FEN BİLİMLERİ ÖĞRETİMİNDE MEKÂNSAL VE İHTİYAÇSAL DURUM ANKETİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 5 - HAZİRAN, 87 - 104, 04.06.2016

Zafer Hanedar Ali Rıza Erdem Ali Rıza Şekerci

https://doi.org/10.20860/ijoses.84299

Cited By: 1

Öz

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 2012-2013 eğitim-öğretim yılında uygulamaya koyduğu “4+4+4 sistemi” ile beraber “Fen ve Teknoloji” öğretim programı “Fen Bilimleri” olarak değiştirilmiştir. Bu yeni öğretim programı ile birlikte dördüncü sınıflardan sonra ilk kez ilkokul üçüncü sınıflarda da “Fen Bilimleri” dersi yürütülmeye başlanmıştır. Fen Bilimleri dersi öğrencilerin daha sonraki eğitim dönemlerine temel olması yönüyle çok önemlidir. “Fen Bilimleri Öğretiminde Mekânsal ve İhtiyaçsal Durum Anketi” (FBÖMİDA), sınıf öğretmenlerinin fen bilimleri öğretiminde mekânsal ve ihtiyaçsal durumlarının incelenmesi amacıyla geliştirilmiştir. Çalışmanın örneklemi 366 sınıf öğretmeninden oluşmuştur. Anketin geçerlik ve güvenirlik çalışmasına yönelik madde analizleri yapılmış; Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı .950, iki yarı test güvenirlik analizi sonucunda, Spearman-Brown katsayısı .741 ve Guttman Split-Half katsayısı .687 olarak hesaplanmıştır. Son halinde 46 madde yer alan anketin, mekânsal ve ihtiyaçsal olmak üzere iki kategoriden oluşmasına; ulaşılan sonuçlara göre geçerli ve güvenilir olduğu ortaya çıkmıştır. Güvenirliği çok yüksek olan “Fen Bilimleri Öğretiminde Mekânsal ve İhtiyaçsal Durum Anketi”nin farklı çalışmalarda kullanılması önerilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Mekânsal Durum, İhtiyaçsal Durum; Geçerlik; Güvenirlik

THE QUESTIONNAIRE OF SPATIAL CONDITION AND NECESSITY CONDITION IN SCIENCE TEACHING: A STUDY OF RELIABILITY AND VALIDITY

Öz

Along with the implementing of the 4+4+4 system during the 2012-2013 school year, Minister of National Education (MNE) also had the "Science and Technology" educational program changed to "Scientific Studies". With this new educational program, the "Scientific Studies" class was held for the first time for elementary third grade classes. Scientific Studies class is crucial in that it provides a foundation later educational periods for students. The questionnaire of spatial conditions and necessity condition in science teaching (QSCNCST) is developed in order to analyze the spatial and necessity conditions of primary school teachers in science teaching. The sample for this study includes 366 primary school teachers. The item analyses are done according to validity and reliability of the questionnaire, and the following data are calculated: Cronbach's alpha factor of reliability is .950, as the results of two semi-structured reliability test analyses, factor of Spearman-Brown is .741, and factor of GuttmanSplit-Half is .687. It has emerged that it is convenient to be valid and appropriate to be used as the final version includes 46 items, and the question sare categorized for spatial and necessity needs. The questionnaire of spatial conditions and necessity condition in science teaching (QSCNCST) is developed in order to analyze the spatial and necessity conditions of primary school teachers in highly commendable science teaching.

Anahtar Kelimeler

Spatial Condition, Necessity Condition, Validity, Reliability

Kaynakça

• Adıgüzel, A. (2009). Yenilenen ilköğretim programının uygulanması sürecinde karşılaşılan sorunlar. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (17), 77-94.
• Ayas, A. (1995). Fen Bilimlerinde program geliştirme ve uygulama teknikleri üzerine bir çalışma: iki çağdaş yaklaşımın değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 149–155.
• Ayas, A., Çepni, S. ve Akdeniz, A. R. (1993). Development of the Turkish secondary science curriculum. Science Education, 77 (4), 433-440.
• Ayvacı, H. Ş., Bakırcı, H. ve Yıldız, M. (2014). Fen Bilimleri öğretmenlerinin hizmet içi eğitim uygulamalarına ilişkin görüşleri ve beklentileri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (2), 357-383.
• Anıl, D. ve Acar, M. (2008). Sınıf öğretmenlerinin ölçme değerlendirme sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 44-61.
• Balcı, A. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Bogner, F. X. & Wiseman, M. (2004). Out doorecology education and pupils’ environmental perception in preservation and utilization, Science Education International, 15 (1), 27–47.
• Bozaslan, H., Genç, G., Kaya, A. ve Merter, F. (2012). An ınvestigation of the relation ships between teachers’ competency with lesson planning, designing learning environments and materials, and theirsocio-cultural characteristics. Journal of Theoretical Educational Science, 5 (4), 433-453.
• Braund, M. ve Reiss, M. (2006). Towards a moreauthentic science curriculum: The contribution of out‐of ‐school learning. International Journal of Science Education, 28 (12), 1373-1388.
• Bümen, N. T. (2005). Çoklu zeka kuramı ve eğitim. Eğitimde yeni yönelimler. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegema Yayıncılık
• Canbazoğlu, S. Eroğlu, B. ve Demirelli, H. (2010). Okul müdürlerinin fen ve teknoloji dersine ilişkin çalışmalarının değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (3), 759-774.
• Cohen, L. Manion. L. ve Morrison, K.(2007). Research methods in education. New York: Routledge.
• Çınar, O.,Teyfur, E. ve Teyfur, M. (2006). İlköğretim okulu öğretmen ve yöneticilerinin yapılandırmacı eğitim yaklaşımı ve programı hakkındaki görüşleri, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (11), 47-64.
• Çıray, F., Küçükyılmaz, E. A. ve Güven M ( 2015). Ortaokullar için güncellenen fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (31), 31-56.
• Dağdeler, İ. ve Arseven, A. (2015). İlkokul öğretim programlarının uygulanmasında okul yöneticilerinin görev ve sorumluluklarına ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 33 (1), 185-205.
• Demir, S.,Böyük, U. ve Koç, A. (2011). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin laboratuvar şartları ve kullanımına ilişkin görüşleri ile teknolojik yenilikleri izleme eğilimleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (2), 66-79.
• Düldergil, S. (2014). Sınıf Öğretmenlerinin 4. Sınıf Fen Ve Teknoloji Dersine İlişkin Hizmet İçi Eğitim İhtiyaçlarının Belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, yayınlanmış yüksek lisans tezi, Ankara.
• Er, A.E. (2015). Sosyal Bilgiler Dersi Kapsamında Öğretmenlerin Tarih Konularının Öğretimine İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, yayınlanmamış doktora tezi, Kütahya.
• Eskicumalı, A., Demirtaş, Z.; Erdoğan, D. G. ve Arslan, S. (2014). The comparison of thes cience and technology curriculum and renewed science curriculum Fen ve teknoloji dersi öğretim programları ile yenilenen Fen Bilimleri dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. International Journal of Human Sciences, 11 (1), 1077-1094.
• Fernandez Manzanal, R.,Rodríguez Barreiro, L., & Carrasquer, J. (2007). Evaluation of environmental attitudes: Analysis and results of a scale applied to university students. Science Education, 91 (6), 988-1009.
• Geban, Ö. (1996) Fen bilgisi öğretiminde kullanılan yöntem ve teknikler, ilköğretim kurumlarında fen öğretimi ve sorunları. Ankara: Şafak Matbaası.
• Gelbal, S. ve Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. H. Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 33 (33), 135-145.
• Güleş, F. (2013). Okul Öncesi Eğitimde Fiziksel Çevreye İlişkin Kalite Standartlarının Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, yayınlanmış doktora tezi, Konya.
• Güneş, M. H., Şener, N., Topal-Germi, N. ve Can, N. (2013). Fen ve teknoloji dersinde laboratuvar kullanımına yönelik öğretmen ve öğrenci değerlendirmeleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 1-11.
• Hançer, A. H.; Şensoy, Ö. ve Yıldırım, H. İ. (2003). İlköğretimde çağdaş fen bilgisi öğretiminin önemi ve nasıl olması gerektiği üzerine bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (13), 80–88.
• Harms, T.,Clifford R. M. ve Cryer D. (1998). (ECERS-R) Early Childhood Environment Rating Scala -Revision Edition. USA: Teachers College Press.
• Huyugüzel Çavaş, P. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin Fen ve Teknoloji Okuryazarlıkları İle Öğretim Yeterliklerinin Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, yayınlanmış doktora tezi, İzmir.
• İnel, D.,Evrekli, E., & Balım, A. G. (2011). Öğretmen adaylarının fen ve teknoloji dersinde eğitim teknolojilerinin kullanılmasına ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 4 (2), 128-150.
• Kahyaoğlu, M. (2011). İlköğretim öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersinde yeni teknolojileri kullanmaya yönelik görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırması Dergisi, 1 (1), 79-96.
• Karademir, E. ( 2013). Öğretmen ve Öğretmen Adaylarının Fen ve Teknoloji Dersi Kapsamında Okul Dışı Öğrenme Etkinliklerini Gerçekleştirme Amaçlarının Planlanmış Davranış Teorisi Yoluyla Belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, yayınlanmış doktora tezi, Ankara.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi (9. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kenar, İ. (2012). Teknoloji ve derslerde teknoloji kullanımına yönelik veli tutum ölçeği geliştirilmesi ve tablet PC uygulaması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 123-139.
• Martin, S.C.(2003). Theinfluenceofoutdoor schoolyardexperiencesonstudents' environmentalknowledge,attitudes, behaviors, andcomfortlevels. Journal of Elementary Science Education, 15 (2), 51-63.
• MEB, (2013). İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik,http://tegm.meb.gov.tr/www/milli-egitim-bakanligi-ilkogretim-kurumlari-yonetmeliginin-15maddesinde-yapilan-degisiklik/icerik/129 adresinden 05 Mayıs 2016 tarihinde alınmıştır.
• Melber, M. L. & Brown, D. K. (2008) Not like a regular science class informal science education for students with disabilities, the clearing house a journal of education al strategies, IssuesandIdeas, 82 (1), 35-39.
• Metin, M.,Birişçi, S. ve Coşkun, K. (2013). Öğretmen adaylarının öğretim teknolojilerine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21 (4), 1345-1364.
• Metin, M. ve Özmen, H. (2010). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin performans değerlendirmeye yönelik hizmet içi eğitim (HİE) ihtiyaçlarının belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (3), 819-838.
• Morgil, F. İ. ve Yılmaz, A. (1999). Lise X. sınıf, kimya II ders kitaplarının öğretmen ve öğrenci görüşleri açısından değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1 (1), 26-41.
• NAEYC (National Association for the Education of Young Children). (2007). Early Childhood Program Standards and Accreditation Criteria: The Mark of Quality in Early Childhood Education. Washington: National Association for the Education of Young Children.
• Yazıcı, K. E., Özmen, H. (2015). Fen ve Teknoloji Öğretim Programında Yer Alan Deney ve Etkinliklerin Uygulanabilirliğine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (1), 92-117.
• Özdemir, A. M. (2015). Eğitim teknolojilerinin fen ve teknoloji derslerinde kullanılması: bir durum çalışması. Journal of Educational Science, 3 (4), 137-148
• Geçer, A.ve Özel, R. (2012). İlköğretim Fen Bilimleri dersi öğretmenlerinin öğrenme-öğretme sürecinde yaşadıkları sorunlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (3), 2237-2261.
• Özel, H., Yılmaz, G., Beyaz, I., Özer, S. ve Şenocak, E. (2009). İlköğretim okulları sınıf içi öğrenme ortamları üzerine bir araştırma. İlköğretim Online, 8 (2), 493-498.
• Öztürk, Ş.(2009). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersinde Öğretmenlerin Karşılaştığı Sorunlar (Denizli İli Örneği), Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, yayınlanmış yüksek lisan tezi, Denizli.
• Peker Ünal, D. (2013). Sınıf öğretmenlerinin 4+4+4 uygulamasına yönelik görüşleri. 4 th International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 25-27 Nisan Antalya.
• Smith, E. F., Steel, G., &Gidlow, B. (2010). The temporary community: Student experiences of school-based outdoor education programmes. Journal of Experiential Education, 33 (2), 136-150.
• Sylva, K.,Siraj-Blatchford İ., &Taggart, B. (2003). ECERS-E, The Four Curricular Subscale Extension to the Early Childhood Environment Rating Scala (ECERS-R). USA: Teachers College Press.
• Tatar, N. ve Kuru, M. (2006). Fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının akademik başarıya etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 147-158.
• Tatar, N. ve Bağrıyanık, K. E. (2012). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 11 (4), 883-896.
• Uygun, H.(2014). Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Karışımlar Konusunda Pedagojik Alan Bilgilerinin Öğrencilerin Fen Tutum ve Başarılarına Etkisinin İncelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, yayımlanmamış doktora tezi, Kütahya.
• Ürey, M. ve Aydın, M. (2014). İlköğretim fen ve teknoloji dersi programında yer alan çevre konularına yönelik bir program analizi. Kafkas Üniversitesi, e- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 37-50.
• Ürey, M. ve Çepni, S. (2014). Fen temelli ve disiplinler arası okul bahçesi programının öğrencilerin fen ve teknoloji dersine yönelik tutumları üzerine etkisinin farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33 (2), 537-548.
• Yan, L.,&Yuejuan, P. (2008). Development and Validation of Kindergarten Environment Rating Scale. International Journal of Early Years Education, 16 (2), 101-114.
• Yıldırım, Z.(2015). Sınıf Öğretmenlerinin Yaşam Boyu Öğrenmeye Yönelik Yeterlik Algıları ve Görüşleri. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, yayınlanmış yüksek lisans tezi, Çanakkale.
• Yiğit, N. ve Akdeniz, A.R. (2001). Öğretmen katılımlı program geliştirme yaklaşımında uygulanan programın değerlendirilmesi. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, H.Ü. Eğitim Fakültesi Ankara.