Kahramanmaraş Koşullarında Çörek Otu (Nigella Sp.) Genotiplerinde Farklı Sıra Arası Mesafelerin Verim ve Kaliteye Etkilerinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 81 - 90, 30.06.2022

Zeliha Aysabar Osman Gedik

https://doi.org/10.29132/ijpas.1009064

Öz

Bu çalışmada, farklı sıra arası mesafelerinin N. sativa L., N. damascena L., ve tescilli çeşit olan Çameli (N. sativa) genotipleri üzerinde tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma 2019-2020 vejetasyon dönemlerinde Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Araştırma ve Uygulama arazisinde sıra arası mesafeleri 20, 30, 40 ve 50 cm olacak şekilde yürütülmüştür. Deneme, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Farklı sıra aralıklarında ekilerek yetiştirilen çörek otu genotiplerin de; bitki boyu 30.25-56.90 cm, ilk dal yüksekliği 1.58-15.62 cm, ilk kapsül yüksekliği 11.52-30.70 cm, dal sayısı 5.40-7.10 adet bitki-1, kapsül sayısı 8.37-28.37 adet bitki-1, kapsüldeki tane sayısı 7.00-26.33 adet kapsül-1, bin tane ağırlığı 2.18-2.71 g, tohum verimi 51.39-155.00 kg da-1, sabit yağ oranı %28.65-36.40, protein oranı %19.28-22.32, uçucu yağ oranı %0.58-1.12, sabit yağ verimi 20.36-53.35 kg da-1ve uçucu yağ verimi 0.34-1.74 L da-1 olarak bulunmuştur. Yürütülen bu çalışmada; genotip olarak Çameli çeşidinden (N. sativa) ve sıra arası mesafede ise; istatistiki olarak aynı grupta yer alan 30 (155.00 kg da-1 tohum verim) cm ve 20 (151.39 kg da-1 tohum verim) cm sıra arası mesafelerinden en yüksek tohum verimi elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çörek otu, Çameli çeşidi, N. damascena, N. sativa, sıra arası mesafe

Destekleyen Kurum

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

Proje No: 2020/3-4 YLS

Teşekkür

Bu makale Zeliha AYSABAR’ın yüksek lisans tezinden üretilmiş ve Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından (Proje No: 2020/3-4 YLS) desteklenmiştir.

Kahramanmaraş Koşullarında Çörek Otu (Nigella Sp.) Genotiplerinde Farklı Sıra Arası Mesafelerin Verim ve Kaliteye Etkilerinin Belirlenmesi

Öz

This study it was aimed to determine the agricultural and quality characteristics of different row distances on N. sativa, N. damascena and N. sativa (Cameli variety) genotypes under Kahramanmaraş conditions. The experiment was carried out in the research and application area of Kahramanmaraş Sütçü İmam University Faculty of Agriculture, Field Crops Department in the vegetation period of 2019-2020 with 20, 30, 40 and 50 cm inter row distances. The trial was established according to the split plots in randomized blocks as 3 replications. As a result of the study, the genotypes of black seed sown between different rows; plant height 30.25-56.90 cm, first branch height 1.58-15.62 cm, first capsule height 11.52-30.70 cm, the number of branches 5.40-7.10 number plant-1, the number of capsules 8.37-28.37 number plant-1, the number of seeds in the capsule 7.00-26.33 number capsule-1, thousand grain weight 2.18-2.71 g, seed yield 51.39-155.00 kg da-1, fixed oil ratio %28.65-36.40, protein ratio %19.28-22.32, essential oil ratio %0.58-1.12, fixed oil Its yield was 20.36-53.35 kg da-1 essential oil yield was 0.34-1.74 kg da-1. In this study; Cameli variety (N. sativa) as genotype and spacing between rows; statistically in the same group, the highest seed yield was obtained at row spacings of 30 (155.00 kg da-1 seed yield) cm and 20 cm (151.39 kg da-1 seed yield).

Anahtar Kelimeler

Black cumin, Cameli variety, N. damascena, N. sativa, row distance

Proje Numarası

Proje No: 2020/3-4 YLS

Kaynakça

• Anonim. (2020). Kahramanmaraş İli Meteoroloji İstasyonunda ölçülen 2019-2020 ve uzun yıllar iklim verileri.
• Başer, K.H.C. (2010). Çörek Otu (Nigella sativa). Bağbahçe dergisi, 32 (3), 26-27.
• Baydar, H. (2013). Tıbbi ve aromatik bitkiler bilimi ve teknolojisi (Genişletilmiş 4. Üniversitesi. Yayın No: 51)
• Baydar, H. (2016). Tıbbi ve aromatik bitkiler bilimi ve teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi. Ziraat Fakültesi. Isparta
• Bayhan, A. (2019). Samsun şartlarında farklı ekim zamanlarının çörek otunun (Nigella sativa) bazı tarımsal ve kalite özelliklerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Samsun. 61s.
• Bulca, S. (2014). Çörek otunun bileşenleri ve bu yağın ve bazı diğer uçucu yağların antioksidan olarak gıda teknolojisinde kullanımı. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 11 (2), 29–36.
• Ceylan, A. (1997). Tıbbi bitkiler II (uçucu yağ bitkileri) Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bitkileri Bölümü. Ege Üniversitesi Basınevi. Bornova İzmir
• D'antuono, L. F., Moretti, A., ve Lovato, A. F. (2002). Seed yield, yield components, oil content and essential oil content and composition of Nigella sativa L. and Nigella damascena L. Industrial crops and products, 15 (1), 59-69.
• Ertaş, M.E. (2016). Tokat kazova ekolojik koşullarında kışlık ve yazlık ekilen çörek otu (Nigella sp.) genotiplerinin agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Gaziosmanpaşa. Tokat. 62s.
• Giridhar, K., Reddy, S. G., Kumari, S., Kumari, A. L. and Sivasankar, A. (2017). Influence of Sowing Window and Plant Density on Growth. Phenology. Yield and Quality of Nigella sativa L. in Coastal Humid Tropic. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 6 (9), 499-512.
• Güllü, E. ve Avcı, G. (2013). Timokinon: Nigella sativa’nın biyoaktif komponenti. Kocatepe Veteriner Dergisi. 6 (1), 51-61.
• JMP. (2010). JMP User Guide, Release 10 Copyright © 2010, SAS Institute Inc., Cary, NC, USA, ISBN 978-1-59994-408-1.
• Kamçı, G. (2019). Çörekotu (Nigella sativa L.) da farklı ekim zamanı ve sulamanın verim ve kalite kriterleri üzerine etkisinin belirlenmesi. Yüksek Lisans, Tezi , Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim dalı, Diyarbakır. 70s.
• Keser, E. ve Gedik, O. (2021). Kahramanmaraş Ekolojik Koşullarında Kışlık ve Yazlık Ekilen Çörek Otu (Nigella sp.) Genotiplerinin Tarımsal ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18 (1), 73-81.
• Kızılyıldırım, H. ve Gedik, O. (2021). Kahramanmaraş koşullarında farklı azot dozu uygulamalarının çörek otunun (Nigella sativa ) verim ve kalitesine etkisi, Ege Univ. Ziraat Fak. Dergisi, 58 (3), 355-364.
• Kızıl, S., ve Tonçer, O. (2005). Effect of row spacing on seed yield, yield components, fatty oil and essential oil of Nigella sativa L. Crop Research-Hısar, 30 (1), 107.
• Kulan, E. G., Turan, Y. S., Gülmezoğlu, N., Kara, İ. ve Aytaç, Z. (2012). Kuru koşullarda yetiştirilen çörek otunun (Nigella sativa L.) bazı agronomik ve kalite 49 özellikleri. Tıbbı ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu ,13-15 Eylül 2012 Bildiri kitabı. Tokat.
• Koşar, İ. ve Özel, A. (2018). Çörekotu (Nigella sativa L.) Çeşit ve Popülasyonlarının Karakterizasyonu: I. Tarımsal Özellikler. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 22 (4), 533-543.
• Koşar, İ. (2019). Çörek otu (Nigella sativa L.) Çeşit ve Populasyonlarının Karakterizasyonu. Doktora Tezi, Harran Üniversitesi, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Şanlıurfa, 154s.
• Küçükemre, D. (2009). Çörek otunda (Nigella sativa L.) farklı sıra aralıkları ve ekim normunun verim ve kalite üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 67 s.
• Mengistu, F. G., Wegayehu, G., Ali, D. F. A., ve Fufa, D. T. N. (2021). The Influence of Seed Rate and Inter-Row Spacing on Seed Yield and Yield Attributes of Black Cumin in Arsi Highlands, Ethiopia.
• Özel, A., Demirel, U., Güler, İ. ve Erden, K. (2009). Farklı sıra aralığı ve tohumluk miktarlarının çörek otunda (Nigella sativa L.) verim ve bazı tarımsal karakterlere etkisi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2009.13 (1), 17-25.
• Örmek, U. (2019). Mardin kuru koşullarına uygun çörek otu (Nigella sativa ) çeşit ve hatlarının belirlenmesi.Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa. 58s.
• Saraç, S. (2019). Çörekotu (Nigella sativa) bitkisinde kışlık ekim zamanında sıra arası mesafe ile ekim normunun verim ve bazı kalite kriterlerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Tekirdağ. 50s.
• Shah, S. H. (2007). Influence of combined aplication of nitrogen and kineten on nutrient uptake and productivity of black cumin (Nigella sativa L.). Asian journal of plant science , 6 (2), 403-406
• Taqi, H. (2013). Samsun koşullarında bazı çörek otu (Nigella sativa L.) populasyonlarında önemli tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Samsun. 110s.
• Tektaş, E. ve Özel, A. (2017). Harran ovası koşullarında birim alandaki tohum sayısının çörek otu (Nigella sativa L.)’nun verim ve bazı bitkisel özelliklerine etkisi. 12.Tarla Bitkileri Kongresi, Kahramanmaraş, Elektronik Kongre Kitabı, 314-318.
• Ürüşan, Z. ve Polat, T. (2017). Bazı çörek otu (Nigella sativa L., Nigella damascena) genotiplerinde tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. 12.Tarla Bitkileri Kongresi, Kahramanmaraş, Elektronik Kongre Kitabı, 345.