ÖZEL EĞİTİME GEREKSİNİM DUYAN ÖĞRENCİLERİN TESPİTİNDE YAŞANAN SORUNLAR

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 105 - 121, 31.12.2022

Hüseyin Aslan , Demet Kılıç

Öz

Eğitim, birçok açıdan değerlendirilmesi gereken geniş bir kavramdır. Eğitim, milli eğitim temel mevzuatı çerçevesinde hazırlanmış eğitim programları doğrultusunda alanında eğitim almış uzman eğitimciler tarafından desteklenen, ders araç gereç ve materyalleri ile donatılmış uygun eğitim ortamlarında gerçekleştirilen bir süreçtir. Özel eğitim; normal gelişim gösteren öğrenci özelliklerinden anlamlı derecede farklılık gösteren öğrencilere sunulan, bireysel ihtiyaçları ve gelişimleri doğrultusunda bireyin sosyal yaşamda bağımsızlığını en üst seviyeye getirmeyi amaçlayan eğitim sisteminin bütünüdür. Bu araştırmada, okul müdürleri ve öğretmen görüşlerine göre özel eğitime gereksinim duyan öğrencilerin tespitinde yaşanan sorunları incelenmiştir. Araştırma olgu bilim deseninde nitel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim öğretim yılında Ankara İli Keçiören İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı okullarda çalışan 11 okul müdürü ve 21 sınıf öğretmeni olmak üzere toplam 32 gönüllü katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmada veriler, toplam altı sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Elde edilen verilerde okul müdürleri ve öğretmenler görüşlerinde özel eğitim gereksinimi olan öğrencilerin tespitinde yaşananları aktarmıştır. Okul müdürleri ve öğretmen görüşlerine göre velilerin çocuklarındaki özel eğitim gereksinimine direnç gösterdikleri belirtilmiştir. Ayrıca okul müdürleri ve öğretmen görüşlerine göre RAM’nin tanılamada yeterli uzman desteği olmadığı, bakanlık politikasının yetersiz olduğu, hatalı tanılama yapılabildiği, okul müdürleri görüşlerine göre öğretmenlerin de zaman zaman sınıfında özel eğitim gereksinimi olan öğrencileri kabul etmek istemedikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Özel eğitim, özel eğitime gereksinimi, özel eğitim sorunu

Kaynakça

• Açar, D., Dilbilir, Y., ve Demiralp, C. (2022). Özel Eğitim Öğretmenlerinin Zihinsel Yetersizliği Olan Çocukların Eğitimi Sürecine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 1257-1274. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2022..-1098954.
• Akçamete, G. (2002). Türkiye’de özel eğitim öğretmeni yetiştirme ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri, XI. Ulusal Özel Eğitim Kongreleri Bildirileri, Konya: Eğitim Kitapevi Yayınları, 23-32.
• Altın, D., Cihan, H., ve Güleç-Aslan, Y. (2014). Otizm spektrum bozukluğu tanılı çocuk sahibi annelerin deneyimleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(50), 96-111.
• Anayasa (1982). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. Ankara: Beta Yayıncılık.
• Aral, N., ve Gürsoy, F. (2007). Özel eğitim gerektiren çocuklar ve özel eğitime giriş. Morpa.
• Ataman, A. (1997). Türkiye’de özel eğitime yeni yaklaşımlar. Milli Eğitim Dergisi, 136, 22-23.
• Ataman, A. (2011). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Atmaca, U., ve Uzuner, Y. (2019), Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan öğretmenlerin işitme kayıplı bireylere verilen destek hizmetlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi: fenomenolojik araştırma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(4), 1214-1248. Akyüz, E. (2021). Çocuk hukuku.Ankara: Pegem A Akademi.
• Baker, E. L. (2001). Testing And Assessment: A Progress Report. Educational Assessment, 7(1), 1-12.
• Batu, S. (2008). Kaynaştırma desteği sağlama. Eripek, S. Özel Eğitim (Ed.). 21-41. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Batu, S. ve Kırcaali İftar, G. (2006). Kaynaştırma, Ankara: Kök Yayıncılık.
• Binnet, A., ve Simon, T. (1907). Anormal çocuklar. (S. E. Siyavuşgil, Çev.) İstanbul Devlet Basım Evi.
• Bolat, E. Y., ve Ata, N. (2017). Kaynaştırma eğitimi uygulamaları hakkında okul yöneticilerinin görüşleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 165-185.
• Cavkaytar, A. ve Diken, İ. H. (2005). Özel eğitime giriş, Kök Yayıncılık.
• Cavkaytar, A., Melekoğlu, M. ve Yıldız, G. (2014). Geçmişten günümüze özel gereksinimli olma ve zihin yetersizliği: dünyada ve türkiye’de kavramların evrimi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Eğitim Özel Sayısı, 111-122.
• Çağlar. D. (1979). Geri zekâlı çocuklar ve eğitimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları No: 82. Ankara.
• Çuhadar, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin eğitsel değerlendirme sürecine ilişkin görüşleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 526-549.
• Darıca, N., Abidoğlu, Ü. ve Gümüşçü. Ş. (2005). Otizm ve otistik çocuklar. İstanbul:Özgür Yayınları.
• Doğru, Y., ve Arslan, E. (2008). Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyi ile durumluk kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1),543-553.
• Engelli Hakları. (2015). http://www.eyh.gov.tr/upload/, Çevrimiçi, 14.11.2020.
• Eracar, N. (2003). Farklı gelişen çocukların aileleriyle eğitim/sağaltım çalışmaları. farklı gelişen çocuklar (ss. 314-319) İçinde. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Ertürk, S. (1972). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları.
• Ferguson, D.L. ve Ralph, G.R. (1996). The changing role of special educators: A development waiting for a change. Contemporary Education, 68(1), 49-51.
• Gül, G. (2004). Birey toplum eğitim ve öğretmen. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Vural, S. ve Yücesoy, Ş. (2004) Türkiye’de özel gereksinimli bireylere yönelik hizmetlerin yasal yapılanmasında avrupa birliği’ne uyum çabalarının yansımaları, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi. 3(1), 141-158.
• Gürsel, O. (2005). Bireyselleştirilmiş eğitim programlarının geliştirilmesi. Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları. Yayın No: 794. Eskişehir.
• Güven, M. (2009). Milli eğitim bakanlığı müfettişlerinin okul rehberlik hizmetleri ve denetimiyle ilgili görüşleri. Journal of International Social Research, 2(9).
• Hettleman, K. R. (2004). “The Road to Nowhere The Illusion and Broken Promises of Special Education in the Baltimore City and Other Public School Systems.” The Abell Report, 17 (4), 1-6.
• Hodgetts, R. M.,ve Kroeck, K. G. (1992). Personnel And Human Resource Management. Dryden Pr.
• Hosp, J. L., ve Reschly, D. J. (2004). Disproportionate representation of minority students in special education: academic, demographic, and economic predictors. Exceptional Children, 70(2), 185-199.
• Kargın, T. (2007). Eğitsel değerlendirme ve bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama süreci. Özel Eğitim Dergisi. 8 (1), 1-17.
• Kargın, T., Acarlar, F., ve Sucuoğlu, B. (2003). Öğretmen, yönetici ve anne-babaların kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 4(02), 55-76.
• Kekeç, H. B., ve Töre, E. (2020). Rehberlik ve araştırma merkezi kavramına ilişkin öğretmenlerin ve idarecilerin algıları: metafor çalışması. İZÜ Eğitim Dergisi, 2(3), 19-41.
• Kılıç, M. H. (2020). Özel eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar (merkezefendi ve pamukkale ilçe örneği) Yayınlanmamış tezsiz yüksek lisans projesi. Pamukkale Üniversitesi.
• Koretz, D. M., ve Barton, K. E. (2003). Assessing Students With Disabilities: Issues And Evidence (CSE Technical Report 587). Los Angeles, CA: University of California. Center for the Study of Evaluation.
• Koretz, D., ve Barton, K. (2004). Assessing students with disabilities: ıssues and evidence. Educational Assessment, 9(1-2), 29-60.
• Koretz, D., ve Hamilton, L. (2000). Assessment of students with disabilities in kentucky: ınclusion, student performance, and validity. Educational Evaluation And Policy Analysis, 22(3), 255-272.
• McLoughlin, J. A., ve Lewis, R. B. (2005). Assessing Students With Special Needs . Ohio.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2004). Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği, http://mevzuat.meb.gov.tr, Çevrimiçi, 10/11/2020.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2006). Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği, http://mevzuat.meb.gov.tr, Çevrimiçi, 01/12/2020.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği, http://mevzuat.meb.gov.tr, Çevrimiçi, 01/12/2020.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2020). www.meb.gov.tr, Çevrimiçi, 15/11/2020.
• Özgüç, C. S., Uysal, A. Z. ve Uzunkol, E. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının rehberlik ve araştırma merkezlerine ilişkin metaforik algıları. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 2(1), 48-63.
• Özsoy, Y., Özyürek, M. ve Eripek, S. (2001). Özel eğitime muhtaç çocuklar, Ankara: Karatepe Yayınları.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage publications. Resmi Gazete (1982). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. 9/11/1982 tarihli ve 17863 Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yeniden yayımlanmıştır.
• Temel, F. Z. (2000). Okul öncesi eğitimcilerinin engellilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18: 148-155.
• Toydemir, A. (2019). Eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin çocuk ihmal ve istismarına ilişkin bilgi ve farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya
• Töret, G. Özdemir, S., Selimoğlu, Ö. G., ve Özkubat, U (2014). Otizmli çocuğa sahip olan ebeveynlerin görüşleri: Otizm tanılamaları ve otizmin nedenleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15(1), 1-14. T.C. Anayasası (1982).
• Valle, J. W., ve Aponte, E. (2002). IDEA and collaboration: a bakhtinian perspective on parent and professional discourse. Journal of Learning Disabilities, 35(5), 469.
• Yıkmış, N. (2006). İl Milli Eğitim Yöneticilerinin Kaynaştırma Uygulamalarına İlişkin Görüş ve Önerileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Eğitim Ana Bilim Dalı, Bolu. Yıldırım A, Şimşek H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, E., ve Batu, E. S. (2016). Farklı branştan ilkokul öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı, yasal düzenlemeler ve kaynaştırma uygulamaları hakkındaki görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim, 17(3), 247-268.
• Wyatt-Smith, C., and Cumming, J. (2009). Educational Assessment İn The 21st Century. Dordrecht: Springer.