Örgün Ortaöğretim Kurumlarındaki Öğrencilerin Açıköğretim Lisesine Geçme Nedenlerinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 43 - 65, 30.06.2025

Özge Asal , Şenyurt Yenipınar

Öz

Örgün öğretim, belirli bir müfredat çerçevesinde ve öğretmenlerin rehberliğinde, öğrenenlerin sistematik bir şekilde bilgi ve beceri kazandıkları eğitim türüdür. Kişisel, sosyal, ilgi ve yetenek gelişimini destekleyerek, öğrenci yaşamlarında önemli bir rol oynar. Bu araştırma, 12. sınıf öğrencilerinin örgün eğitim ve açık öğretim lisesine yönelik algılarını incelemektedir. Araştırma, nitel araştırma yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Aksaray ilinde fen, Anadolu, mesleki ve teknik Anadolu lisesi ile açık öğretim lisesindeki öğrenciler oluşturmaktadır. Katılımcıları belirlemek için tabaka ve kolay ulaşılabilir durum örnekleme yöntemleri kullanılmıştır. Veri, yarı yapılandırılmış görüşme aracı ile toplanarak içerik analizi uygulanmış, tablolar haline getirilerek düzenlenmiş ve yorumlanarak sonuçlara ulaşılmıştır. Bulgulara göre, öğrencilerin açık öğretime yönelmelerinin başlıca nedenleri arasında üniversite sınavına hazırlanmak için zamandan tasarruf sağlamak ve kurs ortamının elverişliliği bulunmaktadır. Okulun olumsuz ortamı ve arkadaşların kötü etkisi de öğrencilerin açık öğretim lisesine geçiş yapmasının nedenleri arasındadır. Akademik sebeplerin yanı sıra, sosyal ve bireysel nedenlerle de açık öğretim lisesine geçiş yapan öğrenciler bulunmaktadır. Öğrenciler okul dışındaki sosyal faaliyetlere katılmak ve hobilerine zaman ayırmak istemektedirler. Öğrenciler üniversite sınavına hazırlık sürecinde sosyal/ kültürel etkinlikler için zamana ihtiyaç duyduklarını belirtmişlerdir. Araştırmanın yapıldığı okullarda, neredeyse tüm öğrencilerin en büyük hedefinin üniversite sınavını kazanmak olduğu ortaya çıkmıştır. Okulda geçirilen zaman nedeniyle öğrencilerin kendilerine yeterli zamanı ayıramadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına dayanarak aşağıdaki öneriler geliştirilmiştir: Etkili rehberlik hizmetleri ile öğrenciler, ilgi, ihtiyaç ve beklentilere göre, iş gücüne uygun ortaöğretim kurumlarına yönlendirilebilir. Mesleki bilgi, beceri ve tutumların geliştirilmesi ve öğrencilerin hayata atılmalarına katkıda bulunulması sağlanabilir. Öğrencilerin ilgi ve yetenekleri, mesleki istihdam durumu, hayattan beklentileri ve okuldan aldıkları mesleki bilgi de göz önünde bulundurularak gelecek planlaması yapılmalıdır. Fen lisesi öğrencilerinin talepleri doğrultusunda çalışma ortamları oluşturulabilir. Anadolu liselerinin amaçları netleştirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Lise , örgün öğretim , mesleki ve teknik Anadolu lisesi , fen lisesi , Anadolu lisesi , açık öğretim

Etik Beyan

Çalışma için etik kurul raporu alınmıştır. Başka taraflarla muhtemel etik çatışmalar beklenmemektedir.

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

Çalışmanın yapılmasında ve geliştirilmesinde katkıları olan katılımcılara, hakemlere ve dergi editörlerine teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Bogdan, R. C., & Biklen, K. (1992). Qualitative research for education. Boston: MA: Allyn & Bacon.
• Can, E., & Sakallı, A. (2023). Örgün öğretimden açık liseye geçiş nedenleri: bir durum çalışması. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi 9(1), 194-237.
• Çetinkaya, S., & Demirel, B. (2022). Öğrencilerin açık öğretim lisesini tercih nedenleri ve açık öğretim lisesi hizmetlerine yönelik görüşleri (Erzin örneği). Research in Social Sciences, 2(79).
• Çuhadar Öncü, E. (2017). Ortaöğretim öğrencilerinin açık öğretim lisesine geçiş nedenlerine ilişkin öğrenci, okul yöneticisi, öğretmen ve veli görüşleri (Tez No. 468228) [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Glaser, B.G. & Strauss, A. L. (2017). The Discovery Of Grounded Theory: Strategies For Qualitative Research. New York: Routledge.
• Kekeç, K., & Üstün, A. (2022). Açık öğretim lisesinde öğrenim gören öğrencilerin eğitimde karşılaştıkları sorunların akademik başarılarına etkileri. Academıc Socıal Resources Journal, 7(39), 722-731.
• Kessler, R. (2005). Nourishing adolescents’ spirituality. In J. P. Miller, S. Karsten, D. Denton, D. Orr, & I. Colalillo Kates (Eds.), Holistic learning and spirituality in education: Breaking new ground (pp. 113-127). State University of New York Press.
• Kutlu, Ö. (2001). Ergenlerin Üniversite Sınavına İlişkin Kaygıları. Eğitim Ve Bilim, 26(121).
• Luborsky, M. R. & Rubinstein, R. L. (1995). Sampling in qualitative research: rationale, issues, and methods. Journal of Aging Research 17(1), 89-113.
• Merriam., B. S. (2013). Nitel araştırma, trc. Selahattin Turan. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• METK. Milli Eğitim Temel Kanunu, 14.06.1973 tarih ve 1739 sayılı, Yayımlandığı Resmi Gazete: 24.06.1973 tarih ve 14574 sayılı.
• METK. Milli Eğitim Temel Kanunu, 14.06.1973 tarih ve 1739 sayılı, Yayımlandığı Resmi Gazete: 24.06.1973 tarih ve 14574 sayılı.
• Neuman, W. L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nicel ve nitel yaklaşımları II [Social research methods: Qualitative and quantitative approaches II] trc. Sedef Özge. Yayın Odası. Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği (2023, 20 Mart).
• https://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/20161748_MYLLY_EYYTYM_BAKANLIYI_ORTAYYRETYM_KURUMLARI_YYNETMELYYY.pdf?CHK=a51943a79a78e6c5df35092abd14a02f
• Özdemir, S. (2000). Eğitimde örgütsel yenileşme. Ankara: PeGemA Yayıncılık.
• Rüzgar, M. E., & Sözcü, İ. (2023). How phenomenological are phenomenology studies in educational-social sciences: A sample from TR Dizin. Qualitative Inquiry in Education: Theory & Practice, 1(1), 73-98.
• Şişman, M. (2002). Eğitimde mükemmellik arayışı. Ankara: PeGemA Yayıncılık.
• TEDMEM. (2023). Bir bakışta eğitim 2023: Türkiye üzerine değerlendirme ve öneriler. Ankara: Türk Eğitim Derneği.
• Türk Eğitim Derneği, (2010). Ortaöğretim ve yükseköğretime geçiş sistemi. Ankara: Türk Eğitim Derneği.
• Yenipınar, Ş., Göksoy, S., & Bal Kusnacı, S. (2016). Okullarda stratejik yönetim uygulamaları. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 1-20.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yüksel, G. Nur. (2021). Van ilindeki orta öğretim öğrencilerinin açık liseye geçiş nedenleri Yüksek lisans tezi, Trabzon Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon