Türkiye’de Okul Öncesi Eğitimi Alanında Değerler ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 62 - 79, 30.06.2021

Taner Çifçi , Filiz Dere , Nur Hazal Eren

https://doi.org/10.32570/ijofe.880814

Cited By: 2

Öz

Değerler, toplumun devamlılığını sağlamak ve nitelikli vatandaşlar yetiştirmek için önemli görülmektedir. Bu yüzden okul öncesi dönemde temelleri atılan değerler eğitimi ve öğretimi birçok çalışmaya konu olmuştur. Bu çalışmanın amacı, okul öncesi dönemde değerleri ele alan lisansüstü tezleri değerlendirmek olarak belirlenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, 2013-2020 yılları arasında Okul Öncesi Eğitimi alanında yapılan ve YÖK Ulusal Tez Merkezi’nden ulaşılabilen 40 lisansüstü tezden oluşmaktadır. Çalışmanın örneklemi, amaçsal örnekleme türlerinden biri olan ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Lisansüstü tezlerin kriterleri; tür, üniversite, yıl, enstitü, araştırma konusu, yöntem, model, örneklem türü, veri toplama araçları ve tez danışmanlarının unvanları olarak belirlenmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucunda bulgular, frekans değerleri hesaplanarak tablolar halinde verilmiştir. Araştırma sonucunda okul öncesi dönemde değerlerle ilgili 37 yüksek lisans, 3 doktora tezinin yapıldığı, lisansüstü tezlerin en çok 2019 yılında, Gazi Üniversitesi’nde, eğitim bilimleri enstitülerinde ve doktor öğretim üyesi unvanına sahip danışmanlar tarafından yürütüldüğü tespit edilmiştir. Bunların yanında en çok saygı, sorumluluk, sevgi, iş birliği ve doğruluk (dürüstlük) gibi konuları ele alan tezlerde; en fazla nicel araştırma yöntemi, ilişkisel tarama modeli, veri toplama araçlarında ise ölçek, görüşme, gözlem ve dokümanlar veri toplama araçları tercih edilmiştir. Bu sonuçlardan hareketle okul öncesi dönemde değerler konusunda doktora düzeyinde tez çalışmalarına daha fazla yer verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi dönem, lisansüstü tezler, değerler eğitimi

The Analysis of the Dissertations which have been Written Values in Pre-school Field in Turkey

Öz

The values are important to maintain continuity of the society and to raise qualified citizens, so value education and teaching that are developed from early ages have been discussed in many studies. The current research aims to assess the postgraduate dissertations related to values in pre-school education. The sample of study has consisted of 40 postgraduate theses which have been written in the field of preschool education between the years of 2013-2020 and can be accessed Council of Higher Education’s National Thesis Center. For determining the sample of the study was used the criterion sampling method, which is one of the purposeful sampling types. Obtained data have been evaluated with the content analysis method. After data analysis, the findings have been presented with the tables and frequencies. Research results have shown that in the period of preschool related to values it has been established that 37 postgraduate thesis and 3 doctorate theses have been written. Theses that most of them have been written in 2019 have been prepared most in Gazi University, and in the various institutions of educational sciences with advisership the assistant professor doctors. Moreover, in the theses that mostly addressed values of respect, responsibility, love, cooperation, and honesty quantity research approach and correlational survey model were mostly used. For collecting data, scale, interview, observation, and documents have been preferred. Based on these results, it is suggested that doctoral dissertations more concentrate on values in preschool education.

Anahtar Kelimeler

Preschool period, postgraduate, values education

Kaynakça

• Ağmaz, R. F. ve Ergüleç, F., (2020). Türkiye'de okul öncesi eğitiminde teknoloji kullanımı alanında araştırma eğilimleri: Lisansüstü tezlerin içerik analizi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(31), 60-86. DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2020.234.4
• Ahi, B. ve Kıldan, A. O. (2013). Türkiye’de okul öncesi eğitimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (2002-2011). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(27), 23-46.
• Aral, N. ve Kadan, G. (2018). 2013 Okul öncesi eğitim programının değerler eğitimi bağlamında incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(1), 113-131.
• Atabey, D. (2019). Lisansüstü tezler kapsamında okul öncesi değerler eğitimi ile ilgili hazırlanmış eğitim programlarına bir bakış. 2. Uluslararası Temel Eğitim Kongresi, 23-27 Ekim, Muğla, s. 1413-1419.
• Atıcı, V. O. ve Kurtay, A. (2020). Türkiye’de okul öncesinde duyu eğitimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi. 7(6), 3420-3427.
• Avar, G. ve Ilıcan, S. (2018). Okul öncesi fen eğitimi alanında Türkiye’de yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (2013-2017). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 6(71), 1-16. DOI: 10.16992/ASOS.13705
• Bakan, T. ve Şahin, H. (2018). Değerler eğitim programının anasınıfına devam eden çocukların değer kazanımı üzerine etkisinin çocuk görüşlerine göre incelenmesi. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 12, 121-140.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can-Yaşar, M. ve Aral, N. (2011). Türkiye’de okul öncesinde drama alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 70-90.
• Cengiz, Ş. ve Duran, E. (2017). Okul öncesi dönemine ait hikâye ve masallardaki değerlerin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 42(191), 205-233. DOI: http://dx.doi.org/10.15390/EB.2017.6945
• Emiroğlu, B. (2017). Değerler eğitiminin gençlerin sağlıklı sosyalleşmelerine etkisi. International Journal Of Eurasian Education And Culture, 2(3), 115-126.
• Erkuş, S. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programındaki değerler eğitimine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Gündüz, M., Aktepe, V., Uzunoğlu, H. ve Gündüz, D. (2017). Okul öncesi dönemdeki çocuklara eğitsel oyunlar yoluyla kazandırılan değerler. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 62-70. DOI: 10.21666/muefd.303856
• Güzelyurt, T. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(3), 278-284.
• Kanak, M. ve Çelik, M. (2018). Türkiye’de duygusal istismar üzerine yazılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 13(27), 907-920. DOI: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14363
• Kaytez, N. ve Durualp, E. (2014). Türkiye’de okul öncesinde oyun ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 110-122.
• Karlıdağ, İ. (2018). Türkiye’de okul öncesi eğitimde yaratıcılık alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Social Sciences Studies Journal, 4(14), 456-462. DOI: 10.26449/sssj.365.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Kiremit, R. F. (2019). Türkiye’de okul öncesi eğitimde dil gelişimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 159-174.
• Kozikoğlu, İ. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin tutum ve görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2698-2720.
• Kurtdede-Fidan, N. (2015). Toplumsallaşma yolunda bir kaynak: Hayat bilgisi dersinde değerler eğitimi. M. Gültekin (Ed.), Hayat bilgisi öğretimi içinde (ss. 249-270). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kuzu-Jafari, K. ve Demirel, M. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimi hakkındaki görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 4(1), 13-35.
• Özdemir-Beceren, B. ve Bilgen, Z. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının değer algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Theory and Practice in Education, 15(4), 363-379. DOI: 10.17244/eku.558989
• Pekdoğan, S. ve Korkmaz, H. İ. (2017). Okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarına verilen değerler eğitimine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(37), 59-72.
• Sapsağlam, Ö. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının değer algılarının çizdikleri resimler ve sözlü anlatımlarına göre incelenmesi: Sorumluluk değeri örneği. Eğitim ve Bilim, 42(189), 287-303. DOI: http://dx.doi.org/10.15390/EB.2017.7002
• Şahin, G. ve Bartan, M. (2017). Okul öncesi eğitim alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 60, 69-84. DOI:http://dx.doi.org/10.30703/cije.581302
• Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar.
• Tahiroğlu, M. ve Tay, B. (2020). Değerler ve değerler eğitimi. A. Namdar-Oğuz (Ed.), İlkokulda drama ile değerler eğitimi uygulamaları içinde (ss. 2-45). Ankara: Pegem
• Topaç, N., Bardak, M., Kirişci, M. ve Mertoğlu, E. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının değer kavramlarını tanımlamalarının incelenmesi: Nitel bir çalışma. Değerler Eğitimi Dergisi, 18(39), 447-487. DOI: https://doi.org/10.34234/ded.720094
• Ulusoy, K. (2019). Karakter, değerler ve ahlak eğitimi. Ankara: Pegem Akademi. Uzun, M. ve Köse, A. (2017). Okul öncesi eğitimde değerler eğitiminin uygulanmasına yönelik öğretmen görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 305-338.
• Yaka, Ş., Yalçın, D. ve Denizli, E. (2014). Okul öncesi eğitimde verilecek öncelikli değerlere ilişkin veli görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(28), 169-192.
• Yılmaz, M. ve Yılmaz, Ö. (2017). Sınıf ve okul öncesi öğretmenlerinin değer öğretimine ilişkin görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 737-748.
• Yılmaz, M. M., Özen-Uyar, R. ve Dikici-Sığırtmaç, A. (2020). Okul öncesi fen eğitimi alanında yapılan çalışmaların tematik içerik analizi: 2015-2019 yılları arası. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(2), 553-589