Vocabulary in Turkish Textbooks for Foreigners: The Case of Van Yüzüncü Yıl University Turkish Language Teaching Set for Foreigners

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 45 - 81, 30.06.2023

Hamiyet Gökmen , Gökçen Göçen

Öz

Words form the basis of a language. During the language teaching process, the learners acquire new words through the help of the course materials used in the communication environment and teaching process. Researchers stated that the words which are used the most frequently should be taught during this process and they also carried out frequency studies to determine the frequency of the words. Studies carried out on the word frequency provide important data for language teaching. These studies should be carried out more often on textbooks since these textbooks constitute the main source. These studies carry great importance in terms of determining the vocabulary items in the teaching process, determining the words to be taught at different levels and in terms of preparing the materials suitable for the teaching. Based on this importance, in this research it was aimed to determine the words, idioms, reduplications, proverbs, rhymes and riddles among the vocabulary items included within the textbooks used during the Turkish teaching process. For this purpose, the study was carried out with the case study pattern, which is one of the qualitative research methods. The data source of the research was formed by the Turkish teaching set prepared by the Van Yüzüncü Yıl University for teaching the Turkish language to the foreigners. In this research, the data on the vocabulary items used within the Turkish textbooks for foreigners were collected through document analysis; content analysis was used for the vocabulary, while the descriptive analysis was used to determine the frequencies of the vocabulary items. According to the data obtained from the research, idioms were the most commonly used vocabulary items in the textbooks after words. They were followed by reduplications, proverbs and rhymes, respectively. Riddles were not included in any of the textbooks.

Anahtar Kelimeler

Turkish education, teaching Turkish as a foreign language, Turkish textbooks for foreigners, teaching vocabulary

Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitaplarındaki Söz Varlığı: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti Örneği Yaz

Öz

Sözcükler bir dilin temelini oluşturmaktadır. Dil öğretim sürecinde dili öğrenenler, yeni sözcükleri iletişim ortamlarında ve öğretim süreçlerinde kullanılan ders materyallerinden kazanmaktadır. Araştırmacılar bu süreçte, öncelikle dilde çok sık kullanılan sözcüklerin öğretilmesi gerektiğini ifade etmekte ve sözcüklerin kullanım sıklığını belirlemek için sıklık çalışmaları yapmaktadırlar. Sözcük sıklığı üzerine yapılan araştırmalar, dil öğretimi için önemli veriler sunan çalışmalardır. Sıklık çalışmaları, ders kitapları üzerinde daha fazla yapılmaktadır. Bu çalışmalar, öğretim sürecinde yer alan söz varlığı ögelerinin saptanması; hangi seviyede hangi sözcüklerin öğretileceğinin belirlenmesi ve öğretime uygun materyallerin hazırlanması bakımından büyük önem taşımaktadır. Bu önemden hareketle araştırmada, Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki söz varlığı ögelerinden sözcükler, deyimler, ikilemeler, atasözleri, tekerlemeler ve bilmecelerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla yapılan çalışma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın veri kaynağını, yabancılara Türkçe öğretimi için hazırlanan ders kitaplarından Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi yabancılar için Türkçe öğretim seti oluşturmaktadır. Araştırmada yabancılar için Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığı ögelerine yönelik veriler doküman analiziyle toplanmış; söz varlığının analizi için içerik analizinden, söz varlığı ögelerinin sıklıklarını belirlemek için ise betimsel analizden yararlanılmıştır. Çalışmadan elde edilen verilere göre ders kitaplarında, sözcüklerden sonra en fazla rastlanılan söz varlığı ögesi deyimler sonra sırasıyla ikilemeler, atasözleri ve tekerlemelerdir. Bilmeceler ise ders kitaplarında yer almamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, yabancılar için Türkçe ders kitapları, sözcük öğretimi, söz varlığı

Kaynakça

• Apaydın, N. (2010). 6. sınıf Türkçe ders kitaplarının söz varlığı açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Arslan, N. (2014). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında söz varlığı unsurlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Aydın, M. ve Açık, F. (2017). TÖMER kitaplarındaki kelime varlığı. International Journal of Language Academy, 5(1), 337-348.
• Aydın, M. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan ders ve okuma kitaplarındaki sözcük sıklığı ve seviyelere göre sözcük hazinesi çalışması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baş, B. (2006). 1985-2005 yılları arasında çocuk edebiyatı sahasında yazılmış tahkiyeli metinlerin söz varlığı üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bozkurt, B. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde orta seviye (B1-B2 düzeyi) hedef sözcük belirleme çalışması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çal, A. (2015). 1975-1980 yıllarındaki siyasi gazetelerde Türkçenin kullanımı. (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Çifçi, M. (1991). Bir grup yükseköğrenim öğrencisi üzerinde kelime serveti araştırması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demiriz, H. N. (2019). Türkçenin Sözcük Öğretimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Fraenkel, J.R. ve N.E. Wallen (2000). How to Design and Evaluate Research in Education. (4th Edt.) Boston: McGraw-Hill.
• Göçen, G. (2016). Yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığı ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazılı anlatımlarındaki söz varlığı. (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Göz, İ. (2003). Yazılı Türkçenin kelime sıklığı sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Gündoğdu, İ. (2019). Kültürler arası iletişim yaklaşımı açısından Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki deyimler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Hayran, T. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarında söz varlığına yönelik bir inceleme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• İpek-Eğilmez, N. (2010). İlköğretim Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığının ilköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinin yazılı anlatımlarına aktarımı. (Yayımlanmamış doktora tezi). Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Kalfa, M. (2020). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kültürel Unsurların Önemi. H. Karatay (Ed.), Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi El Kitabı (ss. 111-121). Ankara: Pegem Akademi Yayınları
• Karadağ, Ö. (2005). İlköğretim I. kademe öğrencilerinin kelime hazinesi üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karatay, H. (2004). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarının ortak sözcük kazandırma yönünden değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kılıç, T. (2017). Yedi İklim Türkçe ve İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim setlerindeki fiilimsilerin kullanım sıklığının belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Kurudayıoğlu, M. ve Karadağ, Ö. (2005). Sözcük hazinesi çalışmaları açısından sözcük kavramı üzerine bir değerlendirme. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 293-307.
• Kurudayıoğlu, M. (2005). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin sözcük hazinesi üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kurudayıoğlu, M. (2020). Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi. H. Karatay (Ed.), Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi El Kitabı (ss. 47-78). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Mustafaoğlu, R. (2018). Yabancı dil olarak İngilizce ve Türkçe öğretimi A1 ve A2 seviyesindeki ders kitaplarının söz varlığı bakımından karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ölker, G. (2011). Yazılı Türkçenin kelime sıklığı sözlüğü (1945-1950). (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Özdemirel, A. Y. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe ve İngilizce ders kitaplarındaki sözcüklerin kullanım sıklığı bağlamında değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Pilav, S. (2008). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin söz varlığı üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Serin, N. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi için hazırlanmış ders kitaplar ile bu kitapları kullanan öğrencilerin söz varlığının karşılaştırılması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Şenyiğit, Y. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde sözlü dilin sözcük sıklığı ve A1-A2 seviye sözlüğü. (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Şimşek, N. D. (2015). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarındaki metinlerin ilişkisel söz varlığı açısından değerlendirilmesi. International Journal of Science Culture and Sport, 3, 809-827.
• Temur, T. (2006). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin yazı dilindeki kelime hazinelerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Turhan, H. (2010). 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin söz varlığı açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Uluçay, M. (2011). İlköğretim 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığının ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı ders kitaplarındaki metinlere altyapı oluşturma yeterliliği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
• Uludağ, Ç. (2010). 7. sınıf Türkçe ders kitaplarının söz varlığı açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yahşi, Ö. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde temel düzey söz varlığını belirleme: Yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitapları ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazılı ve sözlü anlatım uygulamalarına dayalı söz varlığı. (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Yıldız, F. U. (2018). Sözcük ve sözcük öğretimi. M. Durmuş ve A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı (2. Baskı) (ss. 359-366). Ankara: Grafiker Yayınları.