ROMAN ÖĞRENCİLERİN DEVAMSIZLIĞINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN, ÖĞRENCİ, VELİ GÖRÜŞLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 87 - 110, 31.12.2024

Osman Gürgenç

Öz

Türkiye'de Roman toplulukları arasında okula devamsızlık önemli bir sorun olarak öne çıkmaktadır. Bu durum, düşük akademik başarı, okula uyum zorlukları ve okul terk oranlarının artması gibi problemlere yol açmakta; Roman öğrenciler eğitim sisteminin dışında kalmakta veya eğitim sürecinde yeterli başarıyı gösterememektedir. Bu bağlamda çalışmanın temel amacı, Roman öğrencilerin devamsızlık sorunlarının nedenlerini öğretmen, öğrenci ve veli görüşlerine göre belirlemek ve çözüm önerileri sunmaktır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden biri olan durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Roman öğrencilerin okula devamsızlık nedenlerini anlamaya yönelik yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. Çalışmaya, 2023-2024 eğitim-öğretim yılı, Sakarya ili, Sapanca ilçesinde Roman öğrencilerin yoğun olduğu resmi bir İlkokulda öğrenim gören 20 Roman öğrenci, 20 Roman ebeveyn ve aynı okulda görev yapan 20 öğretmen katılım sağlamıştır. Araştırmada toplanan verilere göre Roman öğrencilerin okula devamsızlık nedenlerinin sosyo-ekonomik zorluklar, aile içi ilgisizlik, kültürel farklılıklar, ulaşım problemleri, düşük akademik başarı, dışlanma ve ayrımcılık gibi çeşitli faktörlere dayandığını ortaya koymuştur. Devamsızlığın akademik başarıyı olumsuz etkilediği ve bu durumun öğrencilerin eğitim motivasyonunu düşürdüğü görülmüştür. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, Roman öğrencilerin okula devamını artırmak için sosyal, sportif ve sanatsal etkinliklerin düzenlenmesi, ailelerin eğitim konusunda bilinçlendirilmesi, ekonomik destek mekanizmalarının geliştirilmesi ve öğrencilerin ihtiyaçlarına uygun bir eğitim modeli oluşturulması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Devamsızlık, Okul terki, Roman öğrenciler

Opinions of Teachers, Students, Parents and Solution Suggestions Regarding the Absenteeism of Roma Students

Öz

School absenteeism is a significant problem among Roma communities in Turkey. This situation leads to problems such as low academic achievement, difficulties in school adaptation and increased dropout rates, and Roma students are excluded from the education system or do not achieve sufficient success in the education process. In this context, the main purpose of the study is to determine the reasons for the absenteeism problems of Roma students according to the views of teachers, students and parents and to offer solutions. Case study, one of the qualitative research designs, was used in the study. Semi-structured interview forms were used as data collection tools to understand the reasons for Roma students' absenteeism from school. In the 2023-2024 academic year, 20 Roma students, 20 Roma parents and 20 teachers working in the same school participated in the study. 20 Roma students studying in an official primary school in Sapanca district of Sakarya province, where Roma students are concentrated. The data collected in the study revealed that the reasons for Roma students' absenteeism are based on various factors such as socio-economic difficulties, lack of interest within the family, cultural differences, transport problems, low academic achievement, exclusion and discrimination. It was observed that absenteeism negatively affects academic achievement and this situation reduces students' motivation for education. In line with the results obtained, it is recommended to organise social, sportive and artistic activities, to raise awareness of families about education, to develop economic support mechanisms and to create an education model suitable for the needs of students in order to increase the school attendance of Roma students.

Anahtar Kelimeler

Absenteeism, School dropout, Roma students

Kaynakça

• Akkan, B., Deniz, M., & Ertan, M. (2011). Sosyal Dışlanmanın Roman halleri. Sosyal Politika Forumu. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2024, https://spf.bogazici.edu.tr/.
• Arayıcı, A. (2008). Avrupa’nın vatansızları: Çingeneler. (1. Baskı). İstanbul: Kalkedon Yayınevi.
• Arslan, B. G., ve Tuncay, T. (2024). Romanların eğitim yaşamlarının sosyal hizmet çalışanları tarafından değerlendirilmesi: sorunlar ve çözüm önerileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 24 (64), 575-591. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/spcd/issue/87465/1533006.
• Bilgiç, A. M. (2024). Roman öğrencilerin okula devamsızlık, okul terki ve okuldaki başarısızlıklarına ilişkin öğrenci, öğretmen ve veli görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. (20. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cecilia, E. S. (2010). Challenges Of Gipsy Children In Early Childhood Education. Training And Practice 8(4). 237-243. Erişim adresi: http://trainingandpractice.hu/sites/default/files/.
• Cerit, Ç., ve Porsuk, A. (2020). Roman çocukları ve okula devamsızlıkları: Kırklareli'de bir okul örneği. Humanistic Perspective, 2(3), 283-295. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/hp/issue/57415/778134.
• Çiftçi, B. (2019). Terzibayırı’ndaki Roman öğrencilerin Türk eğitim sisteminde yaşadığı sosyoekonomik zorluklara ilişkin öğretmen öğrenci ve veli görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Demirhan E. S. (2012). Roman çocuklara yönelik madde bağımlılığı ve suçu önlemede “bir tebessüm yeter” projesi: Yalova örneği. Ankara: Mutlu Çocuklar Derneği Yayınları.
• Diktaş, A., Deniz, A., ve Balcıoğlu, M. (2016). Uşak’ta yaşayan Romanların Türk eğitim sistemi içerisinde yaşadıkları problemler. İnsan ve Toplum Bilimleri, 5(4), 1121-1142. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/.
• Erikson, E. H. (2006). Çocukluk ve toplum. (Çev. Işık, M.). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Fonseca, I. (2002). Beni ayakta gömün: Çingeneler ve yolculukları. (Çev. İlyas, Ö.). İstanbul: Kalkedon Yayınları. Furrer, C. & Skinner, E. (2003). Sense of relatedness as a factor in children’s academic engagement and performance. Journal of Educational Psychology, 95, 148-162.
• Genç, Y., Taylan, H., ve Barış, İ. (2015). Roman çocuklarının eğitim süreci ve akademik başarılarında sosyal dışlanma algısının rolü. The Journal of Academic Social Science Studies, (33), 79-97. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/.
• Gündüz, D. U., Yıldız, F. G., ve Arık, A. (2024). Roman topluluklarının sosyal sorunları. Trakya Üniversitesi Roman Dili ve Kültürü Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 5(1), 95-130. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3935834.
• Gürhan, H., Çiftçi, S. ve Sarı, B. (2022). Roman ilkokul öğrencilerinin okul devamsızlığı ve okul terki nedenlerinin incelenmesi. Diyalektolog - Ulusal Hakemli Sosyal Araştırmalar Dergisi, 31, 24-40. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/.
• Kumcağız, H., Özcan, Ö., ve Şahin, C. (2018). Roman çocukların okul devamsızlığına ilişkin öğrenci, öğretmen, veli görüşleri ve çözüm önerileri. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 1(1), 54-85. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/opdd/issue/ 41973/505568.
• Lloyd, G. & Norris, C. (1998). From difference to deviance: the exclusion of gypsy-traveller children from school in Scotland. Journal of Inclusive Education, 2(4), 178-196. doi:10.1080/1360311980020407
• Marsh, A. & Strand, E. (2005). Reaching the Romanlar: A report on the feasibility studies “mapping”a number of Roman (Gypsy) communities in Istanbul. Istanbul: International Roman Studies.
• MEM, (2019). Öğrenci devamsızlığı ve okul gelişim modeli raporu. 14.06.2024 tarihinde https://karayazi.meb.gov.tr/ adresinden alınmıştır.
• Mischek, U. (2006). Mahalle Identity. Roman (Gypsy) Identity under Urban Conditions. [ed.] A. Marsh ve E. Strand. İstanbul: İsveç Araştırma Enstitüsü.
• Padfield, P. (2005). Inclusive educational approaches for gypsy/traveller pupils and their families: Anurgent need for progress. Scottish Educational Review, 37(2), 127. Erişim adresi: https://brill.com/view/journals/ser/.
• Sapancalı, F. (2008). Sosyal dışlanma ve yoksulluk. Eşitlik ve Dayanışma, Bildiri, 3. Oturum 10.05.2024 tarihinde http://www.disk.org.tr/ adresinden alınmıştır.
• Şanlı, Ö., Altun, M. ve Tan, Ç. (2015). Okula devamsızlık yapan öğrencilerin devamsızlık sebeplerinin öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 14(55), 161-177. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6169/83023.
• Tabak, H. (2019). Türk eğitim sisteminde eğitimde fırsat eşitliğine kuramsal bakış: Roller ve sorumluluklar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 17 (2), 370 – 393. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/50950/632475.
• Tezcan, M. (1985). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. No: 150.
• Tor, H. (2017). Roman çocukların okul başarısızlığına ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(3), 91-98. Erişim adresi: http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/08.hacer_tor_.pdf.
• Trakya Üniversitesi. (2015). Romanların zorunlu eğitime devamlarında sorunlar. 18.06.2024 tarihinde https://rae.trakya.edu.tr/ adresinden alınmıştır.
• Turan F. (2016). Türkiye’nin zorunlu eğitim politikaları. Tarihsel Perspektif Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi. (Hakemli E-Dergi). 21.12.2024 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/408089 adresinden alınmıştır.
• Uzun, E., ve Bütün, E. (2015). Roman çocukların okula devamsızlık nedenleri ve bu durumun çocuklar üzerindeki etkileri. Uluslararası Katılımlı III. Çocuk Gelişimi ve Eğitim Kongresi “Erken Müdahale” Bildiri Kitabı, 315-328. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/husbfd/issue/7893/103896.
• Yanıkdağ, T. (2021). Türkiye’de romanlar ve alt kimlik grupları: etnodilsel farklılıkların kimliğe yansımaları. Trakya Üniversitesi 57 Roman Dili ve Kültürü Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2 (1), (57-76). Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1741135.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (3. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods (3rd ed.). Sage Publications.