Discovering the Perception of Children of the Era by Using the Examples of Tanzimat Poem

Yıl 2020, , 208 - 218, 15.12.2020

Canan Olpak Koç

https://doi.org/10.20860/ijoses.808004

Öz

Childhood is one of the most important processes of life. Therefore, it has been the subject of many sciences from psychology to sociology, from biology to literature. Childhood, which is the most important source for explaining adult behaviors, depends on the perception and actions of adults about them. In order to learn this perception, following the texts in children's literature provides important results. Children's literature has a wide range from riddles to epics, rhymes and tales, from novels to children's magazines. However, in the poems where emotional intensity and sincerity are observed more, it is easier to reach the thoughts and feelings of the people of the period. For this reason, what is said about children in the literature created during the Tanzimat Period, where rapid changes take place in different fields, can also be reached with poems of the period. Because individual children's literature emerged with Tanzimat literature. This aesthetic, as well as educational texts, how childhood should be spent, the form of behavior towards children was tried to be determined and transferred. However, when the poems are examined, it is seen that when the child is a child in need, emotional works are produced as a result.

Anahtar Kelimeler

Children's Literature, Tanzimat Period, Children's Poems

Tanzimat Şiiri Örneklerinden Yola Çıkılarak Dönemin Çocuk Algısını Keşfetmek

Öz

ÇÇocukluk hayatın en önemli süreçlerinden biridir. Bu nedenle psikolojiden sosyolojiye, biyolojiden edebiyata birçok bilimin/ilimin konusu olmuştur. Yetişkin davranışlarını açıklamak için başvurulan en temel kaynak olan çocukluğun nasıl geçtiği de yine yetişkinlerin onlar hakkındaki algısına ve yaptıklarına bağlıdır. Bu algıyı öğrenmek için çocuk edebiyatında yer alan metinlerin takip edilmesi önemli sonuçlara ulaşılmasını sağlar. Çocuk edebiyatı; bilmeceden destanlara, tekerlemeden masallara, romanlardan çocuk dergilerine kadar çok geniş bir alana sahiptir. Ancak duygusal yoğunluğun ve samimiyetin daha fazla gözetildiği şiirlerde dönem insanlarının düşünce ve duygularına ulaşmak daha kolay bir yol kabul edilebilir. Bu nedenle farklı alanlarla hızlı değişimlerin yaşandığı Tanzimat Döneminde oluşturulan edebiyat eserlerinde çocuklar hakkında neler söylendiğine de yine dönemden seçilmiş şiirlerle ulaşılabilir. Çünkü müstakil çocuk edebiyatı Tanzimat Edebiyatıyla ortaya çıkmıştır. Çalışmada, estetik olduğu kadar eğitici olan metinler yoluyla çocukluğun nasıl geçirilmesi gerektiği açıklanırken çocuklara karşı davranışların şekli belirlenmeye ve aktarılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Edebiyatı,, Tanzimat Dönemi, Çocuk Şiirleri

Kaynakça

• Aksoy, T. - Gürel, Z. (2008). Türkçe İlk Alfabe Kitabı Nuhbetü’l-Etfâl’de Türkçe Öğretim Metodu ve Günümüzdeki Bazı Uygulamalar, Abant İzzet Baysal Üniv. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 17, Sayı 2, ss.19-29.
• Banarlı, N.S. (1971). Resimli Türk edebiyatı tarihi II, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Bayram, Y. (2005). Türk Edebiyatının ilk çocuk dergisi Mümeyyiz (1869-1870). Hece, 104-105 (Ağustos-Eylül), 484-500.
• Çiltaş, A, Akıllı, M . (2011). Öğretmenlerin Pedagojik Yeterlilikleri . Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 0 (4) , 64-72.
• Durdu, E. (1998). 21. yüzyıl çocukların yüzyılı olabilir mi?, Çocuğa adanmış konuşmalar, Yayına Hazırlayan: Mustafa Ruhi Şirin, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Engin, İ. (1992). "1860-1908 Yılları Arasında Osmanlı Devleti'ndeki Pozitivist ve Materyalist Akımlarda 'Kültürel Değişme' Olgusu", OTAM: Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, c.3, S.3, s.179-192.
• İnal, K. (2010). Eleştirel pedagoji: Eğitimde Modern Özgürleştirici bir Yaklaşım. Alternatif Eğitim e- Dergisi, (1), 14-24. İsen, M. (1994). Acıyı Bal Eylemek, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Kelağa, A. İ.,(2007). “Çağdaş Yunan Çocuk Edebiyatında Tarihsel Roman: Alki Zei’nin “Petro’nun Uzun Gezintisi” adlı Romanı, Littera Edebiyat Yazıları, cilt 20, s.111-121.
• Korlaelçi, M. (1986), Pozitivizmin Türkiye’ye Girişi ve Etkileri, İstanbul: İnsan Yayınları.
• D.Ohsson, M. de M., XVIII. Yüzyıl Türkiye’sinde Örf ve Âdetler, (çev: Zerehan Yüksel) Tercüman 1001 Temel Eser.
• Sakaoğlu, N. (1994). "Anaokulları", Tarih Vakfı İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul 1994, Cilt1.
• Şanal, M. (2002). Süleyman Paşazade Sami Bey’in Okulda Ödül ve Ceza Vermeye İlişkin Görüşleri, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı 12, ss.115-126.
• Şimşek, T. (2003). Çocuk Edebiyatı ve Dergiciliği, Gonca Dergisi, Sayı: 18 Ocak - Şubat – Mart.
• Şirin, İ. (2007). Sadullah Paşa’nın 19. Asır Manzumesi Bağlamında Osmanlı’da Bilginin Toplumsal Tarihine Bir Bakış, Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, 15. Sayı 2, ss. 41-56.
• Poyraz, H. (2005). Okulöncesi Dönemde Oyun ve Oyuncak, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Turan, L.- Gücüyeter, B. (2005). Çocuklar İçin Yazılan Her Manzumeye Şiir Denir mi? Erzurum : Atatürk Üniversitesi SBE Dergisi, Sayı : 2, s.189-205.
• Yerasimos, M. (1993). "16-19 yüzyılda Batı Kaynaklı Gravürlerde Osmanlı Çocuk Figürleri", Toplumsal Tarihte Çocuk, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Erişim:(01.01.2013) http://www.cnnturk.com/2008/yasam/gezi/10/23/assosta.2008.kazilari.sona.erdi/497934.0/index.html