ÖĞRETMENLERİN MOTİVASYONUNDA OKUL YÖNETİCİLERİNİN YÖNETİM TARZLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 43 - 60, 23.12.2023

Cengiz Gök

Öz

Bu araştırmanın amacı okul yöneticilerinin demokratik ve anti-demokratik yönetim anlayışlarının öğretmenlerin
motivasyonlarına etkilerini tespit etmektir. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması tekniği
kullanılmıştır. Veriler, kişisel bilgiler ve üç açık uçlu soruların olduğu görüşme formu 2022-2023 öğretim yılında Düzce ili
Gölyaka ilçesinde bulunan 3 farklı liselerde ve branşlarda görev yapan 10 öğretmen ile doğrudan görüşülerek gönüllülük
esası ile elde edilmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenler amaçlı örnekleme yöntemlerinden ve kolay ulaşılabilir durum
örnekleme ile maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Araştırmada okul yöneticilerinin uyguladıkları demokratik ve
demokratik dışı yönetim uygulamaların motivasyonlarına etkilerinin belirlenmesi amacıyla ilgili sorular sorularak ortaya
çıkartılmaya çalışılmıştır. Araştırmada elde edilen verilere ilişkin analiz sürecinde görüşme yapılarak ortaya çıkartılan veriler
betimsel analiz yöntemine göre çözümlenmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin görüşlerine göre; okullarda uygulanan
demokratik uygulamaların çalışan paydaşlar üzerinde olumlu etki yarattığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmaya katılanların
üzerinde durdukları konu okul yöneticilerinin yönetimsel, iletişim ve kişisel özelliklerinin geliştirilmesi gerektiğini dile
getirmişlerdir. Ayrıca okul yöneticilerinin uygulamalarının öğretmen motivasyonuna etkilerini arttırması için gerekli liderlik,
amaç birliği sağlama, güven oluşturma ve kendisinin geliştirilmesinin yanı sıra öğretmenlere de bu fırsatı sağlama sonucuna
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Motivasyon, okul yöneticisi, demokrasi

Teşekkür

PROR. DR. SÜLEYMAN GÖKSOY

Kaynakça

• Ada, Ş., Akan, D., Ayık, A., Yıldırım, İ. ve Yalçın, S. (2013). Öğretmenlerin motivasyon etkenleri. 17(3), 151-156.
• Altunay, E., Oral, G. ve Yalçınkaya, M. (2014). Eğitim kurumlarında mobbing uygulamalarına ilişkin nitel bir araştırma. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 62-80.
• Altunışık, R., Çoşkun, R., Bayraktaroğlu, S., ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Arslan, M. C. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin demokratik tutum ve davranışlarının öğretmen motivasyonu ve öğrenci başarısına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Başaran, İ. Ethem. (1982). Örgütsel Davranışın Yönetimi. A.Ü.E.F. Yayını No: 111, Ankara.
• Bursalıoğlu, Z. (2013). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, N. (2021). Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi.(4. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Demirbolat, A. (1997). İlköğretim Okullarında Çatışmaya Neden Olabilecek Durumların Çatışma Yaratma Dereceleri Hakkında Yönetici ve Öğretmen Görüşleri. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Erdoğan, İ. (2000). Okul Yönetimi ve Öğretim Liderliği. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Eren, E. (2001). Yönetim ve Organizasyon. İstanbul: Beta Yayınları.
• Erol, İ. (2021). Türkiye’de okul yöneticilerinin belirlenmesinde “Liyakat İlkesi”. Eğitim Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 2(1), 54-55.
• Fışkınlı, G. (2020). Okul Yöneticilerinin Sahip Olduğu Yönetim Felsefesi İle Kullandıkları Politik Taktikler Arasındaki İlişki. Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Güçlü, N., Şahin, F., Tabak, B. Y. ve Sönmez, E. (2016). Türkiye’de okul yöneticisi görevlendirmeye ilişkin yönetici adayı görüşleri, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36 (1), 51-76.
• Gündüz, Y. ve Saraç, G. (2020). Okul müdürlerinin demokratik tutumlarının öğretmenlerin örgütsel güven algıları ile ilişkisi, Milli Eğitim Dergisi, 50(232), 335-356.
• Güney, S. (2000). Davranış Bilimleri (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Koçel, T. (2005). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Arıkan Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti.
• Koçyiğit, D. (2016). Motivasyon ve verimlilik arasındaki ilişki: Bir vakıf üniversitesi örneği. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 31, 15-25.
• Küçük, M. (2008). Eğitim kurumlarında yöneticilerin liderlik davranışlarının örgüt iklimi üzerine ve eğiticilerin performansına etkisi. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Milli Eğitim Temel Kanunu. (1973). T.C. Resmî Gazete, 14574, 24 Haziran 1973.
• Özbek, B. (2016). Öğretmenlerin okul yöneticilerinin demokratik tutum ve davranışlarına ilişkin görüşlerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 59-70.
• Özmen, F. ve Kömürlü, F. (2010). Eğitim örgütlerine yönetici seçme ve atamada yaşanan sorunlar ve yönetici görüşleri temelinde çözüm önerileri. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(1), 25-33.
• Öztekin, A. (2005). Yönetim Bilimi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Parlak, B. (2011). Yönetim Bilimi ve Çağdaş Yönetim Teknikleri. İstanbul: Beta Basım Yayım A. Ş.
• Serinkan, C. (2008). Liderlik ve Motivasyon İlişkisi (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Sezer, Ş. (2016). Okul yöneticilerinin seçimle belirlenmesine ilişkin yönetici görüşleri: Fenomonolojik bir çözümleme. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 22(3), 351-373.
• Sezici, E. (2008). “Motivasyon”, İşletme Becerileri Grup Çalışması. Kenan Mehmet Ekici- Tarık Zeki Şahım (Ed.), Ankara: Savaş Yayınları, 169-183.
• Şahin, Ş. ve Kılıç, A. (2020). Okul müdürlerinin sevgi, demokrasi ve öğrenci merkezli eğitim söylemleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(33), 439-471.
• Şimşek, İ. ve Güven, A. (2007). Demokratik ve Şeffaf Yönetimi Anlamlandıran Bir Hak: ‘Bilgi Edinme Hakkı’ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1, 257-272.
• Şişman, M. (2014). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem Yayınevi.
• Ülgen, H. (1997). İşletmelerde Organizasyon İlkeleri ve Uygulaması. İstanbul: Şahinkaya Matbaacılık.
• Üstün, A. ve Gürlek, M. (2022). Okul müdürlerine göre okul yöneticisi atamalarında karşılaşılan sorunlar ve olası çözüm önerileri. Akademic Social Resources Journal,7(38), 624-631.
• Üstüner, M. (1999). Okul Müdürlerinin Etkileme Yolları ve Öğretmen Morali, Yayınlanmamış doktora tezi, Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (12. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A., ve Ceylan, Ç. B. (2011). İlköğretim okul yöneticilerinin liderlik davranış düzeyleri ile öğretmenlerin iş doyumu ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(2), 277-394.