Ders Kitaplarında Kullanılan Görsellerin Yapılandırmacı Öğrenme Yaklaşıma Göre Öğrenmeye Katkısına Yönelik Öğretmen Görüşleri

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 57 - 69, 22.06.2018

Selda Kayak

Öz

Ders kitaplarındaki görsellerin benimsenen yapılandırmacı öğrenme yaklaşıma uygun olarak kullanılması ve öğrenmeye katkı sağlaması beklenmektedir. Bu araştırmanın amacı, İlköğretim Fen ve Teknoloji ders kitabı örneği üzerinden, ders kitabında kullanılan görsellerin yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına göre öğrenmeye katkısı hakkında öğretmen görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmanın örneklemini farklı illerde devlet okullarında çalışan 111 Fen ve Teknoloji öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada, araştırmacı tarafından geliştirilen, geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları tamamlanmış bir ölçek kullanılmıştır. Elde edilen verilerin ortalama ve standart sapmaları hesaplanmış ayrıca frekans analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda genel olarak öğretmenlerin ders kitaplarındaki görsellerin yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına uygunluğu hakkında olumlu görüşe sahip oldukları görülmektedir. Ancak,kullanılan görsellerin yaratıcı ve eleştirel düşünmeye teşvik edici olmadığı, yerine göre kavram/zihin haritası kullanılmadığı ortaya çıkmıştır. Ders kitaplarında örgütlemeye ve özetlemeye yönelik kavram/zihin haritalarına yer verilmeli ve kullanım için nitelikli görseller seçilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Ders kitabı, öğretmen görüşü, görsellerin öğrenmeye katkısı

Teacher’s Views About the Visuals’ are being used in Coursebooks Contribution on Learning According to Constructivist Learning Approach

Öz

The visuals in course books should contribute to learning in an appropriate
way according to constructivist approach in order to increase the success.
The aim of this study is to determine the teacher’s views about the visuals’
contribution in learning which are used in course books according to
constructivist approach. Survey research model was used as a research
method. Participants were 111 Science and Technology teachers working in
different provinces in Turkey. Survey which was developed by the researcher
was used and its reliability and validity analyses were completed. Mean and
standard deviation values of the data were examined. In addition, frequency
analyses were performed. According to the results, teacher’s views about the
visuals’ contribution in learning according to constructivist learning
approach were positive. However, the visuals were not initiative for creative
and critical thinking skills. Concept maps and mind maps were not used in
course books. Well-qualified visuals should be used in the course books.
Concept maps and mind maps should be used in course books in order to
contribute to the organization and summarization. 

Anahtar Kelimeler

Coursebook, Teachers' opinion, Contribution of visuals to learning

Kaynakça

• Atıcı, T., Samancı, N. K. ve Özel, Ç. A. (2007). İlköğretim Fen Bilgisi Ders Kitaplarının Biyoloji Konuları Yönünden Eleştirel Olarak İncelenmesi ve Öğretmen Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (1). Ceyhan, E. ve Yiğit, B. (2004). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Anı Yayıncılık, Ankara. Duman, B. (2007). Eğitimde Çağdaş Yaklaşımlar. Öğretim İlke ve Yöntemleri (Ed.: Ocak G.). Pegema Yayıncılık, Ankara. Gök, F. (2003). Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Ders Kitaplarında İnsan Hakları Tarama Sonuçları. Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul. Güneş, F. (2002). Ders Kitaplarının İncelenmesi. Ocak Yayınları, Ankara. Güneş, F. (2007). Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. Kırbaş, A., Orhan, S. ve Topal, Y. (2012). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarındaki Görsel Öğelere Öğretmen Görüşlerinden Hareketle Eleştirel Bir Bakış. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(4). Küçükahmet, L. (2003). Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. Özkan, R. (2010). Türk Eğitim Sisteminde Himayeci Değerler: İlköğretim Ders Kitapları Örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1). Alpan, G. B. (2004). Ders Kitaplarındaki Grafik Tasarımın Öğrenci Başarısına ve Derse İlişkin Tutumlarına Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara. Mazlum, Ö. ve Mazlum, F.S. (2016). İlköğretim 4. Sınıf Ders Kitaplarının Görsel Tasarımına Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Sanat Eğitimi Dergisi, 4 (1). 68 International Journal of Field Education, 4 (1), 57-69. Özkan, R. ve Tutkun, S. B. (2014). İlköğretim Sosyal Alan Ders Kitaplarının Görsel Boyut ve İçerik Tutarlılığı Açısından İncelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, (24). Şahin, M. (2012). Ders Kitaplarının Mesaj Tasarımı İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13 (3). Şahin, M. (2014). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Görsel Tasarım İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (1). Taş, A. M. (2007). Yeni Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17. Ulusoy, K. (2008). Sosyal Bilgilerde Ders Kitapları. Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi (Ed.: Tay, B. ve Öcal, A.). Pegema Yayıncılık, Ankara. Uzuner, S., Aktaş, E. ve Albayrak, L. (2010). Türkçe 6, 7 ve 8. Sınıf Ders Kitaplarının Görseller (İllüstrasyonlar) Açısından Değerlendirilmesi. TÜBAR , XXVII, Bahar. Yalın, H.İ. (1996). Ders Kitapları Tasarımı. Milli Eğitim Dergisi, 132. Yurdakul, B. (2007). Yapılandırmacılık. Eğitimde Yeni Yönelimler (Ed. : Ozcan Demirel). Pegema Yayıncılık, Ankara.