Tefhimü’l-Kur’an Bağlamında Mevdûdî' nin Cihad Anlayışı

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 48 - 72, 27.05.2024

Oğuzhan Akkan

https://doi.org/10.53046/ijotem.1476461

Öz

Cihad konusu İslam’ın doğuşundan günümüzü gelinceye kadar sürekli olarak önemini korumuş ve gündemden hiç düşmemiştir. Ancak hem İslam toplumunda hem de diğer toplumlarda cihad kavramına menfi birçok anlam yüklenmiş ve cihad üzerinden İslam dinine iftiralar atılmıştır. Bu minvalde cihad hakikatının üzeri doğru olmayan bigilerle ve ithamlarla kapatılmaya çalışılmıştır. Bu araştırmanın amacı Ebü’l-A´lâ El-Mevdûdî’nin cihad konusundaki düşüncelerinin ve yorumlarının ne olduğunu ortaya çıkarmaktır. Zira Mevdûdî 20. Yüzyılda yaşamış ve dönemine ilmî çalışmaları ve fikirleriyle damga vurmuş bir âlimdir. Mevdûdî’nin modern bir dille, Kur’an ve sünnet bağlamında cihad kavramını sahih kaynaklarla nasıl yorumladığı, çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Ayrıca Mevdûdî’nin hayatı, siyasi düşünceleri, müfessirliği ve tefsirdeki metodundan da kısaca bahsedilmiştir. Mevdûdî’nin cihad anlayışını, düşüncelerini bu alanda yazdığı kitaplardan (Cihad, İslam Savaş Hukuku) istifade ederek önemli eserlerinden biri olan Tefhimu’l Kur’an’dan da örnekler verilerek cihad ayetlerinin nasıl yorumladığının ortaya çıkarılmasına hasredilmiştir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme yöntemi ile veriler toplanmış ve içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Sonuç olarak Mevdûdî’nın asrın gereklerini dikkate alarak yeni bir solukla, güncel bir söylemle ve doğru kaynaklardan beslenerek cihad kavramını özenle tanımladığı ve detaylı anlatımına ulaşılmıştır. Mevdûdî ile ilgili yapılacak çalışmalarda cihad konusu üzerine araştırmalara yer verilebilir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Mevdûdî, müfessir, Tefhimü’l-Kur’an, cihad

Mawdūdī's Understanding of Jihad in the Context of Tafhim al-Qur'an

Öz

The subject of jihad has always maintained its importance from the birth of Islam to the present day and has never fallen off the agenda. However, both in the Islamic society and in other societies, many negative meanings have been attributed to the concept of jihad and slanders have been thrown at the Islamic religion through jihad. In this respect, the truth of jihad has been tried to be covered with false information and accusations. The aim of this research is to reveal what Abū'l-A'lā Al-Mawdūdī's thoughts and interpretations on jihad are. Because Mawdūdī is a scholar who lived in the 20th century and marked his period with his scientific studies and ideas. How Mawdūdī interprets the concept of jihad in the context of the Qur'an and Sunnah in a modern language with authentic sources constitutes the basis of the study. In addition, Mawdūdī's life, political thoughts, his exegesis and his method in tafsīr are briefly mentioned. Mawdūdī's understanding of jihad, his thoughts in this field by making use of the books he wrote in this field (Jihad, Islamic War Law), one of his important works, Tafhimu'l Qur'an, is devoted to revealing how he interprets the verses of jihad by giving examples. The data were collected by document analysis method, one of the qualitative research methods, and content analysis technique was used. As a result, it has been reached that Mawdūdī carefully defines the concept of jihad with a new breath, with a contemporary discourse and by feeding from the right sources, taking into account the requirements of the century. Researches on the subject of jihad can be included in future studies on Mawdūdī.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Mawdudi, mufassir, Tafhim al-Qur, jihad

Kaynakça

• Anıs, A. (2004). Mevdûdî. Türkiye diyanet vakfı islam ansiklopedisi. TDV Yayınları
• Ataman, B. & Çelik, A. (2024). Ebu’l-A’lâ ElMevdûdî’nin Hikmet Anlayışı, International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 10 (2), 228- 234. https://doi.org/10.5281/zenod o.10900889
• Aytaç, H. (2019) Ebû'l-A'lâ El- Mevdûdî'nin Tefhîmü'l-Kur'ân Adlı Tefsirinde Oryantalizm Eleştirisi”. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Üniversitesi. Diyarbakır.
• Başkan, Ö. (2004). Kur’ân yorumunun politik bağlamı -Mevdûdî örneği-. (Yayınlanmış Doktora Tezi). Sosyal Bilimler Üniversitesi. Ankara.
• Bilgin, L. K. (2016). Mevdûdî'nin hayatı, eserleri ve islâm hukuku ile ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Sosyal Bilimler Üniversitesi. İstanbul.
• Birışık, A. (2007). Mevdûdî hayatı, görüşleri ve eserleri. İnsan Yayınları.
• Birışık, A. (2007). Pakistan. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 34/. TDV Yayınları,
• Birışık, A. (2011). Ebü’l-A’lâ Mevdûdî’nin kur’ân yorumunu şekillendiren temel dinamikler. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20(2), 1-20.
• Coolican, H. (2009). Research methods and statistics psychology. Hodder Education, 5.th Edition,
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri, Çev. Ed. Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir, 3. Baskıdan Çeviri, Siyasal Kitabevi.
• Demirci, M. (2014). Tefsir tarihi. 20. Basım, İFAV.
• Deniz, B. (2019). İsmet-İ Enbiyâ düşüncesinin Kur'an yorumuna etkisi: Mevdûdî ve Tabâtabâî örneği. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Üniversitesi. Aksaray.
• Ebu'l A'la El-Mevdûdî & Türedi, F. H. 2008). Gelin müslüman olalım. Pınar Yayınları.
• Ebu'l A'lâ el-Mevdûdî Seyyid Kutub. (2018). Cihad. Hilal Yayınları.
• Ebu'l -Alâ el-Mevdûdî. (2009). İslam'da savaş hukuk 2. Baskı. Burcu Yayınları.
• Ebu'l Al'a Mevdûdî. (1996). Tefhimu'l Kur'an// Kur'an'ın anlamı ve tefsiri. 2. Baskı. 1(7). İnsan Yayınları.
• el-Karadavi, Y. (2017). Bir düşünür olarak Mevdûdî 1. Baskı. Ekin Yayınları.
• Eraydın, S.(2018). Islam hukuku açısından son dönem hilafet tartışmaları (Seyyid Bey, Senhurî ve Mevdûdî Örneği). (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Gilanî, E. (2000). Mevdûdî'nin hayatı. Hilal Yayınları.
• Hatiboğlu, İ. (2003). Çağdaş hadis tartışmaları bağlamında mevdûdî’nin dinamik sünnet yorumu. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12 (1).
• Hatipoğlu, B. (2021). Ebü'l-A'lâ El-Mevdûdî'nin kelami görüşleri. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü. Şanlıurfa.
• Kadiroğlu, R. (2020). Mevdûdî’nin tefsirinde Kur’an ilimleri. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Kaplaner, F. (2019). Ebu’l A’la El-Mevdûdî’nin kelamî görüşleri. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Keleş, E. (2020). Mevdûdî'nin Tefhîmu'l-Kur'ân adlı tefsirinde ehl-i kitapla ilgili ayetlere yaklaşımı. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü. Uşak
• Kışlakçı, T. (2019). Çağa iz bırakan önderler/Mevdûdî. İlke Yayıncılık.
• Koç, A. (2010). Mevdûdî'nin Tefhîmu'l-Kur'an isimli tefsirindeki hadislerin tahriç ve değerlendirilmesi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya
• Koç, Z. (1995). Ebu'l A'la El-Mevdûdî ve tefsirdeki metodu. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Ankara İlahiyat Fakültesi, Temel İslami Bilimleri, Tefsir Anabilimdalı, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köktaş, Y. (2003). Mevdudî’nin hadîsle ilgili görüşleri ve hadîs tahlilleri üzerine. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5 (8) https://doi.org/10.17335/suifd.13756.
• Kur'an Yolu. (2024). Kur'an yolu. Erişim 05 Mayıs 2024. kuran.diyanet.gov.tr
• Küçükdal, Y. (2022). Mevdûdî'nin tasavvuf ve nefis tezkiyesi hakkındaki görüşleri. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Üniversitesi. Adana.
• Mevdûdî, H. (2011). Babam Mevdûdî. Mana Yayınları.
• Özel, A. (1993). Cihad - TDV İslâm ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (TDV yayınları).
• Özel, M. (1999). Elmalılı ile Mevdudi'nin tefsirlerine karşılaştırmalı bir yaklaşım. (Yayınlanmış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Özer, M. (2013). Çağdaş dönem tefsirinde din ve vicdan hürriyeti: Mevdûdî ve Süleyman Ateş örneği. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bayburt
• Sönmez, M. (1997). İhya hareketlerinde Mevdudi. (Yayınlanmış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• Şahin, G. (2011). Mevdûdî’nin Din ve Siyaset Anlayışı. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Şen, Ö. F. (2023). Ebu’l-A’lâ el-Mevdûdî örnekliğinde “Siysal egemenliğin sahipliği” sorunsalı. Tafsir Dergisi, III (1), 38-52
• Telci, F. (2020). Hayatı ve eserleriyle Ebü’l A’lâ Mevdudi” SDAM (Stratejik Düşünce ve Analiz Merkezi)
• Yakar, E. (2017). Mevdûdî'nin Tefhîmu'l-Kurân isimli tefsirindeki hadislerin tahriç ve değerlendirilmesi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• Yıldırım, H. (2019). Kur'an'da Ehl-i kitap bağlamında Mevdûdî ve Süleyman Ateş'in görüşlerinin mukayesesi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü. Rize.