On the Miswritings in the Xth Book of Altun Yaruk Sudur

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 73 - 88, 30.06.2019

Zemire Gulcalı

Öz

Altun Yaruk Sudur (Golden Light Sūtra) which has a prominent place among the old Uighur manuscripts, contributes to the vocabulary of Old Uighur with its rich vocabulary in an unquestionable way. Some words and phrases peculiar to this work proves this point and deserves to be a study subject in itself. However, the copies are not free of spelling mistakes. In the R-M publication, some of the words or phrases conveyed incorrectly or incompletely were attempted to be corrected by showing their correct form on the same page or at the revision section (pp. 709-721) at the end of the book. Some inaccuracies and deficiencies that are not included in these corrections are indicated in the footnotes of the text section of my doctoral dissertation on Altun Yaruk Xth book and are also mentioned in the explanations section. In addition, some of the misspelled parts in both the St. Petersburg manuscript and the R-M publication were corrected according to the Berlin fragments and the Chinese equivalent. In this article, the words misspelled in both St. Petersburg manuscript and R-M publication (some of these misspellings also found in Berlin fragments but some of them are in correct form) will be detected and corrected.  

Anahtar Kelimeler

Old Uighur, The Xth Book of the Altun Yaruk Sudur, misspellings

Altun Yaruk Sudur X. Kitaptaki Yazım Yanlışları Üzerine

Öz

 Eski Uygurca yazmalar içinde önemli yere sahip olan Altun Yaruk Sudur’un zengin
kelime hazinesi ile Eski Uygurcanın söz varlığına sağladığı katkı tartışılmazdır. Sadece bu
eserde rastlanan bazı söz ve ibareler bunu kanıtlamakta ve başlı başına bir inceleme konusu
oluşturmaktadır. Fakat eserde bazı yazım yanlışları da görülmektedir. Bilindiği gibi, R-.M
yayınında yanlış veya eksik aktarılan kimi söz veya ibarelerin bazıları, aynı yayının söz
konusu sayfasında ya da son kısmında yer alan (709-721.sayfalar) düzelti bölümünde doğru
biçimleri gösterilerek düzeltilmeye çalışılmıştır. Bu düzeltilerde yer almayan kimi
yanlışlıklar ve eksiklikler de Altun Yaruk X. kitabı ele aldığım doktora tezimin metin
kısmında dipnotlarla gösterilmiş, açıklamalar kısmında da değinilmiştir. Bütün bunların
dışında St. Petersburg yazması ve bunu takiben R-M yayınında da yanlış yazılan bazı kısımlar
Berlin fragmanlarına ve Çince metne göre düzeltilmiştir. Bu yazımda hem St. Petersburg
yazmasında hem R-M yayınında görülen yazım yanlışları (bunlardan bazılarının doğru
şekilleri Berlin fragmanlarında korunmuşken bazıları ise eksiktir) tespit edilip düzeltilmeye
çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Eski Uygurca, Altun Yaruk Sudur X. Kitap, yazım yanlışı

Kaynakça

• CLAUSON, Sir Gerard, An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford, 1972.ÇAĞATAY, Saadet, Altun Yaruk’tan İki Parça. Ankara: Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi yay. 46, 1945.DIETZ, Siglinde, Mehmet ÖLMEZ, Klaus RÖHRBORN, Die alttürkische Xuanzang-Biographie V. Nach der Handschrift von Paris, Peking und St. Petersburg sowie nach dem Transkript von Annemarie v. Gabain herausgegeben, übersetzt und kommentiert. (VdSUA 34, Xuanzangs Leben und Werk, Teil 11). Wiesbaden, 2015.ERDAL, Marcel, Old Turkic Word Formation. A Functional Approach to the Lexicon. 1 - 2. Wiesbaden, 1991 (Turcologica 7).FINCH, Roger, “Chapter XXX of the Uigur Suvarṇaprabhāsottama-sūtra (Altun Yaruk).” BILT, 36. 1988: 37-91.GILES, Herbert, A., A Chinese-English Dictionary. I-2. (2. bs.) Shanghai, 1912.GULCALI, Zemire, Eski Uygurca Altun Yaruk Sudur’dan “Aç Bars” Hikâyesi. 1. bs. Ankara: TDK yay., 2013. [Yeniden bs. Ankara: TDK yay., 2015.]KAYA, Ceval, Uygurca Altun Yaruk. Giriş, Metin, Dizin. Ankara:TDK yay., 1994. MİRSULTAN, Aysima, Die alttürkische Xuanzang-Biographie X. Nach der Handschrift von Paris, Peking und St. Petersburg sowie nach dem Transkript von Annemarie v. Gabain ediert, übersetzt und kommentiert (VdSUA 34, 9). Wiesbaden, 2010.NADELYAYEV, V. M., D. M. NASİLOV, Ė. R. TENİŞEV, A. M. ŞÇERBAK, Drevnetjurkskij slovar’. Leningrad, 1969.NOBEL, Johannnes, Suvarṇaprabhāsottamasūtra. Das Goldglanz-Sūtra, ein Sanskrittext des Mahāyāna-Buddhismus. I-Tsing’s chinesische Version und ihre tibetische Übersetzung. Erster Band. I-Tsing’s chinesische Version übersetzt, eingeleitet, erläutert und mit einem photomechanischen Nachdruck des chinesischen Textes Versehen. Leiden, 1958a.ODA, Juten, 仏説天地八陽神呪経一卷 A study of the Buddhist Sūtra Called Säkiz yükmäk yaruq or säkiz törlügin yarumïş in Old Turkic. 1.Text Volume; 2. Faksimile Volume. Kyōto, 2010.________ A Study of the Buddhist Sūtra Called Säkiz Yükmäk Yaruq or Säkiz Törlügin Yarumış Yaltrımış in Old Turkic. (BT XXXIII). Brepols-Turnhout, 2015.ÖLMEZ, Mehmet, Altun Yaruk III. Kitap (= 5. Bölüm). Ankara, 1991. ________ Xuanzang Leben und Werk. Die uigurische Xuanzang-Biographie VI. Doktota Tezi (baskıda). Wiesbaden, 1994.
• RADLOFF, Wilhelm, S. Ye. MALOV, Suvarṇaprabhāsa (sutra zolotogo bleska). Tekst ujgurskoj redakcii. 1-2. Sanktpeterburg. (Bibliotheca Buddhica. 17.) 1913. [Yeniden bs. Osnabrück 1970].RASCHMANN, Simone-Christiane, Alttürkische Handschriften. Teil 7. Berliner Fragmente des Goldglanz-Sūtras. Teil 3: Sechstes bis zehntes Buch Kolophone, Kommentare und Versifizierungen. Gesamtkonkordanzen. Beschrieden von Simone Christiane Raschmann (VOHD XIII, 15). Stuttgart, 2005.大正新脩大藏經 Taishō shinshū daizōkyō (yay. haz. 高楠 順次郎 Takakusu Junjirō, Watanabe Kaigyoku), Tōkyō 1924-1935. WILKENS, Jens, Die drei Körper des Buddha (trikāya). Das dritte Kapitel der uigurischen Fassung des Goldglanz-Sūtras (Altun Yaruk Sudur). Eingeleitet, nach den Handschriften aus Berlin und St. Petersburg herausgegeben, übersetzt und kommentiert. (BT XX1), Turnhout, 2001.________Das Buch von der Sündeltilgung. Edition des alttürkisch-buddhistischen Kšanti Kılguluk Nom Bitig. Teile 1. Vorwort, Einleitung, Edition ( BT XXV 1); Teil 2. Glossar, Transliterationen, Tafeln (BT XXV 2). Brepols-Turnhout, 2007.________ Buddhistische Erzählungen aus dem alten Zentralasien Edition der altuigurischen Daśakarmapathāvadānamālā. Teil 1, 2, 3. (BT XXXVII) Turnhout, 2016.________, “The Old Uyghur Translation of the Bieyi Za ahanjıng (1935.52.0012-0015)”. The Old Uyghur Āgama fragments. Presserved in the Sven Hedin collection, Stokholm. (Silk Rouad Studies XV). Brepols, 2017: 197-280.