Evaluation of The Activities, Included in the Data-Based Investigation Theme of the Primary School Math 1 st Grade Course Book, with Respect to Curriculum

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 85 - 117, 28.10.2025

Emine Gözel

https://doi.org/10.53046/ijotem.1755954

Öz

In this research, it is aimed to evaluate the activities included in the data-based investigation theme of the primary school math 1 st grade course book with respect to the curriculum. In the research document assessment, one of the quantitative research methods, is used. The data of the research consists of 2024 primary school grade one math course curriculum, approved by the Ministry National Education, the primary school math 1 st grade course book, put into effect in the academic year 2024-2025 and the activities included in the data-based investigate themes of the primary school 1 st grade math one enrichment activities teachers’ guidebook. The descriptive analysis and content analysis are used for analyzing data. According to the results of the data, the skills, the values, the relationships, learning proofs and enrichment activities in the books evaluated are found to be consistent with the curriculum in general. However, pre-evaluation and bridging, of the stages of the learning-teaching experiences according to the curriculum are not found as consistent with the course book and the process components belonging to the learning output is found partially consistent with the course book in the learning-teaching applications stage. Furthermore, it is concluded that the research paper containing the game loving in the skills dimension and the matching activities in the learning proofs dimension are not reflected to the course book according to the curriculum.

Anahtar Kelimeler

Math teaching , curriculum , course book , data-based research theme.

İlkokul Matematik 1. Sınıf Ders Kitabının Veriye Dayalı Araştırma Temasındaki Etkinliklerin Öğretim Programı Açısından Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmada, ilkokul matematik 1. sınıf ders kitabının veriye dayalı araştırma temasındaki etkinliklerin öğretim programı açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, nitel araştırma yönteminden doküman incelemesi kullanılmıştır. Çalışmanın verilerini Milli Eğitim Bakanlığı onaylı 2024 ilkokul birinci sınıf matematik dersi öğretim programı, 2024-2025 eğitim-öğretim yılında uygulamaya konulan ilkokul matematik 1. sınıf ders kitabı ve ilkokul matematik 1. sınıf zenginleştirme etkinlikleri öğretmen kılavuz kitabının veriye dayalı araştırma temalarında yer alan etkinlikler oluşturmaktadır. Verilerin analizinde ise betimsel analiz ve içerik analizinden yararlanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre incelenen kitaplarda beceriler, değerler, ilişkiler, öğrenme kanıtları ve zenginleştirme etkinlikleri genel olarak öğretim programı ile uygun bulunmuştur. Bununla birlikte öğrenme-öğretme yaşantılarının aşamalarından ön değerlendirme, köprü kurma ve öğrenme-öğretme uygulamaları etkinlikleri ders kitabıyla kısmen uygun bulunmuştur. Ayrıca programa göre beceriler boyutunda oyunseverlik eğilimi ile öğrenme kanıtları boyutunda eşleştirme etkinliklerini içeren çalışma kâğıdının ders kitabına yansıtılmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Matematik eğitimi , öğretim programı , ders kitabı , veriye dayalı araştırma teması.

Etik Beyan

Etik Beyanı Bu çalışmada Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’nde belirtilen kurallara uyulduğunu ve bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemlere dayalı hiçbir işlem yapmadığımı ve tüm etik ihlallerde tüm sorumluluğun makale yazarına ait olduğunu beyan ederim. Etik Kurul İzni Çalışmanın özgün olduğunu, hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu gibi tüm aşamalarında bilimsel etik ilke ve kurallara uygun davrandığımı, bu çalışma için elde edilen veriler, insan ve hayvanların deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması ve kişisel verilerin korunması kanunu gereğince etik kurul iznine tabi olmadığını beyan ederim.

Kaynakça

• Aladağ, E., & Sert, C. (2020). Sosyal bilgiler 5. sınıf ders kitabının disiplinler arası yaklaşım açısından incelenmesi, Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(3), 285-295.
• Arslan, A., & Elma, M. (2022). İlkokul öğrencilerinin değerlere bakış açılarının kök değerler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 20(44), 385-416. https://doi.org/10.34234/ded.1129404
• Ayan, M., & Özkan, H. H. (2022). Ortaokul 7. sınıf matematik ders kitabının yapılandırmacı öğrenme açısından değerlendirilmesi, Turkish Journal of Educational Studies, 9(2), 255-290.
• Bates, A. W. (2002). Managing technological change: Strategies for college and universities. CA: Jassey Bass.
• Bayar, M. (2023). Sınıf öğretmenlerinin ilkokul matematik programını uygularlarken karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri, Uluslararası Sosyal Bilimlerde Mükemmellik Arayışı Dergisi, (5), 44-54.
• Boran, A. İ., & Aslaner, R. (2008). Bilim ve sanat merkezlerinde matematik öğretiminde probleme dayalı öğrenme, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 15-32.
• Bottino, R. M., & Ott, M. (2006). Mind games, reasoning skills and the primary school curriculum: hints from a field experiment. Learning Media & Technology, 31(4), 359375. http://dx.doi.org/10.1080/17439880601022981.
• Bowen, A. G. (2009). Document analysis as a qualitative research methods, Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Braun, H. I. (2016). Meeting the challenges to measurement in an era of accountability. New York ve Londra: Routledge.
• Bulut, S., Boz-Yaman, B., & Yavuz, F. D. (2016). 7. sınıf matematik ders kitaplarında dönüşüm geometrisi işlenişinin öğretim programları açısından değerlendirilmesi, İlköğretim Online, 15(4), 1164-1190. http://dx.doi.org/10.17051/io.2016.86316
• Bush, W. S. (2005). Improveing research on Mathematics learning and Teaching in Rural areas, Journal of Research in Rural Education, 20(8), 1-11.
• Cai, J. (2003). Singaporean students’ mathematical thinking in problem solving and problem posing: an exploratory study, International Journal of Mathematics Education in Science and Technology, 34(5), 719-737.
• Chapman, O. (2012). Challenges in mathematics teacher education. Journal of Mathematics Teacher Education, 15(4), 263-270.
• Clements, D.H. (1999). Concrete manipulatives, concrete ideas. Contemporary issuesin in Early Childhood, 1(1), 45-60.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (5th Ed.). London and New York: Routledge Falmer.
• Dane, A., Doğar, Ç., & Balkı, N. (2004). İlköğretim 7. sınıf matematik ders kitaplarının değerlendirmesi, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 1-18.
• Dede, S. Ç., & Arslan, S. (2019). Türkiye’de 2002-2018 yılları arasında matematik ders kitapları üzerine yapılmış tezlerin ve makalelerin analizi. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 13(1), 176-195. Doi: 10.17522/balikesirnef.546301
• Demirel, Ö. (2010). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Demirezen, S., & Hasgül, M. (2022). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında ve ders kitaplarında okuryazarlık becerilerinin incelenmesi, Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(33), 213-247.
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (1998). Collecting and interpreting qualitative material. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Deveci, Ö., & Aykaç, N. (2020). Türkiye Cumhuriyeti’nde uygulanan ilkokul matematik dersi öğretim programlarının incelenmesi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1512-1532.
• Doğan, C. (2014). Coğrafya öğretiminde disiplinlerarası ders işlenişinin başarıya etkisinin değerlendirilmesi. [Yüksek lisans tezi], Gazi Üniversitesi. Ankara.
• Durualp, E., & Aral, N. (2010). Altı yaşındaki çocukların sosyal becerilerine oyun temelli sosyal beceri eğitiminin etkisinin incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 160-172.
• Duyul, S., Duyul, Y., Kesman, M., & Kesman, M. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Konusunda Öğretmen Görüşleri, Ulusal Eğitim Dergisi, 5(3), 20262-20262. https://doi.org/10.5281/zenodo.15002346
• Ekmen, C., & Bakar, E. (2019). İlköğretimde öğretim programları ve ders kitaplarında dijital yetkinliğin yeri, Milli Eğitim Dergisi, 48(221), 5-35.
• Erdoğan, F., Hamurcu, H., & Yeşiloğlu, A. (2016). Türkiye, Singapur TIMSS 2011 sonuçlarının matematik programı açısından değerlendirilmesi, Cumhuriyet International Journal of Education, 5(5), 31-43.
• Faiz, M., & Avcı, E. K. (2018). 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları “etkin vatandaşlık” öğrenme alanında yer alan becerilerin ve değerlerin incelenmesi, International Journal of New Approaches in Social Studies, 2(1), 1-21.
• Garcia, J., & Dolores, C. (2017). Intra-mathematical connections made by high school students in performing calculus tasks. International Journal of Mathematical Education, 49(2), 227-252.
• Guercio, C.J. (2003). An interdisciplinary curriculum and ıts positive effect on student motivation in the classroom. [Master thesis], Caldwell College, Caldwell.
• Guthrie, J.T., Allan, W., & VonSecker, C. (2000). Effects of integrated instruction on motivation and strategy use in reading, Journal of Edulcationall Psychology, 92(2), 331–341.
• Güneş, İ., Dursun, F. & Alcı, B. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ortaokul matematik dersi öğretim programında ölçme ve değerlendirme yaklaşımının analizi, İstanbul Eğitim Dergisi, (2), 132-159. https://doi.org/10.71270/istanbulegitim.istj.1648231
• Halstead, J. M., & Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge journal of education, 30(2), 169-202. https://doi.org/10.1080/713657146
• Hancock, D. R., & Algozzine, B. (2006). Doing case study research: A practical guide for beginners researchers. New York: Teachers College.
• Hughes, B. (2006). Play types: Speculations and possibilities. London: The London Centre for Play work Education and Training.
• Huizinga, J. (2018). Homo Ludens: Oyunun toplumsal işlevi üzerine bir deneme. (Çev. O. Düz). İstanbul: Alfa 606 Yayıncılık.
• İncikabi, S., & Biber A. Ç. (2017). Ortaokul matematik ders kitaplarında yer alan temsillerin öğrenme alanlarına ve sınıflara göre incelenmesi, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 115-134.
• İzmirligil, G. N. (2008). İlköğretim matematik ders ve çalışma kitaplarının yapısalcı yaklaşım açısından değerlendirilmesi. [Yüksek lisans tezi], Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Kahraman, M., & Biber, A. Ç. (2025). 5. sınıf matematik ders kitabının Türkiye yüzyılı maarif modeli erdem-değer-eylem çerçevesi açısından incelenmesi. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 35-49.
• Karaca, D., & Uzunkol, E. (2019). İlkokul matematik ders kitaplarının içerdiği değerler bakımından incelenmesi, Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 5(2), 55-71.
• Karacaoğlu, Ö. C. (2018). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karaduman, G. B. (2010). Üstün yetenekli öğrenciler için uygulanan farklılaştırılmış matematik eğitim programları. HAYEF Journal of Education, 7(1), 1-12.
• Kember, D., & McNaught, C. (2007) Enhancing University teaching: Lessons from research into award-winning teachers. London: Routledge.
• Kerpiç, A., & Bozkurt, A. (2011). Etkinlik tasarım ve uygulama prensipleri çerçevesinde 7. sınıf matematik ders kitabı etkinliklerinin değerlendirilmesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 303-318.
• Koparan, T., & Kaleli Yılmaz, G. (2014). Dinamik istatistik yazılımı ile veri analizinde öğrencilerin informal çıkarımlarının incelenmesi, Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 95-113.
• Küçükahmet, L. (2007). Program geliştirme ve öğretim. Ankara: Nobel Yayınları.
• Küçükahmet, L. (2011). Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Lattuca, L., Lois V., & Kimberly, F. (2004). Does interdisciplinary promote learning? Theoretical support and researchable questions. The Review of Higher Education, 28(1), 23–48.
• Liegeot, J. (2020). The Importance of Interdisciplinary Education. [Master’s Theses]. West Chester University of Pennsylvania.
• Lombard, M., Snyder-Duch, J., & Bracken, C.C. (2002). Content analysis in mass communication: Assessment and reporting of intercoder reliability, Human Communication Research, 28, 587- 604.
• Marshall, C., & Rossman, G. B. (1999). Designing qualitative research (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2015). Matematik dersi öğretim programı ve kılavuzu (1.2.3.4. Sınıflar). Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2018). Matematik Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2024a). İlkokul matematik dersi öğretim programı (1, 2, 3 ve 4. Sınıflar). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli. https://mufredat.meb.gov.tr/ (16.10.2024 tarihinde indirilmiştir.)
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2024b). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metni. https://mufredat.meb.gov.tr/ (14.10.2024 tarihinde indirilmiştir.)
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2024c). İlkokul matematik 1. sınıf ders kitabı (2. Kitap). Erişim Tarihi: 27.01.2025, https://tymm.meb.gov.tr/upload/kitap/matematik_1_1.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2024d). İlkokul matematik 1. sınıf zenginleştirme etkinlikleri öğretmen kılavuz kitabı. Erişim Tarihi: 22.07.2025, https://www.eba.gov.tr/arama?q=1%20s%C4%B1n%C4%B1f
• Mulder, M. (2012). Interdisciplinarity and education: towards principles of pedagogical practice, The Journal of Agricultural Education and Extension, 18(5), 437-442. National Council of Teachers of Mathematics [NCTM] (2000). Principles and Standards for School Mathematics. Reston, VA: Author.
• Oğuz-Haçat, S., & Demir, F. B. (2020). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Değerler Açısından İncelenmesi. Journal of History School, 49, 4443-4466.
• Ott, M., & Pozzi, F. (2012). Digital games as creativity enablers for children. Behaviour and Information Technology, 31(10), 1011-1019. http://dx.doi.org/10.1080/0144929X.2010.526148.
• Özer, T. (2018). İlkokul matematik ders kitaplarındaki kesirler konusu ile ilgili örneklerin ve alıştırmaların incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi. Kastamonu.
• Özhan, M. B., Taşgın, A., & Kandırmaz, M. (2024). K12 beceriler çerçevesi: Türkiye bütüncül modeli bağlamında sosyal duygusal öğrenme becerileri. Milli Eğitim Dergisi, 52(1), 1027-1054. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1308964
• Özkaya, F., & Duru, A. (2020). Ortaokul matematik ders kitaplarında değerler eğitimi kapsamındaki değerlerin yer alma durumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(3), 43- 67.
• Özyaprak, M. (2012). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilere yönelik farklılaştırılmış matematik öğretiminin erişi, tutum ve yaratıcılığa etkisi. [Doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Patton, M.Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd Ed.). Sage Publications, Inc.
• Reddy, P., Sharma, B., & Chaudhary, K. (2020). Digital literacy: A review of literature. International Journal of Technoethics, 11(2), 65-94.
• Russell, B. (1981). Eğitim ve toplum düzeni. (Çev: Nail Bezel). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Sargın, S. (2016). Yenilenen ortaokul matematik dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. [Yüksek lisans tezi], Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Seo, K. H., & Ginsburg, H. P. (2004). What is developmentally appropriate in early childhood mathematics education? Lessons from new research. In D. H. Clements, J. Sarama, & A.- M. DiBiase (Eds.), Engaging young children in mathematics: Standards for early childhood mathematics education (pp. 91-104). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Sevim, K. (2019). Veri işleme öğrenme alanının ortaokul matematik ders kitaplarında işlenişinin öğretim programı açısından değerlendirilmesi. [Yüksek lisans tezi], Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Sheffield, L. J. (1994). The Development of Gifted and Talented Mathematics Students and the National Council of Teachers of Mathematics Standards. Storrs CT: National Research Center on the Gifted and Talented.
• Şahin, M. (2025). 2015, 2018 ve 2024 İlkokul Matematik Öğretim Programlarının Karşılaştırmalı Analizi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(1), 71-144.
• Tartan, Y. Ş., & Erşen, Z. B. (2024). Ortaokul matematik ders kitaplarındaki etkinliklerin matematiksel ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34(2), 677-689. DOI: 10.18069/firatsbed.1299586
• Tutak, T., & Güder, Y. (2012). İlköğretim 5. sınıf öğretmenlerinin matematik ders kitabı hakkındaki görüş ve düşünceleri, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 16-28.
• Yanık, H. B., Özdemir, G., & Eryılmaz-Çevirgen, A. (2017). Ortaokul matematik ders kitaplarında yer alan veri işlemeye yönelik görevlerin incelenmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 45-61.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, N. (2022). Veri işleme öğrenme alanına ilişkin kazanımların ve ders kitaplarının bilişsel seviyelerinin incelenmesi, Trakya Eğitim Dergisi, 12(1), 1-20.
• Yılmaz, Ş. K. (2019). Seçmeli zekâ oyunları dersine ilişkin öğretmen görüşleri. [Yüksek lisans tezi], Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.