İSTANBUL YABANCILAR İÇİN TÜRKÇE B1 DERS VE ÇALIŞMA KİTAPLARINDAKİ DEYİM VE ATASÖZLERİ VARLIĞI

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 111 - 146, 20.12.2020

Ebru Akgün

Öz

Yabancılara Türkçe öğretiminde en mühim basamaklardan biri sözcük öğretimidir. Sözcük öğretiminde ise düşünceleri daha etkili kılmak ve söyleyişe güzellik katmak için kalıplaşmış ifadelere de mutlaka yer verilir. İşte bu kalıplaşmış ifadelerden deyim ve atasözleri en sık karşılaşılanlar olması bakımından ayrı bir öneme sahiptir. Söyleneni daha kolay, etkili ve anlaşılır olarak dile getirmede önemi yadsınamayan deyim ve atasözlerini, Türkçenin ve Türk kültürünün zenginlik nişaneleri diye de kabul edebiliriz. Bu amaçla Yabancılara Türkçe Öğretimi için kullanılan İstanbul B1 ders ve çalışma kitaplarındaki deyim ve atasözlerinin varlığını tespit etmeye yönelik bir çalışma gerçekleştirilmiştir.
Çalışmada nitel araştırma yöntemleri kullanılmış, öğrenme- öğretme sürecinde deyim ve atasözlerini kullanma gerekliliği yabancı dil öğretiminin belli başlı ilkeleri bağlamında ortaya konulmuştur. Proje betimleyici bir çalışma olup veriler, doküman incelemesi yöntemi ile toplanmıştır. Bununla birlikte İstanbul Yabancılar İçin Türkçe B1 Ders ve Çalışma Kitaplarının baştan sona taraması yapılmıştır. Çıkan neticeye göre, deyim ve atasözlerinin üniteler arası dağılımda farklılıklar arz ettiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

DEYİMLER, ATASÖZLERİ, DİL, YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİ, KÜLTÜR AKTARIMI

Kaynakça

• Kaynakça Akarsu, B. (1998). Wilhelm Von Humboldt’da Dil - Kültür Bağlantısı. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Akpınar, M.,Açık, F. (16-18 Aralık 2010). Avrupa Dil Gelişim Dosyası Bağlamında, Yabancılara Türkçe Öğretiminde Deyim ve Atasözlerinin Öğrenme – Öğretme Sürecine Aktarımı. III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Aksan, D. (2009). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim 1. 2. 3. Ciltler. Ankara: TDK Yayınları.
• Aksan, D. (2005). Türkçenin Gücü. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Aksoy, Ö. A. (1993). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü1-2. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Aksan, D. (2002). Anadilimizin Söz Denizinde. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Aksan, D. (1990). Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Aksoy, Ö.A. (1991). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. (4. Baskı) İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Aksoy, Ö.A. (1988). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Yayınevi.
• Albayrak, N. (2009). Türkiye Türkçesinde Atasözleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Aslan, F. (Ed.) (2013). İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Çalışma Kitabı (B-1). İstanbul: Kültür Sanat Basımevi.
• Aslan, F. (Ed.) (2012). İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı (B-1). İstanbul: Kültür Sanat Basımevi.
• Aygüneş, M. (2007). Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Okuma Becerisini Geliştirme Yolları. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Banguoğlu, T. (2007). Türkçenin Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Barın, E. (2004), Yabancılara Türkçenin Öğretiminde İlkeler. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1, 19-30.
• Bayraktar, N. (2006). Dil Bilimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Cevizci, A. (2003). Felsefe Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Çağan, K. (2003). Popüler Kültür ve Sanat. Ankara: Altınküre Yayınları.
• Çotuksöken, Y. (1994). Deyimlerimiz. İstanbul: Özgül Yayınları.
• Çotuksöken, Y. (1988). Atasözlerimiz (4. Baskı). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Eker, S. (2006). Çağdaş Türk Dili. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ergin, M. (2005). Üniversiteler İçin Türk Dili. İstanbul: Bayrak Basım.
• Giddens, A. (1993). Sociology. (2.Baskı) Polity Press.
• Göçer, A. (22-23 Kasım 2007). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarının Ölçme ve Değerlendirme Açısından İncelenmesi. Türkiye’de Yabancı Dil Eğitimi Ulusal Kongresi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Gökalp, Z. (2005). Türkçülüğün Esasları. İstanbul: Akvaryum Yayınevi.
• Gökhan, Aslı G. (1992), What Have The Ancestors Said: An Ethnography of Speaking Proverbs in a Turkish Community, Yayımlanmamış doktora tezi, Philadelphia, ABD: University of Pensylvania
• Gündüzalp, S. (2004). Deyimler ve Öyküleri 1, İstanbul: Zafer Yayınları.
• Güzel, A., Torun, A. (2004). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. (2.Baskı) Ankara: Akçağ Yayınları.
• Güzel, A. ve Torun, A. (2003). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Hacıeminoğlu, N. (2006). Türkçenin Karanlık Günleri. Türk Edebiyat Vakfı Yayınları.
• Hamidov, H. (2002). Türkçede İnsan İlişkileriyle İlgili Deyimler. Türk Dili Dergisi, 610,831-835.
• Hasekioğlu, I. (2009). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Sözcük Bilgisi Öğretimi-Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe 1 Serisinde Sözcük Öğretiminin Değerlendirilmesi ve Sözcük Öğretimi İçin Uygulama Örnekleri-.İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İnce, B. (2012). Yurt Dışındaki Türk Öğrenciler İçin Hazırlanmış Türkçe Ders Kitaplarındaki Atasözleri Varlığının Nitel ve Nicel Açıdan İncelenmesi. Akademik Araştırmalar Dergisi, 54, 83-102
• İşci, C. (2012). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kullanılan Yeni Hitit Ders Kitabının Dört Temel Dil Becerisi ve Kültür Açısından İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kalfa, M. (2013). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Sözlü Kültür Unsurlarının Kullanımı. Milli Folklor, 97, 171-172.
• Keklik, S. (2013). Atasözleri Sadece Gerçek ve Mecaz Anlamlı mıdır? Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (23), 239-250.
• Kıran, Z. (1986). Dilbilim Akımları. Ankara: Onur Yabancı Diller Kitap ve Yayın Merkezi.
• Kramsch, C. (1998). Language and Culture. Hong Kong: Oxford University Press.
• Korkmaz, Z., Zülfikar, M., Ercilasun, A. B., Parlatır, İ., Gülensoy, T. ve Birinci, N. (2007). Türk Dili ve Kompozisyon. (2.Baskı) Ankara: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Korkmaz, Z., Zülfikar, H., Akalın, M., Ercilasun, A. B., Parlatır, İ., Gülensoy, T. ve Birinci, N. (2001). Türk Dili ve Kompozisyon Bilgileri. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Korkmaz, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Mutlu, E. (1995). İletişim Sözlüğü. (2. Baskı) Ankara: Ark Yayınevi.
• Okur, A., Keskin,F. (2013).Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kültürel Ögelerin Aktarımı:İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti Örneği, International Journal Of Social Science, 6(2) ,1619-1640.
• Önel, G. (2008). İlköğretim 6, 7, 8. Sınıf Öğrencilerinin Atasözlerini Algılama Düzeyleri. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özil, Ş. (1991 ). Dil ve Kültür Çağdaş Kültürümüz, Olgular – Sorunlar. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Pala, İ. (2008). İki Dirhem Bir Çekirdek. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Parlatır, İ. (2008). Deyimler. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Pehlivan, F. (2007). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kültürlerarası Etkileşim Odaklı Yaklaşım Uyarınca Metin Çalışmaları. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pirinç, D. (2010). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Ortaçların İncelenmesi ve Öğretimi -Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı Orta 2 Örneğinde- İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sargut, A. S. (2010). Kültürler Arası Farklılaşma ve Yönetim. (3.Baskı) Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Saussure, F. D. (1998). Genel Dilbilim Dersleri (Çev: B. Vardar). İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Selvikavak, E. (2006). Türkçe`nin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde İleri Düzeydeki Öğrencilerin Paragraf Yazma Becerisini Geliştirme Üzerine Bir Uygulama. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sertel, A. (2006). Tecrübenin Dili Konu Atasözleri. (2.Baskı) İstanbul: Pozitif Yayınları.
• Tapan, N. (1990). Yabancı Dil Olarak Almanca Öğretiminde Kültür Bağlamının Değerlendirilmesi. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi. 7, 55-68.
• Tezcan, M. (1981). İbni Haldun’un Eğitime İlişkin Görüşleri. Cilt 14, sayı 1 s.205-212 http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/507/6179.pdf adresinden erişilmiştir.
• Topçu, N. (1999). Fransızca ve Türkçede Rakamlı Deyimlerin Karşılaştırmalı İncelemesi ve Fransızca Yabancı Dil Öğretiminde Kullanımları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 173–180.
• TDK, (2005). Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tüm, G., Sarkmaz, Ö. (1-3 Temmuz 2010). Yabancı Dil Türkçe Ders Kitaplarında Kültürel Ögelerin Yeri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 448-459.
• Vardar, B. (2007). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
• Yılar, Ö. (2007). Halk Bilimi ve Eğitim. (2.Baskı) Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Yıldırım, E. (2010). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Sürecinde Mecazlar. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, F., Şenden, Y. (2014),Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kalıp Sözlerin Etkinliklerle Öğretimi, Asya Öğretim Dergisi (Asian Journal Of Instruction) 2 (1), 53-63.
• Yücelol Özözen, M. (2001), Türkçe Deyimler Üzerine Birkaç Söz. Türk Dili, 600, 869-879
• Zengin, R. (1995). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Alıştırmalar. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• WEB1,http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.568930de5a2b03.65358713 adresinden 03.01.2016 tarihinde erişilmiştir.