Maarif Türkçe Ders Kitaplarının Kültürel Ögeler Bağlamında İncelenmesi (B1 ve B2 Düzeyi)

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 138 - 167, 30.06.2024

Aliye Nur Ercan Güven İbrahim Çimen

Öz

Maarif Türkçe Kitap Setleri, örgün ve yaygın eğitim kapsamında Türkçenin yabancı dil olarak öğretimine kaynak oluşturmak için Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni esas alınarak hazırlanmıştır. Bu çalışmada Maarif Türkçe ders kitaplarının (B1 ve B2 düzeyi) okuma metinlerinde yer alan kültürel ögelerin tespit edilmesi ve incelenmesi amaçlanmıştır. Hedeflenen amaç doğrultusunda nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasından faydalanılmıştır. İncelenen ders kitaplarının okuma metinlerinde tespit edilen kültürel ögelerin sınıflandırılması yapılarak bulgular tablolar hâlinde sunulmuştur. Yapılan inceleme sonucu metinlerde belirlenen ilgili ifadeler, doğrudan alıntılarla desteklenmiştir. Okuma metinlerinde rastlanan kültürel ögelerin sıklık ve yüzdelik oranları tablolarda gösterilirken iki kitapta da örneğine rastlanmayan kültürel ögeler ise ayrı olarak açıklanmıştır. Maarif Türkçe B1 kitabında en sık rastlanan kültürel ögeler; edebiyat, sanat, müzik ve spor (%25) ile kişiler arası ilişkilere (%23,61) aittir. Maarif Türkçe B2 kitabından en sık rastlanan kültürel ögeler ise edebiyat, sanat, müzik ve spor (%31,35), coğrafya ve mekân (%23,88) ile değerler ve eğitim (%20,89) alanlarındadır. Elde edilen bulgulardan hareketle Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi sürecinde kültürel etkileşimin önemi vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültürel öge, Maarif Türkçe ders kitapları, yabancı dil olarak Türkçe

Kaynakça

• Akıncılar, A. ve Çiçek, D. (2018). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kullanılan Türkçeye Yolculuk Ders Kitaplarının Kültürel Etkileşim Açısından İncelenmesi. 1. Karaman Uluslararası Dil ve Edebiyat Kongresi, Türkiye.
• Aksan, D. (1995). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. TDK Yayınları.
• Alpar, M. (2013). Yabancı dil öğretiminde kültürel unsurların önemi. The Journal of Language and Linguistic Studies, 9(1), 95-106.
• Bağcı-Ayrancı, B. (2019). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretiminde kültür aktarımı alanında yapılan lisansüstü tezlerin analizi ve değerlendirilmesi. Söylem Filoloji Dergisi, 4(2), 446-454.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Bölükbaş, F. ve Keskin, F. (2010). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metinlerin kültür aktarımındaki işlevi. Turkish Studies 5(4), 221-235.
• Demir, A. ve Açık, F. (2011). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kültürlerarası Yaklaşım ve Seçilecek Metinlerde Bulunması Gereken Özellikler. TÜBAR-XXX, 51-72.
• Demir, D. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretim kitaplarının kültürel içeriği. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, 1, 53-61.
• Er, K. O. (2006). The effects of culture in foreign language curriculum. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 39(1), 1-14.
• Ercan-Güven, A. N. ve Gürbüz-Us, R. (2023a). Uluslararası öğrencilere Türkçe öğretiminde farklı kültürlere karşılaştırmalı bir yaklaşım. International Journal of Language Academy, 11(4), 259-278.
• Ercan-Güven, A. N. ve Gürbüz-Us, R. (2023b). Yabancı öğrenciler için Türkçe hikâyeler okuma seti’nin kültürel ögeler bağlamında incelenmesi. YENİSEY Uluslararası Dil, Edebiyat ve Eğitim Dergisi, 4(2), 23-45.
• Erdal, K., Dağdeviren, L., Gökhan, O., Şen, H. H. ve Şenay, E. (2018). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültürel ögeler (A2 düzeyi). TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 6(12), 11-23.
• Ertuğrul, M. (2015). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde kullanılan kitaplarda kültür aktarımı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Haley, M. H. ve Austin, T. Y. (2004). Content-based second language teaching and learning: an interactive approach. Pearson.
• İşcan, A. ve Yassıtaş, T. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültür aktarımı: Yedi iklim Türkçe öğretim seti örneği (B1-B2 düzeyi). İstanbul Aydın Üniversitesi Aydın TÖMER Dil Dergisi, 3(1), 47-66.
• Kaplan, H. ve Peker, S. (2023). Kültürel miras ve dil öğretimi bağlamında “Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe Öğretim Seti”ne dair bir değerlendirme. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 37, 89-106.
• Kutlu, A. (2014). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürün araç olarak kullanımı: Gazi yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği (B1-B2 seviyesi). Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 697-710.
• Okur, A. ve Keskin, F. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel ögelerin aktarımı: İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 1619-1640.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250.
• Taher Anaam Al-Sharabi, T. A. (2018). Karşılaştırmalı bir bakış açısıyla dil öğretiminde kültür aktarımı (Türkçe-Arapça örneğinde). Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 1(1), 6-16.
• Tüm, G. ve Sarkmaz, Ö. (2012). Yabancı dil Türkçe ders kitaplarında kültürel ögelerin yeri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 448-459.
• Yaşar-Arslan, G. ve Batur, Z. (2021) Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Öğrencilerin Türkçe, Türkiye ve Türk Kültürüne İlişkin Görüşleri: Slovakya Matej Bel Üniversitesi Örneği. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 4(1), 4-30.
• Yazıcı, H. ve Göçen, G. (2021). Yabancılar için Türkçe ders kitaplarındaki kültürel unsurların incelenmesi: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Ö10, 365-395.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. Baskı). Seçkin. Yılmaz, F. ve Çetinkaya, E. (2018). Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarında Kültürel Unsurlar: Yedi İklim Türkçe Örneği. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 6(2), 121-137.