ÖĞRETMENLERİN MESLEK İMAJI ALGILARI İLE ÖRGÜTSEL MUTLULUKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 58 - 68, 31.12.2024

Ali Tosun

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi ve ilkokul öğretmen görüşlerine göre akran zorbalığının nedenleri ve çözüm önerilerini belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 eğitim öğretim yılında Samsun ili Bafra ilçesinde görev yapan 27 okul öncesi, 31 ilkokul öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunun oluşturulmasında amaçlı örneklem ve maksimum çeşitlilik tekniği kullanılmıştır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Veriler betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenler akran zorbalığını genel olarak sözlü, duygusal ve fiziksel zarar verme çabası, tekrarlayan olumsuz etkilere maruz kalma şeklinde açıklamışlardır. Araştırmada katılımcı öğretmenler akran zorbalığının nedenlerini; ailedeki rol model davranışlar, çocuğun olumsuz psikolojik durumları, arkadaş grubu, teknolojik bağımlılık, zorbalığa maruz kalma ve başkalarına uygulama isteği, toplumsal baskı, öz güven eksikliği, ahlaki eğitim eksikliği, sosyo-ekonomik ve toplumsal yapı bozuklukları, üstünlük kurma isteği şeklinde belirtmişlerdir. Okullarda karşılaşılan akran zorbalığıyla nasıl baş edileceğine ilişkin sonuçlar şu şekildedir: Aile ve çocuk bilgilendirilmeli, farkındalık yaratılmalı, empati geliştirilmeli, rehberlik hizmetleri sunulmalı, olumlu bir okul iklimi sağlanmalı, aile-okul-öğrenci iş birliği artırılmalı, tutarlı davranışlar sergileme, yetişkin birine bilgi verme şeklindedir. Okul öncesi ve ilkokul öğretmenlerinin akran zorbalığının çözümüne yönelik önerileri genel olarak; çocukları sosyal aktivitelere yönlendirme, okul personeli tarafından sürekli gözlem-inceleme yapma ve toplumsal normların benimsenmesi, ortak çözümler üretmek ve mesleki bilgiyi artırıcı yayınları takip etmek şeklinde olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Meslek imajı, örgütsel mutluluk, öğretmen

THE RELATİONSHİP BETWEEN TEACHERS' PERCEPTİONS OF PROFESSİONAL IMAGE AND THEİR ORGANİZATİONAL HAPPİNESS

Öz

The main purpose of this study is to examine the relationship between teachers' perceived organizational image and their levels of organizational happiness. The study was conducted with 239 volunteer teachers in public primary, middle, and high schools. Data were collected through the "Organizational Image Scale" and the "Organizational Happiness Scale," which teachers completed online. The research employed a correlational survey model, and analysis was performed based on the collected data. Descriptive analysis was used to determine teachers' perceptions, while correlation and regression analyses were conducted to examine relationships between variables. According to the findings, teachers' levels of organizational image and happiness were generally high. Additionally, a significant, positive, and moderate relationship was identified between teachers' perceptions of organizational image and their happiness levels. This relationship suggests that organizational image is an influential factor in predicting teachers' happiness levels. Specifically, a strong organizational image in schools appears to have an enhancing effect on teachers' happiness. These results indicate that organizational image should be considered a strategic factor in improving teachers' job satisfaction and happiness.

Anahtar Kelimeler

Professional image, organizational happiness, teacher

Kaynakça

• KAYNAKÇA Akyüz, Y. (1978). Türkiye’de öğretmenin “öğretmen” ve “meslek” imajı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 11(1), 115-121.
• Al-Hadrawi, B. K., Al-Awsat, A. F., Jawad, A. R., & Al-Zurfi, A. R. (2023). Transformational leadership and its impact on realizing organizational happiness. Journal of Production & Industrial Engineering (JPIE), 4(2).
• Aslan, Ö. Ş. (2021). Öğretmen mutluluğu: Bir ölçek geliştirme çalışması (Yüksek lisans tezi). Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Ayyıldız, Ş., & Kahveci, G. (2022). İlköğretim okulu öğretmenlerinin algılarına göre örgütsel dışlanma ile örgütsel mutluluk arasındaki ilişkinin incelenmesi. Euroasia Journal of Social Sciences & Humanities, 9(29), 15-31.
• Bozkurt, E., & Kutlu, H. (2021). Öğretmenlik mesleğinin imajı: Toplumsal algı, mesleğin doğası, saygınlık ve gelecekteki durumuna ilişkin deneyimler. Uygulamada Eğitim ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(2), 114-142.
• Bulut, A. (2015). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel mutluluk algılarının incelenmesi: Bir norm çalışması (Doktora tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Bulut, A., & Demirhan, G. (2020). Eğitim kurumlarında yönetsel tarz ve örgütsel mutluluk. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 162-176.
• Cansız, H. O., & Özgenel, M. (2021). Öğretmenlerin mesleki imajlarının iş doyumlarına etkisi. JRES, 8(1), 1-15. https://doi.org/10.51725/etad.793162
• Cheng, Y. C. (1996). Relation between teachers’ professionalism and job attitudes, educational outcomes, and organizational factors. The Journal of Educational Research, 89(3), 163-171.
• Cunningham, P. (1992). Teachers’ professional image and the press 1950‐1990. History of Education: Journal of the History of Education Society, 21(1), 37-56. https://doi.org/10.1080/0046760920210103
• Çetin, S., & Polat, S. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin örgütsel adalet algı düzeyleri ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 171-182.
• Dehaghi, M. R. (2012). Happiness as an effective factor in organizational commitment of managers. African Journal of Business Management, 6(33), 9460.
• Demiröz, S., & Kavak, Y. (2019). Öğretmenlerin örgütsel imaj algıları ve öğrenci başarıları arasındaki ilişki üzerine bir çalışma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 231-246.
• Doğan, Ö. (2018). Öğretmenlerin görüşlerine göre öğretmenlik mesleğinin imajı (Doktora tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Doğan, Ü., & Aslan, M. (2022). Öğretmenlerin kaotik liderlik, örgütsel yabancılaşma ve örgütsel mutluluk algıları arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 460-485. https://doi.org/10.17679/inuefd.1061369
• Eckhaus, E. (2018). Measurement of organizational happiness. In Kantola, J., Barath, T., & Nazir, S. (Eds.), Advances in Human Factors, Business Management and Leadership (pp. 594). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-60372-8_26
• Elmas, E. (2021). Öğretmenlerin iş yaşam kalitesi ve örgütsel mutluluk algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Ertan Kantos, Z. (2021). Öğretmenlik mesleğinin itibarı ile ilgili öğretmen görüşleri. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8, 682-703. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.983200
• Fisher, C. D. (2010). Happiness at work. International Journal of Management Reviews, 12(4), 384-412. George, D., & Mallery, P. (2001). SPSS for Windows. Needham Heights: A Pearson Education.
• Harris, H. (2018). Organizational happiness. In Oxford Research Encyclopedia of Business and Management. https://oxfordre.com/business/display/10.1093/acrefore/9780190224851.001.0001/acrefore-9780190224851-e-148
• Hoyle, E. (2001). Teaching: Prestige, status and esteem. Educational Management and Administration, 29(2), 139–152.
• Kahraman, Ü., & Çelik, O. T. (2020). The status of teaching profession from teachers’ points of view. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 26(3), 519-564. https://doi.org/10.14527/kuey.2020.012
• Karamustafaoğlu, N. (2022). Öğretmen algılarına göre okul imajı ile örgütsel mutluluk arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Karagöz, Y. (2016). SPSS ve AMOS 23 Uygulamalı İstatistiksel Analizler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler ve Teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Keçeli, İ. (2022). İlkokul öğretmenlerinin okul iklimi algıları ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Kestere, I., & Kalke, B. (2015). The visual image of teachers: A ten-country perspective. Revista Colombiana de Educación, 68, 19-40.
• Keklik, B. (2012). Öğretim üyelerinin dış görünüşlerinin öğrenciler tarafından algılanma biçiminin incelenmesine yönelik bir araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(3), 129-141.
• Köse, A., & Öztürk, G. (2023). Öğretmenlik meslek kanunu’nun mesleki imaj bağlamında değerlendirilmesi: Bir karma yöntem çalışması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 357-377.
• Kösterelioğlu, İ. (2021). The effect of the activities within the scope of the 2023 education vision document on teachers’ professional image perceptions. Problems of Education in the 21st Century, 79(1), 60-79.
• Leech, N. L., Barrett, K. C., & Morgan, G. A. (2011). Multivariate analysis of variance (MANOVA) and canonical correlation. In IBM SPSS for Intermediate Statistics (pp. 194-222). New York: Routledge.
• Moçoşoğlu, B., & Kaya, A. (2018). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki: Şanlıurfa ili örneği. Harran Maarif Dergisi, 3(1), 52-70.
• Money, K., Hillenbrand, C., & Da Camara, N. (2008). Putting positive psychology to work in organisations. Journal of General Management, 34(2), 21–36.
• Odabaş, N., Sevindik, Ş., Erdaş, R., & Demirbaş, M. (2024). Öğretmenlik meslek imajının veli ve öğrenci görüşleri bağlamında değerlendirilmesi. Uluslararası Eğitime Özgün Bakış Dergisi, 2(1), 77-92. https://doi.org/10.5281/zenodo.10611690
• Öztürk, Z. (2019). Öğretmenlerin örgütsel imaj algıları ile işe tutkunluk düzeyleri arasındaki ilişkisi (Yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Pazar, B. (2021). Öğretmen özerkliği ve örgütsel mutluluk arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Saenghiran, N. (2013). Towards enhancing happiness at work: A case study. Social Research Reports, 25, 21-33.
• Şensu, G., & Uzun, T. (2023). Öğretmenlerin örgütsel imaj algıları ile örgütsel mutlulukları arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS), 14(52), 492-506.
• TEDMEM. (2014). Öğretmen gözüyle öğretmenlik mesleği rapor dizisi: 3. Türk Eğitim Derneği. https://ted.org.tr/wp-content/uploads/2024/03/öğretmen_gozuyle_ogretmenlik_meslegi.pdf
• Ünsal, S., & Bağçeci, B. (2016). Öğretmenlerin mesleki imajlarına ilişkin görüşleri ve mesleki imaja etki eden faktörler. Journal of Human Sciences, 13(3), 3905-3926. https://doi.org/10.14687/jhs.v13i3.3908
• Vasyagina, N. N., Grigoryan, E. N., & Kazayeva, E. A. (2018). Sociopsychological aspects of image of professionally successful and unsuccessful teachers. Astra Salvensis - Revista de Istorie și Cultură, Supp 2, 680-693.
• Warr, P. (2011). Work, happiness, and unhappiness. NJ: Psychology