Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Yer Alan Bilim Tarihi Konularına Yönelik Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 111 - 127, 31.12.2018

Murat Tarhan Ebrar Şeyma Altun

https://doi.org/10.32570/ijofe.485218

Cited By: 2

Öz

Eğitim sistemindeki müfredatlar bireylere örnek olabilecek öncü
kişilerin çalışma disiplinlerinin sınırlı olması sorunuyla karşı karşıyadır.
Bireylerin geçmişe yönelik merakları gelecek adına bir şeyler yapabilme
gayretini arttırabilmektedir. Bilimsel gelişmenin en önemli unsurlarından birsi
olan motivasyonun bireylere kazandırılmasında kendi kültürel değerlerimizi
yansıtan bilim insanlarının hayatlarının ve buluşlarının aktarılmasının önemli
bir materyal olduğu düşünülmektedir. Bilim insanlarının hayatları ve
çalışmalarının sosyal bilgiler dersinde öğretilmesi öğrencilerin bilim ile
ilgili konulara ilgi duyması açısından değerli bir konumdadır. Özellikle
bireylerin kendi tarihleri içerisinde yer alan bilim insanlarının onların bilme
ve üretmeye yönelik düşüncelerinde olumlu yansımalarının olacağı düşüncesinden
yola çıkarak bu çalışma oluşturulmuş ve ders kitaplarında bilim tarihi konuları
ele alınmış ve değerlendirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi tercih
edilmiştir. Verilerin toplanmasında doküman inceleme formu kullanılmış,
verilerin analiz edilmesinde ise betimsel analiz ve içerik analizinden
yararlanılmıştır.

Ders kitaplarında bilim tarihi konuları ağırlıklı olarak bilim
insanları üzerinden işlenmiş ve bu sayede bireylerin kendi sorunlarına çözümler
üretebilen, toplumun ihtiyaçları konusunda öneriler getirebilen bireylerin
yetiştirilmesi amaçlanmıştır.  Bilim
tarihi konularının ders kitaplarında yer almasındaki en önemli amaç merak eden,
çalışmayı bir düzen haline getiren, ülkesinin bilimsel anlamdaki ihtiyaçları
doğrultusunda çıkarımlar yapan ve onu hep iyiye taşımak için bilinçli ve azimli
bireylerin yetiştirilmesi olmuştur. Bu kazanımın elde edilmesinde bilim
insanları rol model olarak kullanılmıştır.   

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler Eğitimi, Ders Kitabı, Bilim Tarihi, Bilim İnsanları.

An Evaluation of the History of Science in Social Studies Textbooks

Öz

Curricula in the education system faces the problem of limited working disciplines of pioneers who can set an example for individuals. Individuals' curiosity towards the past can increase their efforts to do something for the future. It is thought that transferring the lifes and inventions of the scientists reflecting our own cultural values to the individuals who are the most important elements of scientific development is an important material. Teaching the lifes and studies of scientists in social studies lesson is in a valuable position in terms of students' interest in science-related subjects. This study has been formed by considering the fact that scientists will have positive reflections on the thoughts of other scientists in their own history and their thoughts about producing and the history of science in the textbooks have been discussed and evaluated. Qualitative research method was preferred in the study. Document analysis form was used for data collection and descriptive analysis and content analysis were used to analyze obtained data.

In the textbooks, the history of science is mainly focused on scientists, and it is aimed to educate individuals who can produce solutions to their own problems and to make suggestions about the needs of society. The most important aim in taking the history of science in the textbooks is to educate individuals who are curious, make a study order, make inferences according to the scientific needs of his country and raise conscious and determined individuals. Scientists have been used as role models to achieve this gain.

Anahtar Kelimeler

Social Studies Education, Textbook, History of Science, Scientists

Kaynakça

• Ata, B. (2015). Bilim Teknoloji ve Sosyal Değişme. Ankara: Pegem Akademi, Ön Söz.Barr, R. Barth, J. Shermis, S. (2013). Sosyal Bilgilerin Doğası. Ankara: Pegem Akademi.Cavitt, M. E. (2006). A Content Analysis of Doctoral Research İn Beginning Band Education, 1958-2004. Journal of Band Research, 42(1).Doğan, N., Çakıroğlu, J., Çavuş, S., Bilican, K. ve Arslan, O. (2011). Öğretmenlerin Bilimin Doğası Hakkındaki Görüşlerinin Geliştirilmesi: Hizmetçi Eğitim Programının Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.40.Fazlıoğlu, İ. (2004) “İki Ucu Müphem Bir Köprü: ‘Bilim’ ile ‘Tarih’ ya da ‘Bilim Tarihi’”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Türk Bilim Tarihi, c. II, S. 2.Jarrett, O. (2017). Çocuğun Dünyasında Bilim. Ankara: Tübitak Yayınları, Yayın No: 11Köseoğlu, F., Tümay, H. ve Budak, E. (2008). Bilimin Doğası Hakkında Paradigma Değişimleri ve Öğretimi ile İlgili Yeni Anlayışlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2).Ocak, A.Y. (2006) “Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Türk Felsefe-Bilim Tarihine Önsöz", Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.Sezgin, F. (2017). Bilim Tarihi Sohbetleri. İstanbul: Timaş Yayınları,Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.