SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ KİTAP OKUMA ALIŞKANLIĞINA YÖNELİK TUTUMLARI

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 133 - 151, 29.12.2019

Emine Karasu Avci Melike Faiz

https://doi.org/10.32570/ijofe.641873

Cited By: 1

Öz

Okuma herkesin geniş bir bilgiye erişmesinde, düşünce ve duyarlılık geliştirmesinde, toplumla sosyal ilişkiler geliştirmesinde önemli bir araçtır. Çağdaş olmanın en önemli koşullarından biri okuma alışkanlığıdır. Çağdaş, yaratıcı, yapıcı ve özgür düşünceye sahip, üretken, eleştirel bakan bireylerden oluşan bir toplum olmak okuma alışkanlığı aşılanmış bireylerle mümkündür. Eğitim sürecinde olan her insana öğretilmesi ya da kazandırılması gereken en önemli özelliklerden birisi de etkili okuma alışkanlığının kazandırılmasıdır. Bireyin kendisini, çevresini ve dünyayı anlaması ve algılaması için okuma alışkanlığını kazanmış olması önemlidir. Öğretmen adayları kitap okuma alışkanlığının geliştirilmesi açısından önemli bir kitle olarak görülmektedir. Çünkü kendisi okuma alışkanlığı geliştiren öğretmen adayları kendi öğrencilerine de okuma alışkanlığı kazandıracaktır.  Bu çalışmada amaçlanan geleceğin öğretmenleri olacak olan Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının okuma alışkanlığını tespit etmektir. Bunu tespit etmek için ise Susar Kırmızı (2012) tarafından geliştirilen “Öğretmen Adaylarının Kitap Okuma Alışkanlığına Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılacaktır. Araştırma nicel araştırma desenlerinden biri olan tarama modeliyle yapılmıştır. Öğretmen adaylarının cinsiyet, sınıf düzeyi, aylık aile geliri, okul ortalaması ve aylık okunan kitap sayısı değişkenlerine göre okuma alışkanlıkları incelenmiştir. Örneklem birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıf sosyal bilgiler öğretmen adaylarından 229 kişiden oluşmakta ve örnekleme türü uygun örneklem olarak seçilmiştir. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının cinsiyetine göre ölçeğin tüm boyutlarında kız öğrencilerin lehine anlamlı farklılık bulunmuştur.Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığının geliştirilmesine ilişkin tutumlar puanları arasında sınıf düzeyine göre anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Kitap okuma alışkanlığının geliştirilmesine ilişkin tutumlar puanları 1.  ile 3. ve 4. sınıf düzeyindeki öğrenciler arasında 1. sınıf öğrencilerin lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Öğretmen adaylarının gelirine göre tüm boyutlarda anlamlı farklılık en düşük gelire sahip olanların lehine anlamlı farklılığın olduğu görülmüştür. Aylık okunan kitap sayısına göre bütün boyutlarda çok kitap okuyanın lehine anlamlı farklılık bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kitap okuma, alışkanlık, Sosyal Bilgiler, öğretmen adayı

Kaynakça

• Akbabaoğlu, M. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının üst bilişsel okuma stratejileri, okuma motivasyonları ve kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının incelenmesi: Afyonkarahisar ili örneği. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Akın, E. (2015). Türkçe öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 364-373.
• Akkaya, N. ve İşçi, C. (2018). Eğitim fakültesi öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ile yazılı anlatım ders başarısı arasındaki ilişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(2), 1161-1171.
• Akyol, H. (2010). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Arı, E. ve Demir, M. K. (2013). İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 116-128.
• Arslan, A. (2013). Okuma becerisi ile ilgili makalelerde cinsiyet değişkeni. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2 (2) 251-265.
• Arslan, Y., Çelik, Z. ve Çelik, E. (2009). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 113-124.
• Arslantürk, E. (2008). Sınıf Öğretmenlerinin ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Okuma İlgi Ve Alışkanlıklarının Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Aslantürk, E. ve Saracaloğlu, A. S. (2010). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgi ve alışkanlıklarının karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 155–176.
• Batur, Z., Gülveren, H. ve Bek, H. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Uşak Eğitim Fakültesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 32-49.
• Biçer, A. ve Ercan, Z. G. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının okuma alışkanlığı profili (Trakya üniversitesi örneği). Turkish Studies, 11(3), 553-572.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, E. Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
• Çetinkaya Edizer, Z. (2014). Türkçe öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumları ile üst bilişsel okuma stratejilerini kullanım düzeyleri arasındaki ilişki. K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (2), 645-658.
• Çoban, A., İleri, T. ve Temir, M. (2018). Üniversite öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığına betimsel bir bakış: Amasya Üniversitesi örneği. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(19), 50-69.
• Çokluk, Ö. S., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, S. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: Spss ve lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dawson B. ve Trapp R. G. (2001). Probability & related topics for making inferences about data. Dawson B. ve Trapp R. G.(Eds.) Basic&Clinical Biostatistics. in (69-72) 3rd Edition, Lange medical Books/McGraw-Hill Medical Publishing Division.
• Dedeoğlu, H. ve Ulusoy, M. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma tutumları. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 1(2), 80-88.
• Deniz, E. (2015). Ortaokul öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 3 (2), 46-64.
• Durmuş, E. ve Baş, K. (2015). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (USBES Özel Sayı II), 1240-1254.
• Durualp, E., Çiçekoğlu, P. ve Durualp, E. (2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin kitap okumaya yönelik tutumlarının internet ve kitap okuma alışkanlıkları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(1), 115-132.
• Gömleksiz, M. N. (2004). Geleceğin öğretmenlerinin kitap okumaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği), Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-21.
• Gündüz, B. (2015). Üniversite 1. Sınıf Öğrencilerinin Kitap Okuma Alışkanlıkları Ve Eleştirel Okuma Becerileri Üzerine Bir Durum Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hopper, R. (2005). What are teenagers reading? Adolescent fiction reading habits and reading choices. Literacy, 39 (3), 113-120.
• Kalyocu, R. (2013). Görsel Sanatlar öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Electronic Journal of Social Sciences, 12(45), 281-289.
• Karadağ, R. (2014). Okuma ilgisi, tutumları ve alışkanlığı konusunda yapılmış çalışmaların lisansüstü tezlere dayalı analizi: YÖK ve proquest veri tabanları örneklemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35 (I), 1-17.
• Koçak, B. Çermik, F. Polat, S. ve Şahin, N. (2016). Öğretmen adaylarının kitap okuma tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(1), 395-411.
• Koçak, B., Kurtlu, Y., Ulaş, H. ve Epçaçan, C. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme düzeyleri ve okumaya yönelik tutumları arasındaki ilişki. EKEV Akademi Dergisi, 61, 211-228.
• Kösem, V. C. (2019). Öğretmen adaylarının kitap okuma tutumları ile eleştirel okumaözyeterlik algıları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Konan, N. (2013). İlköğretim okulu yöneticilerinin okuma alışkanlıkları. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(1), 31-59.
• Kuş, Z. ve Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal Bilgiler ve Türkçe öğretmeni Adaylarının okuma durumları: (İlgi, alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri). Türk Kütüphaneciliği, 24 (1), 11-32.
• Logan, S. ve Johnston, R. (2009). Gender differences in reading ability and attitudes: examining where these differences lie. Journal Research in Reading, 32 (2), 199-214.
• Mete, G. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir araştırma (Malatya ili örneği). Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 43-66.
• Odabaş, H., Odabaş, Z. Y. ve Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: ankara üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465.
• Okay, H. H., Çakırer, H. S. ve Kurtaslan Z. (2015) Müzik öğretmeni adaylarının kitap okumaya dönük tutumlarının performans derslerine ilişkin etkileri. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 4 (15), 73-86.
• Özbay, M., Bağcı, H. ve Uyar, Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), 117-136.
• Özdemir, O., Özdemir, M. ve Kaya, B. (2015). Öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 219-233.
• Özkaya, P. G. ve Çetin, D. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlıkları ve kütüphane kullanımlarına ilişkin bir inceleme. Muğla Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-11.
• Saracaloğlu, A. S., Bozkurt, N. ve Serin, O. (2003). Üniversite öğrencilerinin okuma ilgileri ve okuma alışkanlıklarını etkileyen faktörler. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(12), 149–157.
• Saracaloğlu, A. S., Yenice, N. ve Karasakaloğlu, N. (2009.). Öğretmen adaylarının iletişim ve problem çözme becerileri ile okuma ilgi ve alışkanlıkları arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 187-206.
• Sevmez, H. (2009). Türkçe Öğretmen Adaylarının Okuma Alışkanlığı Ve Kütüphane Kullanımı Üzerine Bir İnceleme (SÜ Eğitim Fakültesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Susar Kırmızı, F. (2012). Öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığına yönelik tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 7(3), 2353-2366.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. ve Ullman, J. B. (2007). Using multivariate statistics. Boston, MA: Pearson.
• Tekşan, K. ve Çinpolat, E. (2018). Öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığına yönelik tutumları ve konuşma öz yeterlik algıları. Turkish Studies, 13(11), 1219-1236.
• Temizkan, M. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikleri algılama durumları. GÜ Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 339-357.
• Yalınkılıç, K. (2007). Türkçe öğretmen adaylarının okumaya ilişkin tutum ve görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 225-241.
• Yalman, M., Özkan, E.ve Kutluca, T. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları üzerine betimsel bir araştırma: Dicle Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 14 (2) 291-305.
• Yalman, M., Özkan, E. ve Başaran, B. (2015). Geleceğin öğretmenlerinin kitap okuma alışkanlıklarının incelenmesi: Dicle Üniversitesi örneği. Ekev Akademi Dergisi, 19 (61), 441-456.
• Yıldız, M., Ketenoğlu Kayabaşı, Z. E., Ayaz, E. ve Aklar, S. (2017). Bazı çocukların kitap okumayı sevmeme nedenleri. The Journal of Academic Social Sciences Studies, 55, 507-524.
• Zengin, N. (2003). Gençlerin okuma alışkanlıklarını belirlemeye yönelik bir çalışma hakkında. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13, 131-149.