Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Küresel Vatandaşlık Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 12 - 35, 31.12.2021

Döndü Özdemir Özden , Yıldıray Karadağ

https://doi.org/10.32570/ijofe.1000371

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık düzeylerini çeşitli değişkenler aracılığıyla incelemektir. Çalışmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma verileri Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim gören 221 sosyal bilgiler öğretmen adayından elde edilmiştir. Veriler “Küresel Vatandaşlık Ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistiksel teknikler olan frekans, yüzde ve aritmetik ortalama ile t-testi ve tek yönlü varyans analizi teknikleri işe koşulmuştur. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının orta düzeyde küresel vatandaşlığa sahip olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan küresel sorun ve olayları daha fazla takip eden, bu sorun ve olaylara ilgi duyan ve küresel sorun ve olaylar hakkında bilgi düzeylerini yüksek olarak niteleyen öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık düzeylerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Cinsiyet, sınıf düzeyi, akademik başarı düzeyi ve internet kullanma sıklığı değişkenlerinin ise öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık düzeylerini etkilemediği belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarından yola çıkarak program yapıcılara, sosyal bilgiler lisans programına doğrudan küresel vatandaşlık ile ilgili dersleri eklemeleri ve vatandaşlık derslerinde düzenlemeleri yapmaları önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Küresel vatandaşlık, sosyal bilgiler, öğretmen adayları, vatandaşlık eğitimi

Kaynakça

• Açıkalın, M. (2010a). The influence of global education on the turkish social studies curriculum. The Social Studies, 101(6), 254-259. https://doi.org/10.1080/00377991003774887
• Açıkalın, M. (2016b). Sosyal bilgiler eğitiminde yeni yaklaşımlar: Çokkültürlü ve küresel eğitim. Elementary Education Online, 9(3), 1226-1237. Erişim adresi: http://ilkogretim-online.org.tr/index.php/io/article/view/1763/1599
• Akhan, N. E., ve Kaymak, B. (2021). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin küreselleşme, küresel eğitim ve küresel vatandaş kavramlarına yönelik görüşleri. Milli Eğitim, 50(229), 129-155. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1557018
• Alpaslan, G. (2008). Küreselleşme sürecinde ulus-devlet ve vatandaşlık ilişkisi: Vatandaşlığın dönüşümü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• An, S. (2014). Preparing elementary teachers as global citizenship educators. Journal of Education, 194(3), 25-38. https://doi.org/10.1177/002205741419400304
• Balbağ, N. L., ve Türkcan, B. (2017). İlkokul 4. sınıf öğrenci ve öğretmenlerinin küresel vatandaşlık algıları. Türkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 8(2), 216-249. DOI: 10.17569/tojqi.270274
• Bamber, P., Bullivant, A., Clark, A., & Lundie, D. (2018). Educating global Britain: Perils and possibilities promoting ‘national’ values through critical global citizenship education. British Journal of Educational Studies, 66(4), 433-453. DOI:10.1080/00071005.2018.1533097
• Bromley, P. (2009). Cosmopolitanism in civic education: Exploring cross-national trends 1970-2008. Current Issues in Comparative Education, 12(1), 33-44. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ879767.pdf
• Bruce J., North, C., & FitzPatrick, J. (2019). Preservice teachers’ views of global citizenship and implications for global citizenship education. Globalisation, Societies and Education, 17(2), 161-176. DOI: 10.1080/14767724.2018.1558049
• Bulut, B. (2019). Correlation between global citizenship and sustainable development awareness levels of pre-service teachers. International Online Journal of Educational Sciences, 11(3), 279-293. https://doi.org/10.15345/iojes.2019.03.019
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (22. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (19.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Byker, E. J. (2016). Developing global citizenship consciousness: Case studies of critical cosmopolitan theory. Journal of Research in Curriculum and Instruction, 20(3), 264-275. DOI: 10.24231/rici.2016.20.3.264
• Casinader, N., & Manathunga, C. (2020). Cultural hybridity and Australian children: Speaking back to educational discourses about global citizenship. Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education, 41(6), 940-952. DOI: 10.1080/01596306.2019.1593108
• Cho, Y. H., & Chi, E. (2015). A comparison of attitudes related to global citizenship between Korean- and US-educated Korean university students. Asia Pacific Journal of Education, 35(2), 213-225. DOI: 10.1080/02188791.2014.924393
• Choi, Y., & Kim, Y. (2020) Deconstructing neoliberalism in global citizenship discourses: An analysis of Korean social studies textbooks. Critical Studies in Education, 61(4), 464-479. DOI: 10.1080/17508487.2018.1501718
• Çakmak, Z., Bulut, B., ve Taşkıran, C. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının internet kullanım durumları ile küresel vatandaşlık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 99-102. http://dx.doi.org/10.17984/adyuebd.34905
• Çermik, F. (2015). Sosyal girişimcilik, küresel vatandaşlık ve çevre davranışı arasındaki ilişki: Yapısal eşitlik modellemesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Çi̇ydem, E., ve Kaymakcı, S. (2021). Türkiye’de sosyal bilgiler dersinin yönelimi üzerine bir değerlendirme. İnsan ve İnsan, 8(27), 179-207. DOI: 10.29224/insanveinsan.818742
• Çolak, K. (2015). Sosyal bilgiler ile vatandaşlık ve demokrasi eğitimi derslerinde küresel vatandaşlık eğitimi (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çolak, K., Kabapınar, Y., ve Öztürk, C. (2019). Sosyal bilgiler derslerini veren öğretmenlerin küresel vatandaşlığa ve küresel vatandaşlık eğitimine bakışları. Eğitim ve Bilim, 44(197), 335-352. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2019.7721
• Durmuş, G. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık ve çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksel lisans tezi). Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Amasya.
• Egüz, Ş. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık eğitimine yönelik algıları. İnternational Journal of Eurasia Social Sciences, 7(24), 30-49. Erişim adresi: http://www.ijoess.com/DergiTamDetay.aspx?ID=457&Detay=Ozet
• Egüz, Ş., Öztürk, C., & Kesten, A. (2019). Technology-supported global education: A mixed method study. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 9(4), 1209-1244. https://doi.org/10.14527/pegegog.2019.040
• Elkorghli, E. A. B. (2021). The impact of neoliberal globalisation on (global) citizenship teacher education in Norway. Globalisation, Societies and Education. DOI: 10.1080/14767724.2021.1872369
• Engin, G., ve Sarsar, F. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının küresel vatandaşlık düzeylerinin incelenmesi. İnternational Journal of Human Sciences, 12(1), 150-161. Erişim adresi: https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/ijhs/article/view/3159
• Ersoy, A. F. (2013). Global citizenship education in social studies: Experiences of Turkish teachers and students in international conflict and war. Journal of Qualitative Research in Education, 1(1), 7-30. http://dx.doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.1s1m
• Goren, H., & Yemini, M. (2016). Global citizenship education in context: Teacher perceptions at an international school and a local Israeli school. Compare: A Journal of Comparative and International Education, 46(5), 832-853. DOI: 10.1080/03057925.2015.1111752
• Göl, E. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık tutum düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Günel, E. ve Pehlivan, A. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık algısı. Journal of Educational and Future, 10, 51-69. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/226248
• Günel, E., ve Pehlivan, A. (2015). Küresel eğitim çerçevesinde vatandaşlık ve demokrasi eğitimi ders kitabı ve öğretim programı. Journal of Social Studies Research, 6(1), 123-171. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/179069
• Hammond C. D., & Keating, A. (2018). Global citizens or global workers? Comparing university programmes for global citizenship education in Japan and the UK. Compare: A Journal of Comparative and International Education, 48(6), 915-934. DOI: 10.1080/03057925.2017.1369393
• Kan, Ç. (2009a). Sosyal bilgiler eğitiminde küresel vatandaşlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(26), 25-30. Erişim adresi: http://pauegitimdergi.pau.edu.tr/Makaleler/1577961273_%c3%87i%c4%9fdem%20Kan1.pdf
• Kan, Ç. (2009b). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel sorunlarla ilgili tutumları ve ders programlarına yönelik önerileri (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karaca, S., ve Çoban, A. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık tutum düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(17), 10-22. Erişim adresi: https://asosjournal.com/?mod=makale_tr_ozet&makale_id=33352
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri: Kavramlar, ilkeler, teknikler (28. Baskı). Ankara: Nobel akademi yayıncılık.
• Kaya, B., ve Kaya, A. (2012). Teknoloji çağında öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık algıları. Sakarya University Journal of Education, 2(3), 81-95. http://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423911402.pdf
• Kayışoğlu, N. B. (2016). Investigation of global citizenship levels of pre service physical education teachers. Educational Research and Reviews, 11, 299-306. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/298333966_Investigation_of_global_citizenship_levels_of_pre-service_Physical_Education_teachers
• Kaymakcı, S. (2012). Global education in the Turkish social studies teacher training programme. Croatian Journal of Education, 14(4), 817-854. Retrieved from https://hrcak.srce.hr/94325
• Kim, Y. (2019). Global citizenship education in South Korea: Ideologies, inequalities, and teacher voices. Globalisation, Societies and Education, 17(2), 177-193. DOI: 10.1080/14767724.2019.1642182
• McGaha, J. M., & Linder, S. M. (2014). Determining teacher candidates’ attitudes toward global-mindedness. Action in Teacher Education, 36(4), 305-321. DOI: 10.1080/01626620.2014.948225
• McLuhan, M. ve Powers B. R. (2015). Global köy. (Çev. B. Öcal Düzgören). İstanbul: Scala Yayıncılık.
• MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar. Ankara: MEB.
• MEB. (2005a). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4.-5. sınıf programı. Ankara: MEB
• MEB. (2005b). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6.-7. sınıf programı. Ankara: MEB
• Morais, B. D., & Ogden, C. A. (2011). Initial development and validation of the global citizenship scale. Journal of Studies in International Education, 15(5), 445-466. Retrieved from https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/1028315310375308
• Myers, J. P. (2010). Exploring adolescents’ thinking about globalization in an international education program. Journal of Research in International Education, 9(2), 153–167. https://doi.org/10.1177/1475240910370824
• Niens, U., & Reilly, J. (2012). Education for global citizenship in a divided society? Young people's views and experiences. Comparative Education, 48(1), 103-118. DOI: 10.1080/03050068.2011.637766
• Ortloff, D. H. (2011). Moving the borders: multiculturalism and global citizenship in the German social studies classroom. Educational Research, 53(2), 137-149, DOI: 10.1080/00131881.2011.572362
• Oxfam. (1997). A Curriculum for global citizenship: Oxfam's development education programme.
• Oxfam. (2007). Get Global! A guide to active global citizenship for 11-16 year olds. Retrieved from https://oxfamilibrary.openrepository.com/handle/10546/620727
• Oxfam. (2015). Global citizenship in the classroom: A guide for teachers. Retrieved from https://oxfamilibrary.openrepository.com/bitstream/handle/10546/620105/edu-global-citizenship-teacher-guide-091115-en.pdf?sequence=9&isAllowed=y
• Oxfam. (2015b). Education for global citizenship: A guide for schools. Retrieved from https://oxfamilibrary.openrepository.com/bitstream/handle/10546/620105/edu-global-citizenship-schools-guide-091115-en.pdf?sequence=11&isAllowed=y
• Oxfam. (2018). Teaching controversial ıssues: A guide for teachers. Retrieved from https://oxfamilibrary.openrepository.com/bitstream/handle/10546/620473/gd-teaching-controversial-issues-290418-en.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Oxfam. (2019). The Sustainable Development Goals: A guide for teachers. Retrieved from https://oxfamilibrary.openrepository.com/bitstream/handle/10546/620842/edu-sustainable-development-guide-15072019-en.pdf?sequence=4&isAllowed=y
• Prachagool, V., & Nuangchalerm, P. (2019). Investigating democratic citizenship attitude of pre-service social studies teachers. Journal of Educational Sciences and Psychology, 9(2), 83-88. Retrieved from https://search.proquest.com/docview/2371947174?pq-origsite=gscholar&fromopenview=true
• Pubgliese, G. D. (2015). Preparing students for citizenship in a global society: A case study (Unpunlished Doctoral Dissertation). Southern Connecticut State University, New Haven.
• Rapoport, A. (2010). We cannot teach what we don’t know: Indiana teachers talk about global citizenship education. Education, Citizenship and Social Justice, 5(3), 179–190. https://doi.org/10.1177/1746197910382256
• Rapoport, A. (2013). Global citizenship themes in the social studies classroom: Teaching devices and teachers’ attitudes. The Educational Forum, 77(4), 407-420. DOI: 10.1080/00131725.2013.822041
• Reysen, S., & Katzarska-Miller, I. (2013). A model of global citizenship: Antecedents and outcomes. International Journal of Psychology, 48(5), 858-870. http://dx.doi.org/10.1080/00207594.2012.701749
• Robbins, M., Francis, L. J., & Elliott, E. (2003). Attitudes toward education for global citizenship among trainee teachers. Research in Education, 69(1), 93–98. https://doi.org/10.7227/RIE.69.8
• Rye, S. A. (2016). Young people’s construction of global citizenship through ınternet use. In Ansell N., Klocker N., Skelton T. (Eds), Geographies of global ıssues: Change and threat (pp.163-178). Singapore: Springer. https://doi.org/10.1007/978-981-4585-54-5_30
• Schweisfurth, M. (2006). Education for global citizenship: Teacher agency and curricular structure in Ontario schools. Educational Review, 58(1), 41–50. https://doi.org/10.1080/00131910500352648
• Sönmez, V., ve Alacapınar, F. G. (2020). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, İ. F., ve Çermik, F. (2014). Küresel vatandaşlık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Doğu Coğrafya Dergisi, 31, 207-218. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/27049
• Şahin, M., Şahin, S., ve Göğebakan Yıldız, D. (2016). Sosyal bilgiler eğitimi programı ve dünya vatandaşlığı: Öğretmen adaylarının perspektifinden. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 369-390. DOI:10.16986/HUJE.2016015386
• Thomas, M. A. M., & Banki, S. (2020). Toward a framework for assessing the ‘global’ and ‘citizen’ in global citizenship education in Australia and beyond. Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education, 1-17. DOI: 10.1080/01596306.2020.1843113
• Topkaya, Y., ve Coşkun, K. (2016). Küresel vatandaşlık bilinci üzerinde sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlerin etki boyutu. Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 238-252. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/227161
• Tünkler, V. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerin küresel, çokkültürlü eğitime ve küresel vatandaşlık eğitimine yönelik bakış açıları.
• Milli Eğitim, 49(226), 255-290. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1089723
• UNESCO (2017). The ABCs of global citizenship education. Retrieved from https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000248232
• UNESCO. (2014). Global citizenship education: Preparing learners for the challenges of the 21st century. Paris: UNESCO. Retrieved from https://www.gcedclearinghouse.org/resources/global-citizenship-education-preparing-learners-challenges-21st-century
• van Werven, I. M., Coelen, R. J., Jansen, E. P. W. A., & Hofman, W. H. A. (2021). Global teaching competencies in primary education. Compare: A Journal of Comparative and International Education. DOI: 10.1080/03057925.2020.1869520
• We Are Social. (2020). Digital 2020 Global Digital Overview. Retrieved from https://wearesocial.com/digital-2020
• Yamashita, H. (2006). Global citizenship education and war: The needs of teachers and learners. Educational Review, 58(1), 27–39. https://doi.org/10.1080/00131910500352531
• Yemini, M., & Furstenburg, S. (2018). Students’ perceptions of global citizenship at a local and an international school in Israel. Cambridge Journal of Education, 48(6), 715-733. DOI: 10.1080/0305764X.2017.1418835
• Yusof, H., Noor, M. A. M., Jalil, N. A., Mansor, M., & Nordin, J. (2019). Teachers’ Perception of Students’ Knowledge, Skills and Attitudes on Global Citizenship. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 9(9), 153–164. http://dx.doi.org/10.6007/IJARBSS/v9-i9/6278