22, 309-338.
• Korkmaz, Zeynep. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Özdemir, Nebi. (2006). Türk Çocuk Oyunları I-II. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Öztürk, Rıdvan. (2003). Fiziksel Tanımlama, Milli Folklor, 12 /57, 92-95.
• Sümbüllü, Yusuf Ziya ve Altınışık, M. Emin. (2016). Geleneksel Çocuk Oyunlarının Değerler Eğitimi Açısından Önemi, Erzurum Teknik Üniv, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, I/2, Sayfa: 73-85.
• Topaloğlu, Ahmet. (1989). Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş. Yayınları.
• Türk, Osman. (2017). Türkçe Öğretmenlerinin Konuşma İlgileri Ve Sınıf İçinde Kullandıkları Konuşma Dili Üzerine Bir Araştırma. Turkish studies, 12(6), 783-798.
• Türk, Osman. (2020). Kültürel Miras Olarak Hayvanların Atasözlerimize Kattıkları Anlam Üzerine Bir Değerlendirme. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 11 (44), (320-334).