ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÖĞRENCİLERİN EĞİTİMİNDE SOSYAL BİLGİLER DERSİNİN YERİ VE ÖNEMİ

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 131 - 143, 30.06.2021

Hülya Sarılarhamamı Hilmi Demirkaya

https://doi.org/10.32570/ijofe.946326

Cited By: 4

Öz

Özel eğitim hizmetlerinin temel işlevi özel eğitime ihtiyaç duyan öğrencilerin eğitim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla her öğrenciye özel bireysel eğitim planı hazırlanarak ve bu alan için özel olarak eğitilmiş personellerle eğitim ortamının, müfredatının ve koşulların düzenlenilerek bu öğrencilerin eğitime dahil edilmesini sağlamaktır. Bu amaç özel eğitim sınıfları ve kaynaştırma eğitimi yoluyla hayata geçirilir. Özel eğitimin temel amacı, özel eğitim öğrencisinin toplumsal uyum becerilerini geliştirerek bağımsız yaşam becerileri kazanmasına katkı sağlamayı hedeflemektedir. Özel eğitimin temel varsayımı, özel eğitim sınıfları ve kaynaştırma eğitimi yoluyla, öğrencinin sosyal iletişimini geliştirerek öğrencinin sosyal hayatta kabulünün kolaylaşmasını sağlamak ve aynı zamanda bu öğrencilerin toplumsal entegrasyonunun gerçekleştirilmesidirBu çalışma özel gereksinimli öğrencilerin eğitiminde sosyal bilgiler dersinin yeri ve önemini incelemeyi amaçlamıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış olup aynı zamanda durum çalışmasına uygun olarak tasarlanmıştır. Çalışma 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Antalya ilinin Kepez ilçesinde yapılmıştır. Çalışmaya sosyal bilgiler öğretmenleri ve özel eğitim öğretmenlerinden oluşan toplamda 20 öğretmen katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda verilerin analiziyle elde edilen başlıca sonuçlar; öğretmenlerin büyük kısmı özel eğitim öğrencilerinin soyut kavramları kavramakta iyi olmadıkları, bu öğrencilere yönelik bireysel planlamaların daha dikkatli yapılması yapılması gerektiği, konuların çok uzun tutulduğu ve fazla detay konulara yer verildiği, bireysel ve sosyal gelişimlerini artıracak etkinliklerin artırılması gerektiği, görsel materyallerin daha aktif ve çoğunlukta kullanılması gerektiği ve sosyal bilgiler dersinin içerik bakımından özel gereksinimli öğrencilerin toplumsallaşması üzerinde yadsınamayacak kadar önemli bir etkiye sahip olduğu yönündedir.

Anahtar Kelimeler

Özel Eğitim, Sosyal Bilgiler, Özel Gereksinimli Birey

Kaynakça

• Açıkgöz, Avcılar, D. (2010). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarındaki kendi yeterliliklerine ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Batu, S. Kırcaali-İrfan, G. ve Uzuner, Y. (2004). Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırıldığı bir kız meslek lisesindeki öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüş ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 33-50.
• Büyüköztürk, Ş. Çakmak, K. E. Akgün, Ö. E. Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Chmiliar, I. (2010). Multiple-case designs. In A. J. Mills, G. Eurepas & E. Wiebe (Eds.), Encyclopedia of case study research (pp 582-583). USA: SAGE Publications.
• Çal, Ü. T. ve Demirkaya, H. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kültürel mirasın korunmasına yönelik görüşleri. XI. Uluslararası Türk Kültürü Sanatı ve Kültürel Mirası Koruma Sempozyumu/Sanat Etkinlikle.
• Demirkaya, H. (2004). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler programında içerik ve kazandırılacak beceriler. A. Tanrıöğen (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi (s.77-117). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Demirkaya, H. (2004). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler programında içerik ve kazandırılacak beceriler. A. Tanrıöğen (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi (s.77-117). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Gülbahar, Y., Avcı, Ü. Ve Ergün, E. (2012). Yaparak öğrenme “hedefe dayalı senaryo yaklaşımı” uygulamasına bir örnek. Eğitim ve Bilim, 37(165), 293-306.
• Gürgür, H. (2012). Sosyal yeterliğin geliştirilmesinde kullanılan alternatif yöntemler. S. Vuran (Ed.), Sosyal yeterliklerin geliştirilmesi (s. 205-221). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Güzel, N. (2014). Kaynaştırma öğrencisi olan ilköğretim öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin yaşadıkları sorunlar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Hasanoğlu, G. (2013). Birleştirilmiş sınıflardaki kaynaştırma eğitiminde yaşanan sorunlara ilişkin görüşler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.
• Işıkdoğan Uğurlu, N. ve Kayhan, N. (2018). Sınıf öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerin eğitsel değerlendirme süreçlerine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(29), 626-669.
• Kargın, T. (2007). Eğitsel değerlendirme ve bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama süreci. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8(1), 1-13.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Özmen, C. (2015). Dünyada ve ülkemizde sosyal bilgiler. C. Dönmez ve K. Yazıcı (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 3-21). Ankara: Pegem Akademi.
• Sazak Pınar, E. ve Merdan, F. (2016). Grafik düzenleyicilerin otizmli öğrencilere fen bilgisi kavramlarının öğretimindeki etkililiği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi-KEFAD, 17(1), 111-131.
• Vural, M. (2008). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin öğretimin uyarlanmasın ilişkin yaptıkları çalışmaların belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Yıldırım Doğru, S. S. (2009). Özel eğitimde kullanılan alternatif programlar (Montessori yaklaşımı). TUBAV Bilim Dergisi, 2(1), 107-116.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: SeçkinYayınevi.