Mehmet Akif and Safahat in terms of Values Education in Social Studies Education

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 13, 98 - 118, 15.06.2020

Ahmet Köç , Hilmi Demirkaya , Orhan Ünal

https://doi.org/10.20860/ijoses.714917

Cited By: 6

Öz

Value; It can be defined as behaviors that are accepted as true and beautiful by the society in general. It is possible to define the efforts made for the transfer of values as values education. Raising citizens who are beneficial, responsible and aware of their values is among the basic duties of educational institutions In today's world where individualization, self-centered mindset and negative situations such as drug addiction and wars are becoming more common, the importance of values and education of values has increased even more. Also, “teaching social studies as citizenship transfer”, which is one of the three basic approaches in teaching this course, aims to convey the values and beliefs of the society to students. Different methods are used in the tranfers of values. One of these approaches is the use of heroes that have been an example to the society with their lives and experiences in this process. Therefore, the use of historical figures and his works in the education of values will contribute to the acquisition of values. This research was prepared in order to examine Mehmet Akif and Safahat in terms of values education in social studies lesson. The research was designed in a case study pattern in accordance with the qualitative research method. The data source of the research is Mehmet Akif Ersoy's work named Safahat. Document analysis method was used for data collection, and descriptive analysis was preferred for data analysis. As a result of analyzing the data, the values in Safahat was presented under nine fish and was exemplified by direct quotations. These topics are: Justice, responsibility, scientificness, aesthetics, patriotism, diligence, solidarity, family unity, sensitivity and helpfulness. According to the research results, Akif's Safahat is a very rich resource in terms of values education and it will be useful to use it within the scope of social studies lesson.

Anahtar Kelimeler

: Social studies, Value, Values education, Mehmet Akif Ersoy, Safahat

Sosyal Bilgiler Eğitiminde Değerler Eğitimi Açısından Mehmet Akif ve Safahat

Öz

Değer; toplumun geneli tarafından doğru ve güzel olarak kabul edilen davranışlar olarak tanımlanabilir. Değerlerin aktarılması amacıyla gösterilen çabaları ise değerler eğitimi olarak tanımlamak mümkündür. Topluma ve kendisine faydalı, sorumluluk sahibi ve değerlerine sahip çıkan vatandaşlar yetiştirmek eğitim kurumlarının temel görevleri arasındadır. Bireyselleşmenin, ben merkezci düşünce yapısının ve uyuşturucu madde bağımlılığı, savaşlar gibi olumsuz durumların yaygınlaştığı günümüzde değerlerin ve değerler eğitiminin önemi daha da artmıştır. Toplum içerikli yapısı itibarıyla sosyal bilgiler dersinin amaçlarından birisi de değerlerin aktarılmasıdır. Bununla birlikte bu dersin öğretilmesinde üç temel yaklaşımdan birisi olan “vatandaşlık aktarımı olarak sosyal bilgiler öğretimi” toplumun değer ve inançlarının öğrencilere aktarılmasını amaç edinmektedir. Değerlerin aktarılmasında farklı yöntemler kullanılmaktadır. Bu yaklaşımlardan birisi de yaptıkları ve yaşantılarıyla topluma örnek olmuş kahramanların bu süreçte örnek olarak kullanılmasıdır. Bundan dolayı değerler eğitiminde tarihi şahsiyetlerin ve eserlerinin kullanılması değerlerin kazandırılmasına katkı sağlayacaktır. Bu araştırma da sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi açısından Mehmet Akif’in ve Safahat’ın incelenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Araştırma nitel araştırma yöntemine uygun olarak durum çalışması deseninde kurgulanmıştır. Araştırmanın veri kaynağını Mehmet Akif Ersoy’un Safahat isimli eseri oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında doküman analizi yöntemi, verilerin analiz edilmesinde ise betimsel analiz tercih edilmiştir. Verilerin analiz edilmesi sonucunda Safahat’ta yer alan değerler dokuz balık altında sunulmuş ve doğrudan alıntılarla örneklendirilmiştir. Bu başlıklar ise şunlardır: Adalet, sorumluluk, bilimsellik, estetik, vatanseverlik, çalışkanlık, yardımlaşma, aile birliği, duyarlılık ve yardımseverlik. Araştırma sonuçlarına göre Akif’in Safahat’ı değerler eğitimi açısından oldukça zengin bir kaynaktır ve sosyal bilgiler dersi kapsamında kullanılması faydalı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, , Değer, Değerler eğitimi, Mehmet Akif Ersoy, Safahat

Kaynakça

• Akbaş, O. (2008). Değer Eğitimi Akımlarına Genel Bir Bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
• Aydın, M. Z. (2010). Okulda Değerler Eğitimi. Eğitime Bakış. 6(18), 16-19.
• Baydar, M. Ç. (2008). Mehmet Akif’de İlm-ü Fen Telakkisi. Mehmet Âkif Dönemi ve Çevresi, 84- 91.
• Bayraktar, L. (2014). Değerler Buhranı Karşısında Mehmet Âkif Ersoy. Bizim Külliye. 15(59), 52-55.
• Beane, A. J. (1990). Affective Dimensions of Effective Middle Schools. Educational Horizons, 68(2), 109-112.
• Biçer, S. (2013). Değerler Eğitimi Açısından Mehmet Akif Ersoy’a Ait “Safahat” Adlı Eserin İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Bogdan, R. C. ve Biklen, S. K. (1992). Qualitative Research for Education to Theory and Methods. Boston: Allyn and Bacon A Division of Simon & Schuster Inc.
• Bolay, S. H. (2008). Akif’in İnsana Bakışı. Mehmet Âkif Dönemi ve Çevresi. 148- 163.
• Creswell, J. W. (2014). Nitel Araştırma Yöntemleri (Çev. Edt: Bütün, M. ve Demir, S. B). 2. Baskı, Ankara: Siyasal Kitap.
• Ceyhan, N. (2010). Mehmet Âkif’in Şiirlerinde ve Hanesinde Aile. Mehmed Âkif Edebiyat ve Düşünce. 67- 77.
• Çepni, S. (2018). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. 8. Baskı. Trabzon.
• Dağ, M. (2014). Mehmet Âkif’in Yeisten Azme, Çalışmaktan Tevekküle Uzanan Hayat Telakkisi. Mehmet Âkif ve Gölgeler. 229- 242.
• Demircioğlu, İ. H. ve Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih Eğitimi: Amaç, İşlev ve İçerik. Değerler Eğitimi Dergisi. 6(15), 69-88.
• Doğan, D. M. (2010). İki Hayatî Savaş, İki Büyük Şair: Çanakkale Şehitlerine ve Sakarya Türküsü. Mehmed Âkif Edebiyat ve Düşünce. 168- 186.
• Doğan, İ. (2004). Sosyoloji Kavramlar ve Sorunlar, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Duman, M. (2016). Akif’in Allah’tan İstediği. İstiklâl Marşı İstikbal Marşı 41 Dize 41 Yorum. 407- 416.
• Ekşi, H. ve A. Katılmış. (2014). Karakter Eğitimi El Kitabı. Ankara: Nobel Yayınları.
• Emer, M. A. (2014). Safahat’ta Değerler Eğitimi Unsurları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldırım Beyazıt Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Hökelekli, H. (2006). Değerler Odaklı Eğitim. Değerler Eğitimi Merkezi Bülteni. 1, 50-55.
• Işık, İ. (2008). Mehmet Âkif’in Şiirinde Temalar. Mehmet Âkif Dönemi ve Çevresi. 128- 139.
• Kan, Ç. (2010). Sosyal Bilgiler Dersi ve Değerler Eğitimi. Milli Eğitim 39(187), 138-145.
• Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Lickona, T. (1992). Educating for character (How our schools can teach respect and resposibility). New York: Bantam Books MEB. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• Moğul, S. (2012). Mehmet Akif Ersoy’un Safahat İsimli Eserinin Türkçe Eğitimi ve Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Orçan, M. (2014). Toplumsal ve Kültürel Değerinin Aydını Olarak Mehmet Âkif Ersoy. Mehmet Âkif ve Gölgeler. 202- 208.
• Rokeach, M. (1973). Nature of Human Values. The Free Press, New York.
• Taştan, Z. (2014). Âkif’in Gölgeler’de Yükselen Feryadı. Mehmet Âkif ve Gölgeler. 170-178.
• Tatlı, A., Dilek, M. ve Görmez, İ. (2017). Etik ve İnsanî Değerler, Antalya.
• Tonga, D. ve Uslu, S. (2015). Sosyal Bilgiler Dersinde Kazanım Değer İlişkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 16(1), 91-110.
• Ülken, H. Z. (1965). Değerler, Kültür ve Sanat. İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörlük Konferansları Serisi, (ss.5-25 içinde) İstanbul: İstanbul Üniversitesi Matbaası.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, R. (2017). Ortaokul Sosyal Bilgiler Eğitiminde Safahat’ın Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.