Structure and Theme in Hasan Ali Toptas’ Novel “Kayıp Hayaller Kitabı

Yıl 2023, Sayı: 9, 15 - 33, 30.06.2023

Fatih Uyar

https://doi.org/10.51540/ijof.1309443

Öz

Hasan Ali Toptaş considers reading and writing at the center of existential understanding and making sense of life, and employs his narratives as a tool of individual introspection and awareness of his own existence in the world. Turning each work into a new experience, he attempts to walk through the lines of human beings’ limits, illimitablenesses, and possibilities. His pursuit of the literary and eternal leads him to weave different dimensions of reality into the fictional realm by creating distance from the daily updates of contemporary life. Perceiving life, existence, events, and conditions as a whole within his writing, Toptaş seeks to interpret the era he lives in, establishing an unwavering connection with his works.
Toptaş adopts a narrative approach that emphasizes concealment rather than straightforward narration. In his novel “Kayıp Hayaller Kitabı” (The Book of Lost Dreams), he delves into the lives of individuals residing in a town, grappling with a sense of incompleteness resulting from their unfulfilled dreams. The novel, spanning thirteen chapter, brings readers to a world where the characters are trapped in despair and meaningless with a particular focus on the protagonist. The protagonist, who grew up in a loveless and uncommunicative family, serves as the focal point by which these narratives unfold. Within the stifling atmosphere of the countryside, the characters resign to their predetermined fates, succumbing to a pervasive sense of purposelessness and powerlessness. Unable to find quiet in their homes, which have become sources of distress and exhaustion with a sense of unsafety, they isolate themselves from their environments and seek refuge in escapism.
This study critically examines the structure and themes of “Kayıp Hayaller Kitabı” exploring the dissolution of boundaries between reality and dreams within a cyclical narrative. Central motifs of loneliness, lovelessness, lack of communication, and hopelessness will be analyzed and discussed.

Anahtar Kelimeler

Hasan Ali Toptaş, countryside, home, lovelessness, loneliness, lack of communication, escapism.

HASAN ALİ TOPTAŞ’IN KAYIP HAYALLER KİTABI ROMANINDA YAPI VE TEMA

Öz

Okumayı ve yazmayı varoluşu anlamlandırmanın ve hayatı anlamlı kılmanın merkezine alan Hasan Ali Toptaş, kaleme aldığı anlatıları bireysel sorgulamalarının, dünyada yaşayışının farkındalık aracına dönüştürür. Her eserini yeni bir deneyime dönüştüren yazar insanın sınırlarına, sınırsızlıklarına, olabilirliklerine dokunmaya çalışır. Metinlerinde edebî ve ebedî olanın peşinde olan sanatkâr günübirlik akan güncelle arasına mesafeler koyarak gerçekliğin farklı yönlerini kurgusal düzleme taşımanın endişesi içerisindedir. Hayatı, yaşamı, olayları ve durumları yazı ile bütünleşik bir düzlemde algılayan Toptaş, metinleri ile kurduğu sarsılmaz bağ sayesinde yaşadığı çağı yorumlamaya çalışır.
Anlatma değil saklama üzerine metinlerini kurgulayan Hasan Ali Toptaş Kayıp Hayaller Kitabı’nda bir kasabada hayallerini gerçekleştiremeyerek yarım kalmışlık duygusu içerisinde yaşayan insanların hayat hikayesini anlatır. On üç bölümden oluşan eserde sevgisizlik ve iletişimsizliğin hâkim olduğu bir evde çocukluğunu geçiren başkişi merkezinde umutsuzluğa ve anlamsızlığa sürüklenen karakterlerin dünyaları metin düzlemine taşınır. Taşranın yeknesak atmosferi nedeniyle labirentleşen kasabada anlatı kişileri anlamsızlık ve güçsüzlük duygusuna kapılarak kaderlerine razı gelirler. Güvenli bir barınak olma özelliğinden uzak, sıkıntının ve tükenişin mekânına dönüşen evlerinde huzur bulamayan kurgu karakterleri bulundukları ortamdan soyutlanarak kaçışa yönelirler.
Bu çalışmada düş ile gerçeklik arasında sınırların ortadan kalktığı olayların sarmal bir düzlemde ilerlediği, yalnızlık, sevgisizlik, iletişimsizlik, umutsuzluk izlekleri merkezinde kurgulanan Kayıp Hayaller Kitabı yapı ve tema bakımından tahlil edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Hasan Ali Toptaş, taşra, ev, sevgisizlik, yalnızlık, iletişimsizlik, kaçış.

Kaynakça

• Alver, K. (2010). Taşranın halleri ve öykü. Heceöykü Dergisi, 41, 79-81.
• Aktaş, Ş. (1984). Roman sanatı ve roman incelemesine giriş. Birlik Yayınları.
• Bachelard, G. (1996). Mekânın poetikası. (A. Derman, Çev.). Kesit Yayınları.
• Bergen, L. (2016). Kenti durduran şehir. MGV Yayınları.
• Bora, T. (2005). Taşralaşan ve taşrasını kaybeden Türkiye. Bora T. (Ed.). Taşraya bakmak. İletişim Yayınları.
• Borgna, E. (2014). Melankoli. (M. M. Çilingiroğlu, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Borgna, E. (2015). Bekleyiş ve umut. (M. M. Çilingiroğlu, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Borgna, E. (2018). Ruhun yalnızlığı. (M. M. Çilingiroğlu, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Bourneur, R. ve Quellet, R.(1989). Roman dünyası ve incelenmesi. (H. Gümüş, Çev.). Kültür Bakanlığı Yayınları. Cevizci A. (2005). Paradigma felsefe sözlüğü. Paradigma Yayınları.
• Civalıoğlu-Sevindik, B. (2021). Hasan Ali Toptaş'ın eserlerinin incelenmesi: yapı-tema. [Doktora Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Denizer, N. (2019). İletişim çağındaki iletişimsizlik problemine ilâhî bir çözüm: Kur'ân'da iletişim ilkeleri ve konuşma adabı. 5. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi. Bandırma. UBAK: Asos Yayınları: 288-299.
• Eliuz, Ü ve Uyar, F. (2018). Varoluşsal çıkışın engeli: Hasan Ali Toptaş’ın sonsuzluğa nokta romanında baba.
• Argunşah H. (Ed.).Sessizliğin gölgesinde Hasan Ali Toptaş kitabı içinde. Kesit Yayınları.
• Ertürk, M. (1997). Havz-ı kevser maddesi. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C.16, ss.546-549). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Forster, EM. (2001). Roman sanatı. (Ü. Aytür,Çev.). Adam Yayınları.
• Frankl, V. (2015). İnsanın anlam arayışı. Okyanus Yayınları.
• Fromm, E. (1996). Sağlıklı toplum. (Y. Salman ve Z. Tanrısever, Çev.) Payel Yayınları.
• Göka, E. (2020).Yalnızlık ve umut. Kapı Yayınları.
• Gruen, A. (2012). Empatinin yitimi-kayıtsızlık politikası üzerine. (İ. İga, Çev.). Çitlembik Yayınları.
• Günay, Ç. (2010). Hasan Ali Toptaş'ın romanlarında iktidar ve gölgesiz erkek. içinde s. 204.: Varlık M. (Ed.). Efendime söyleyeyim. İletişim Yayınları. (Söyleşi tarihi: 2010).
• Gürbilek, N. (2005). Yer değiştiren gölge. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kierkegaard, S. (2017). Ölümcül hastalık umutsuzluk. (M. M. Yakupoğlu, Çev.). (8. Baskı). Doğu Batı Yayınları.
• Korkmaz, R. (2015). Romanda dramatik aksiyonu sağlayan değerlerin görüntü seviyeleri üzerine bazı öneriler içinde (s.100-114). Yazınsal okumalar. Kesit Yayınları.
• Korkmaz, R. (2018). Sabahattin Ali’nin romanlarında karakterler/ kişiler dünyası. İçinde. Romanda kişiler dünyası. Akçağ Yayınları.
• Stevick, P. (2004). Roman teorisi. (S. Kantarcıoğlu Çev.). Akçağ Yayınları.
• Talaslı, G. (2017). Grinin ara sokakları. içinde (s. 48-55). M. Varlık (Ed.). Başlarken yalnızsın, bitirdiğinde daha da yalnız, Hasan Ali Toptaş. Everest Yayınları. (Söyleşi tarihi: 1997).
• Tekin M. (2010). Roman sanatı, romanın unsurları. Ötüken Neşriyat.