ECONOMIC SITUATION OF ÇERKEŞ TOWN IN THE MIDDLE OF XIX. CENTURY

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 2 - ARALIK, 64 - 87, 01.12.2014

Ahmet Yurtseven

https://doi.org/10.20860/ijoses.27560

Öz

Ottoman Empire tried to make significant changes in political, social and economic fields in XIX. century. The most important innovation in the economic area was “tax system” in this period.

Economic situation of Çerkeş that was a town in Çankırı in 1261 is revealed in this study. Economy of Çerkeş depended on agriculture and livestock breeding in XIX. Century. Public in the both center and villages of Çerkeş operated agricultural activities. At the same time, public who took into account the climate and terrain conditions fed cattle and sheep so as to provide animal food and other needs in daily life. As a result of all the economic activities, Çerkeş in 1261/1845 obtained temettuat income that was 469953 kuruş and the tax collected was 181171 kuruş in temettuat income by Ottoman Empire.

One of the most important issues in Tanzimat period was Temettüat Tahrir books. Çankırı was one of the centers of sanjaks where the temettüat tahrir studies were implemented. Temettüat tahrir implemented in Çerkeş town of Çankırı will be analyzed economically in this study.

Keyword: Çerkeş Temettüat, Temettüat implemented, Ihtisap in Ottoman Empire

Anahtar Kelimeler

Çerkeş Temettüat, Temettüat implemented, Ihtisap in Ottoman Empire

XIX. YÜZYILIN ORTALARINDA ÇERKEŞ KAZASININ EKONOMİK DURUMU

Öz

XIX. yüzyıl Osmanlı Devleti’nin siyasi, sosyal ve ekonomik alanlarda önemli değişiklikler yapmaya çalıştığı bir dönemdir. Söz konusu dönemde ekonomik alanda yapılan yeniliklerden en önemlisi vergi sisteminde yapılan düzenlemedir. Bu çalışmada, XIX. yüzyılda Çankırı sancağına bağlı önemli kaza merkezlerinden biri olan Çerkeş’in 1261 tarihindeki ekonomik durumu ortaya konulmaktadır. XIX. yüzyıl ortalarında Çerkeş kazasının ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Gerek kazanın merkezinde ve gerekse kazanın köy yerleşim yerlerinde halk zirai faaliyet yaparak hayatını sürdürmektedir. Ancak zirai faaliyet yanında daha ziyade günlük hayatta hayvani gıda ve diğer bazı ihtiyaçlarını karşılamak gayesiyle iklim ve arazi şartlarını dikkate alarak büyükbaş ve küçükbaş hayvan da beslemektedir. Yürütülen tüm ekonomik faaliyetler neticesinde Çerkeş kazasında 1261/1845 yılında elde edilen toplam 469953 kuruş temettüat gelirinden 181.171 kuruş vergi tahakkuk ettirilmiştir. Tanzimat dönemine damgasını vuran en önemli konulardan birisi Temettüat tahrir çalışmalarıdır. Temettüat tahrir çalışması uygulamalarının yapıldığı sancak merkezlerinden birisi Çankırı sancağıdır. Bu çalışmada Çankırı’nın Çerkeş ilçesinde düzenlenen Temettüat tahrir uygulaması ekonomik yönden incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Çerkeş Temettüat, Temettüat uygulaması, Osmanlı‟da ihtisap

Kaynakça

• A- Arşiv Vesikaları
• I- Başbakanlık Osmanlı Arşivi Vesikaları:
• BOA., ML. VRD. TMT. d./ 00666. (Temettuat Defteri)
• B- Kitaplar Ve Makaleler
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Osmanlı İdaresinde Kıbrıs (Nüfusu-Arazi Dağılımı Ve Türk Vakıfları), Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2000.
• Güran, Tevfik, “Osmanlı Tarım Ekonomisi, 1840-1910”, İÜİF, Türk İktisat Ve İçtimaiyat Tarihi Araştırmaları Merkezi, Türk İktisat Tarihi Yıllığı, Yıl 1987, S.1, İstanbul, 1988, Ss.225-303.
• Kazıcı, Ziya, Osmanlılarda İhtisap Müessesesi (Ekonomik, Dini Ve Sosyal Hayat), Kültür Basın Ve Yayın Birliği Yayınları, İstanbul, 1987.
• Kazıcı, Ziya, Osmanlılarda Vergi Sistemi, Şamil Yayınevi, İstanbul, 1977.
• Kütükoğlu, Mübahat S., “Osmanlı Sosyal Ve İktisadi Tarihi Kaynaklarından Temettü Defterleri”, Belleten, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1995, Ss 395-412.
• Parlatır, İsmail, Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Yargı Yayınları, Ankara, 2006.