Somut Olmayan Kültürel Mirasın Eğitim Programlarına Yansıması: Hayat Bilgisi Öğretimi

Yıl 2021, Sayı: 16, 231 - 247, 15.12.2021

Gülsüm Yıldırım

https://doi.org/10.20860/ijoses.974198

Cited By: 5

Öz

Bu araştırmada 2018 hayat bilgisi öğretim programının kazanımları ile 2020-2021 öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı onayı ile uygulanan ders ve çalışma kitaplarında yer alan metin ve görsellerin somut olmayan kültürel mirasa dönük ögelerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada doküman incelemesi yöntemiyle 2020- 2021 öğretim yılında bir, iki ve üçüncü sınıf hayat bilgisi ders ve çalışma kitabı olarak kullanılmasına karar verilen kitaplar ve 2018 hayat bilgisi öğretim programı kazanımları incelenmiştir. Araştırma sonucunda; birinci ve ikinci sınıf kazanımları ele alındığında sadece iki kazanımın, üçüncü sınıf için ise yalnızca bir kazanımın somut olmayan kültürel mirasın kazandırılabileceğine dair açıklamaları yer aldığı görülmektedir. Birinci sınıf için hazırlanan ders ve çalışma kitaplarındaki metin ve görsellerde halk bilgisi, toplumsal uygulamalar ve gösteri sanatlarına yer verilirken, ikinci sınıf için hazırlanan el sanatları ve sözlü anlatımlara dönük metin ve görseller bulunmaktadır. Bununla birlikte üçüncü sınıfta somut olmayan kültürel mirasa dönük metin veya görsele çok az yer verilmekle birlikte halk bilgisi, sözlü anlatımlar ve toplumsal uygulamalar bulunmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Hayat Bilgisi, İlkokul, Somut Olmayan Kültürel Miras

Reflection of Intangible Cultural Heritage on Educational Programs in a Sustainable Society: Life Studies Curricula Course

Öz

This study aims to examine the intangible cultural heritage elements of the texts and visuals in the course and workbooks implemented with the approval of the Ministry of National Education in the 2018 life studies curriculum and the 2018-2021 academic year. Document analysis was used in the research. The books that were decided to be used as first, second and third-grade life studies course and workbooks in the 2020-2021 academic year and the 2018 life studies curriculum outcomes were examined. As a result of the research; When the first and second-grade acquisitions are considered, it is seen that only two acquisitions and only one acquisition for the third-grade have explanations that intangible cultural heritage can be acquired. While folklore, social practices, and performing arts are included in the texts and visuals in the textbooks and workbooks prepared for the first grade, there are texts and visuals for handicrafts and oral expressions prepared for the second grade. However, in the third grade, there is little place for text or visuals related to intangible cultural heritage, but there are folklore, oral expressions and social practices. 

Anahtar Kelimeler

Intangible Cultural Heritage, Primary School, Life Studies

Kaynakça

• Adamaz, K. (Ed.). (2019). İlkokul 2. sınıf hayat bilgisi ders kitabı. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Akhan, N. E. (2014). Sosyal bilgiler derslerinde somut olmayan kültürel miras öğretimi. International Online Journal of Educational Sciences, 6 (3), 722-736.
• Alemdar, Ç. (2019). Hayat bilgisi 1. sınıf ders kitabı. Ankara: Pasifik Yayınları
• Altunal, B. (2015). İlkokul 4. sınıf ingilizce ders kitaplarının Türk kültürüne ait değerler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya
• Avcı, M. & Memişoğlu, H. (2016). Kültürel miras eğitimine ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. İlköğretim Online, 15(1),104-124.
• Azizoğlu, N. İ. ve Okur, A. (2017). Yurtdışında yaşayan Türklerin eğitiminde somut olmayan kültürel miras unsurlarının yeri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(4), 747-757.
• Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi: teknikler ve örnekler çalışmalar. Ankara: Siyasal Yayınevi.
• Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage Publishing
• Çelepi, M. S. (2016). Somut olmayan kültürel miras ve üniversite gençliği. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (3), 5-35.
• Çengelci̇, T. (2012). Sosyal bilgiler öğretim programında somut olmayan kültürel mirasın yeri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (1), 185-203.
• De Troyer, V. (Ed.). (2005). Heritage in the classroom: a protical manual for teacher. Brusell: Het Gemeenschapsonderwijs.
• George, J. M. & Jones, G. R. (2008). Understanding and managing organizational behavior. New Jersey: Prentice Hall.
• Gürel, F. (2019). İlkokul 3. sınıf hayat bilgisi ders kitabı. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Gürkan, B. (2015). Sosyal bilgiler ders kitaplarının somut olmayan kültürel miras açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü, Adana.
• Karabıyık, E.Ü. (2019). İlkokul 3. sınıf hayat bilgisi ders kitabı. Ankara: Evren Yayıncılık
• Karakoç Öztürk, B . (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde somut olmayan kültürel mirasın aktarımı. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 288-312.
• Karakuş, C. & Çağlayan, K. T. (2016). Hayat bilgisi öğretim programında ve ders kitaplarında somut olmayan kültürel mirasın yerinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 45 (3), 393-405.
• Kaymakçı, S. (Ed.). (2020a). İlkokul 1.sınıf hayat bilgisi çalışma kitabı. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Kaymakçı, S. (Ed.). (2020b). İlkokul 2. sınıf hayat bilgisi çalışma kitabı. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Kaymakçı, S. (Ed.). (2020c). İlkokul 3. sınıf hayat bilgisi çalışma kitabı. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Kolaç, E. (2009). Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Millî Folklor, 21 (82), 19-31.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2005). Hayat bilgisi öğretim programları (ilkokul 1.2. ve 3. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2018). Hayat bilgisi öğretim programları (ilkokul 1.2. ve 3. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2020a). Hayat bilgisi 1. sınıf çalışma kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2020b). Hayat bilgisi 2. sınıf çalışma kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2020c). Hayat bilgisi 3. sınıf çalışma kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Miles, B., M. & Huberman, A., M. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publishing
• Özgat-Tatan, O. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültür aktarımı: Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti örneği (A1-A2 düzeyi). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Özkan Köse, P. & Yüksel, A. (2019). 5, 6, 7 ve 8. sınıf müzik ders kitaplarının somut olmayan kültürel miras öğeleri bakımından incelenmesi. Art-e Sanat Dergisi, Özel Sayı, 125-149.
• Pehlivan Yılmaz, A., & Kolaç, E. (2016). Açık örgün eğitim sosyal bilgiler ders kitaplarıve öğretim programında somut olmayan kültürel miras ögeleri. Journal Of Turkish Studies, 11(19), 655–670.
• Pehlivan, A. (2015). Açık ve örgün eğitim sosyal bilimler ders kitapları ve öğretim programında somut olmayan kültürel miras ögelerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Resmi Gazete (2006). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi. Karar Sayısı: 2006/10132. 11 Mart 2006- Sayı: 26105.
• Savaşkan, V. (2016). Ortaöğretim Türk edebiyatı program ve ders kitaplarının somut olmayan kültürel miras ögeleri açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 1302-1323.
• Sidekli, S. & Karaca, L. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde yerel, kültürel miras ögelerinin kullanımına ilişkin öğretmen adayı görüşleri. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 5, 20-38.
• Şahin, N. (2015). İlkokul 4. sınıf Türkçe ders kitabı metinlerinin kültürel değerler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Türk Dil Kurumu. (2020). https://sozluk.gov.tr/
• Ulusoy, Y. (2018). Hayat bilgisi 2. sınıf ders kitabı. Ankara: Beşgen Yayıncılık
• UNDP [United Nations Development Programme]. (2020). https://info.undp.org/sites/bpps/SES_Toolkit/SitePages/Standard%204.aspx
• UNESCO (2015). Somut olmayan kültürel miras (SOKÜM) ve örgün ve yaygın eğitim: Türkiye ve Afrika deneyim paylaşımı yuvarlak masa toplantısı: sonuç bildirisi.
• https://www.unesco.org.tr/Pages/540/205
• UNESCO. (2003). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi. Paris, 17 Ekim 2003. MISC/2003/CLT/CH/14. https://ich.unesco.org/doc/src/00009-TR-PDF.pdf
• UNESCO. (2010). Somut olmayan kültürel mirasın yaygın ve örgün eğitimde değerlendirilmesi uluslararası toplantısı: sonuç bildirisi.
• https://www.unesco.org.tr/Pages/188/91/Somut%20Olmayan%20K%C3%BClt%C3%BCrel%20Miras%C4%B1n%20Yayg%C4%B1n%20ve%20%C3%96rg%C3%BCn%20E%C4%9Fitimde%20De%C4%9Ferlendirilmesi%20Uluslararas%C4%B1%20Toplant%C4%B1s%C4%B1
• Yalçınkaya, E. (2015). Pre-service teachers’ views on intangible cultural heritage and its protection. Anthropologist, 22(1), 64-72.
• Yeşilbursa, C. C. (2013). Altıncı sınıf öğrencilerinin somut kültürel mirasa yönelik görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21 (2), 405-420.
• Yeşilbursa, C. C., & Barton, K. C. (2011). Preservice teachers' attitudes toward the inclusion of heritage education in elementary social studies. Journal of Social Studies Education Research, 2(2), 1-21.