SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ KALİTE VE AKREDİTASYONA YÖNELİK ALGILARININ BELİRLENMESİ

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 56 - 68, 30.08.2025

Fatma Cahide Özçelik

https://doi.org/10.59062/ijpes.1752862

Öz

Bu araştırmanın temel amacı sınıf öğretmeni adaylarının, öğrenim gördükleri lisans programının kalitesine ve akreditasyon sürecine yönelik algılarını derinlemesine belirlemek ve bu algılar arasındaki potansiyel ilişkileri ortaya koymaktır. Nicel araştırma desenlerinden ilişkisel tarama modelinde yürütülen araştırmanın çalışma grubunu, İç Anadolu Bölgesi'ndeki bir devlet üniversitesinin Sınıf Öğretmenliği programında öğrenim gören 200 gönüllü öğrenci oluşturmaktadır. Veriler, "Eğitim Fakültelerinde Kalite Algısı Ölçeği" ve "Akreditasyon Algısı Ölçeği" kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonucunda, adayların genel olarak kalite ve akreditasyon algılarının yüksek olduğu saptanmıştır. Cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenlerinin algılar üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yaratmadığı görülmüştür. Bununla birlikte, akreditasyon algısının; programın akredite olma durumu hakkında bilgi sahibi olma, yüksek genel akademik not ortalamasına (GANO) sahip olma ve kalite/akreditasyon kavramlarına daha önceden karşılaşma durumlarına göre anlamlı düzeyde arttığı belirlenmiştir. Kalite algısının ise kalite güvence çalışmalarına aktif katılım gösteren öğrencilerde anlamlı şekilde daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın en önemli bulgusu, akreditasyon algısı ile kalite algısı arasında pozitif yönlü, orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki bulunmasıdır. Bu sonuçlar doğrultusunda, kalite kültürünün benimsenmesi için öğrencilerin süreçlere aktif katılımını sağlayan, sürekli ve bütünleşik iletişim stratejilerinin geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sınıf öğretmeni adayı , kalite algısı , akreditasyon algısı , kalite güvencesi

DETERMINING PRE-SERVICE PRIMARY SCHOOL TEACHERS’ PERCEPTIONS OF QUALITY AND ACCREDITATION

Öz

The primary aim of this study is to comprehensively determine the perceptions of pre-service primary school teachers regarding the quality of their undergraduate programs and the accreditation process presented as a guarantee of this quality, and to reveal the potential relationships among these perceptions. The study was conducted using the relational survey model, one of the quantitative research designs. The study group consisted of 200 volunteer students enrolled in the Primary Education program at a state university located in the Central Anatolia Region of Türkiye. Data were collected using the "Perception of Quality in Faculties of Education Scale" and the "Accreditation Perception Scale" The results of the study indicated that, in general, the participants had high levels of perception regarding both quality and accreditation. It was found that gender and year of study did not cause statistically significant differences in students' perceptions. However, accreditation perception was found to increase significantly among those who were informed about whether the program was accredited, had a high Grade Point Average, and had previously encountered the concepts of quality and accreditation. On the other hand, quality perception was significantly higher among students who actively participated in quality assurance activities. The most significant finding of the study is that there is a positive, moderate, and statistically significant relationship between accreditation perception and quality perception. Based on these results, it is recommended that continuous and integrated communication strategies be developed to foster a culture of quality by ensuring active student participation in related processes.

Anahtar Kelimeler

Pre-service primary school teacher , quality perception , accreditation perception , quality assurance.

Kaynakça

• Acar, E. (2011). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 5–27.
• Adıgüzel, O. C. ve Sağlam, M. (2009). Türkiye’de öğretmen yetiştirmede kalite güvencesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 146–165.
• Altan, M. Z. (2014). Türkiye’nin eğitim çıkmazı: Girişimci öğretim girişimci öğretmen. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bakx, A., Koopman, M., de Kruijf, J., and den Brok, P. (2015). Primary school pupils’ views of characteristics of good primary school teachers: An exploratory, open approach for investigating pupils’ perceptions. Teachers and teaching, 21(5), 543-564.
• Bırnazcan, S. (2014). Toplumun sınıf öğretmenliği mesleğine bakış açısı. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (USOS 2014) Bildiri Kitabı, Kütahya.
• Can, E. (2021). Öğrenci görüşlerine göre yükseköğretimde kalite göstergeleri (Kırklareli Üniversitesi örneği). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 54–71.
• Council for the Accreditation of Educator Preparation. (2022). CAEP standards. https://caepnet.org
• Creswell, J. W. (2017). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research(4th ed.). Pearson.
• Çelenk, S. (2003). Toplumsal değişme ve öğretmen rolleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 213–229.
• Çetin, B. ve Güngör, M. (2019). Perceptions of primary school teacher candidates towards the Turkish education system, school, teacher, and student: A metaphor analysis. International Journal of Higher Education, 8(5), 1–15. https://doi.org/10.5430/ijhe.v8n5p1
• Çonoğlu, G., Süslü, M., Yalçınöz, N. N. ve Duyar, R. (2025). Sağlık Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin öğretimin kalitesi ve akreditasyon algıları: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı çalışma. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 15(1), 37–45.
• Çoruk, A. (2017). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okul yaşam kalitesi algıları ile i̇ş doyumu algıları arasındaki i̇lişki. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (31), 750-761.
• Demirbaş, M. (2021). Öğretmen adaylarının hizmet kalitesi algıları [Yüksek lisans tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Dicker, R., Garcia, M., Kelly, A., Modabber, P., O'Farrell, A., Pond, A., ... and Mulrooney, H. M. (2017). Student perceptions of quality in higher education: Effect of year of study, gender and ethnicity. New Directions in the Teaching of Physical Sciences, 12(1), n1.
• Doğutaş, A. (2016). Teacher candidates' perceptions of standards in an education program at a university in Turkey. Eurasian Journal of Educational Research, 63, 1–20.
• Duong, M. T., Pullmann, M. D., Buntain-Ricklefs, J., Lee, K., Benjamin, K. S., Nguyen, L., and Cook, C. R. (2019). Brief teacher training improves student behavior and student–teacher relationships in middle school. School Psychology,34(2), 212-221.
• Eaton, J. S. (2020). An overview of U.S. postsecondary education accreditation. Council for Higher Education Accreditation. https://www.chea.org
• Ekşioğlu, A., Hadımlı, A., Demir, E., Akan, A. ve Turfan, E. (2023). Ebelik öğrencilerinin ebelik eğitiminin akreditasyonu konusundaki görüş ve algıları. Journal of Nursology, 26(2), 120-126.
• Erdak, S. ve Aytdın, H. (2025). Üniversite öğrencilerinin akreditasyon algılarının ölçülmesi ve okur-yazarlık eğitiminin planlanması. Trakya Üniversitesi Kalite ve Strateji Yönetimi Dergisi, 5(1), 1–32.
• Ergun, M. ve Ersoy, Ö. (2014). Hollanda, Romanya ve Türkiye’deki sınıf öğretmeni yetiştirme sistemlerinin karşılaştırılması. Kastamonu Education Journal, 22(2), 673-700.
• Erol, M. ve Başaran, M. (2020). İlkokul öğrencileri sınıf öğretmeni değişimini nasıl algılıyor?. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(4), 1196-1213.
• Fidan, M., Bıyıklı, F. ve Özkara, B. (2022). Akademisyenler için akreditasyon ne anlama geliyor? Yükseköğretimde kalite üzerine nitel bir araştırma. Sosyal Mucit Academic Review, 3(2), 213-236.
• Ginns, P., Prosser, M. and Barrie, S. (2007). Students’ perceptions of teaching quality in higher education: The perspective of currently enrolled students. Studies in Higher Education, 32(5), 603–615.
• George, D., and Mallery, P. (2010). SPSS for Windows step by step : A simple guide and reference, 17.0 update. Allyn & Bacon.
• Goetsch, D. L. and Davis, S. B. (2014). Quality management for organizational excellence: Introduction to total quality(7th ed.). Pearson.
• Harvey, L. and Williams, J. (2010). Fifteen years of quality in higher education. Quality in Higher Education, 16(1), 3–36.
• Hill, Y., Lomas, L. and MacGregor, J. (2003). Students’ perceptions of quality in higher education. Quality Assurance in Education, 11(1), 15–20.
• İri, R. ve Bayraktar, M. (2023). Öğretim elemanlarının üniversitelerin uyguladıkları akreditasyon faaliyetlerine yönelik algıları: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(50), 557-577.
• Karakaya, A., Kılıç, İ. ve Uçar, M. (2016). Üniversite öğrencilerinin öğretim kalitesi algısı üzerine bir araştırma. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 40–55.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi (31. baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Keleş, M. N., Tore, N. G. ve Oskay, D. (2023). Akredite olmuş bir fizyoterapi ve rehabilitasyon lisans programındaki öğrencilerin akreditasyon farkındalıklarının değerlendirmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 13(3), 390–396.
• Koçoğlu, F. (2023). Hemşirelik öğrencilerinin akreditasyon algilarinin belirlenmesi. Göbeklitepe Medical Science Journal, 6(12), 28-36.
• Mar, T. ve Kırkıç, K. A. (2022). Eğitim fakültesi öğrencilerinin akreditasyon algısı. In VI. Uluslararası Öğretmen Eğitimi ve Akreditasyon Kongresi Bildiri Kitabı (ss. 23-25). EPDAD Yayınları.
• Meyer, A., Riesel, A., and Proudfit, G. H. (2013). Reliability of the ERN across multiple tasks as a function of increasing errors. Psychophysiology, 50(12), 1220-1225.
• Organization for Economic Cooperation and Development. (2018). Education policy outlook 2018: Putting student learning at the centre. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264301528-en
• Öğretmenlik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği. (2021). EPDAD öğretmen eğitimi standartları (Sürüm 1.1) kılavuzu. Öğretmenlik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği.
• Ökmen, B., Şahin, Ş. ve Kılıç, A. (2020). A critical view to the primary school teaching. International Journal of Contemporary Educational Research, 7(1), 54-70.
• Özçelik, F. C., ve Akyol, H. (2025). Sınıf öğretmeni adaylarının dijital okuryazarlık becerileri ile web 2.0 içerik geliştirme özyeterlik inançları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 174-192.
• Özgür, G. (2013). Eğitim hizmetlerinde kalite: Yükseköğretimde öğrencilerin kalite ve eğitimde kalite algısı. Eğitim Yayınevi.
• Öztürk, C., Traş, Z., Acar, Ç., Oğuz, Ş. ve Yakıcı, H. B. (2025). Öğretim üyelerinin kalite ve akreditasyon sürecine ilişkin algılarının metafor analizi aracılığıyla incelenmesi. Yükseköğretim Dergisi, 15(1), 1-14.
• Sallis, E. (2014). Total quality management in education (3rd ed.). Routledge.
• Semerci, N. (2017). Akreditasyon algısı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 8(1), 1–13.
• Semercı, Ç., Semerci, N., Ünal, F., Yılmaz, E., Kaygın, H., Ulus, İ. Ç., ... ve Yılmaz, Ö. (2021). Akademisyenlerin akreditasyon algılarının incelenmesi. Asian Journal of Instruction (E-AJI), 9(1), 1-14.
• Stensaker, B., Langfeldt, L., Harvey, L., Huisman, J. and Westerheijden, D. (2011). An in-depth study on the impact of external quality assurance. Assessment & Evaluation in Higher Education, 36(4), 465–478.
• Şahin, A. ve Özçelik, F. C. (2023). Sınıf öğretmeni adaylarının duygusal zekâları ile empati ve merhamet düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(3), 787-802.
• Şahin, Ç., ve Kartal, O. Y. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının sınıf öğretmeni yetiştirme programı hakkındaki görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 164-179.
• Şimşek, H., Özaslan, D. ve Özçelik, F. C. (2025). Bütünleşik kalite yönetim sisteminin (BKYS) kamu üniversitelerinde iç kalite güvencesi sisteminin kurumsallaşmasına katkısının belirlenmesi. Yükseköğretim Dergisi, 15(ÖS), 161–173.
• Tsybulskyi, T. (2021). UNESCO's contribution to teacher education quality assurance. Advanced Education, 8(18), 118–127.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. (2017, Kasım 2). UNESCO raporu: Türkiye'de sisteme değil öğretmene güveniliyor. Eğitim Reformu Girişimi. https://www.egitimreformugirisimi.org
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. (2024). Global report on teachers: Addressing teacher shortages and transforming the profession. UNESCO Publishing. https://unesdoc.unesco.org
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. (2024). Teachers. https://www.unesco.org/en/articles/global-report-teachersaddressing-teacher-shortages-and-transforming-profession?hub=71637
• Yeomans, R. (1985). Are primary teachers primarily people?. Education 3-13, 13(2), 6-11.
• Yılmaz, K. ve Konan, N. (2022). Eğitim fakültelerinde kalite algısı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 1–19.
• Yokuş, G., Ayçiçek, B. ve Yelken, T. Y. (2017). Üniversite öğrencilerinin yükseköğretim hizmet kalite algılarının ve kurumsal aidiyet düzeylerinin incelenmesi: Eğitim fakültesi örneği. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 1–18.
• Yükseköğretim Kurulu Kalite Kurulu. (2025). Kurumsal Akreditasyon Programı (KAP). https://www.yokak.gov.tr/kurumsal-akreditasyon-programi/ adresinden 20.03.2025 tarihinde erişilmiştir.